Η Άρτα είναι μια περιοχή, που θα μπορούσε με μια οραματική ανθρώπινη προσπάθεια να συμπεριληφθεί στις πιο οικονομικά πλουσιότερες και πολιτισμικά προχωρημένες περιοχές της Ελλάδος. Και τούτο επειδή η φύση της έδωσε πλουσιοπάροχα αυτά, που έπρεπε να έχει ένας τόπος για να χαρακτηρισθεί ευλογημένος. Όμως οι ορθολογικές επεμβάσεις στο περιβάλλον για υποδομές, ώστε να ξεφύγουμε από τον οικονομικό μαρασμό, προϋποθέτουν: οικολογική συνείδηση στον προγραμματισμό, επιμονή στην κοινή προσπάθεια, συνέχεια στον σκοπό και πάνω από όλα διάθεση για προσφορά των εκλεγμένων πολιτικών προσώπων της κεντρικής και αυτοδιοικητικής πολιτικής σκηνής με κοινό αναπτυξιακό πρόγραμμα σε συνεργασία πάντοτε με τους κοινωνικούς εταίρους.
Παραθέτω τα γεωγραφικά πλεονεκτήματα της περιοχής κατά σειρά και πως εμείς εκμεταλλευόμαστε το έδαφος, το υπέδαφος και το φυσικό περιβάλλον μέχρι τώρα:
1.Τα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης της μεγάλης πεδιάδος και της μικρής πεδιάδος Πέτα- Κομποτίου-Συκιών. Η γη αυτή έχει την εύνοια της φύσης, καθότι διασχί-ζεται από δυο ποτάμια τον Λούρο και τον Άραχθο και στο υπέδαφός της κοντά στο χωριό Περάνθη αρχίζει ένα πολύ μεγάλο σε έκταση γεωθερμικό πεδίο ιδανικής θερμοκρασίας για γεωργική εκμετάλλευση. Ο κάμπος της Άρτας θα μπορούσε να παράγει λόγω των κλιματολογικών συνθηκών σε συνδυασμό με το νερό και το ανεκμετάλλευτο γεωθερμικό πεδίο κάθε είδος γεωργικών βιολογικών προϊόντων όλο τον χρόνο αποφεύγοντας τη ρύπανση του εδάφους, του υπεδάφους, των υπόγειων υδάτων και του Αμβρακικού από τα λιπάσματα και τα ραντίσματα με δηλητήρια που κυκλοφορούν ή δεν κυκλοφορούν στο εμπόριο. Έτσι δεν θα περιμένουμε μόνο από τα εσπεριδοειδή, τις ελιές και τα τελευταία χρόνια από τα ακτινίδια να κινήσουν από μόνα τους την τοπική οικονομία.
Στον παρόντα χρόνο ας περιγράψουμε τα δεδομένα όπως έχουν. Σήμερα παράγουμε μεγάλες ποσότητες εσπεριδοειδών αρίστης ποιότητας και ακτινιδίων. Για τις παραγόμενες ποσότητες έπρεπε να υπάρχουν τουλάχιστον τρεις βιομηχανίες να τα τυποποιούν, να τα εμπορεύονται και να παράγουν χυμούς και κάθε άλλο προϊόν. Τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή μας τα εσπεριδοειδή ή σαπίζουν στο έδαφος ή πηγαίνουν για τυποποίηση και παραγωγή άλλων επιπρόσθετων προϊόντων πχ χυμός, γλυκά κλπ σε εργοστάσια άλλων περιοχών πχ στη Πελοπόννησο και Θεσσαλία δηλαδή σε μια περιοχή που σε ολόκληρο τον θεσσαλικό κάμπο θα βρεις μερικά δένδρα εσπεριδοειδών σε κάποιον κήπο. Ως προς τα ακτινίδια οι μεγαλύτερες ποσότητες για τυποποίηση μεταφέρονται ή στην Ιταλία και εξάγονται ως Ιταλικό προϊόν ή στα εργοστάσια της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, που και από εκεί εξάγονται ως μη Αρτινά προϊόντα.
2. Ανατολικά και Βόρεια των δυο πεδιάδων αρχίζουν οι χωμάτινοι λόφοι, οι οποίοι τελειώνουν στις παρυφές των βουνών. Οι λόφοι αυτοί ενός και πλέον εκατομμυρίου στρεμμάτων είναι καταπράσινοι από δάση, όπου όμως καλλιεργούνται σχεδόν 1.500.000 δένδρα κυρίως βρώσιμης ελιάς. Οι περιοχές της καλλιεργημένης ελιάς βρίσκονται κυρίως κατά 90% στις ημιορεινές περιοχές του Δήμου Άρτας (Παντάνασσα, Αμμότοπος, Γραμμενίτσα, Γρίμποβο, Κορφοβούνι, Βλαχέρνα)και του Δήμου Νικολάου Σκουφά( Πέτα, Κομπότι, Λιμίνη, Νεοχωράκι, Μεγάρχη, Σελλάδες, Περάνθη). Όμως στον Δήμο αυτόν υπάρχουν καλλιεργημένες ελιές και στις εκβολές του Αράχθου(Νεοχώρι, Λουτρότοπος, Συκιές). Δυστυχώς και στην περίπτωση της καλλιέργειας της ελιάς οι υποδομές για τυποποίηση του ελαιοκάρπου και του λαδιού είναι υποτυπώδης και οι μεγαλύτερες ποσότητες ελαιών και λαδιού μεταφέρονται, χρόνια τώρα, ή στην Ιταλία και πλασάρονται στις διεθνείς αγορές ως ιταλικά προϊόντα ή σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Είναι κρίμα που δεν παρατηρείται κάτι το ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στην Κρήτη και την Πελοπόννησο. Εκεί υπάρχουν πολυάριθμα εργοστάσια τυποποίησης του καρπού της ελιάς και του ελαιολάδου. Διασφαλίζουν και την ποιότητα και την πιστότητα αναγράφοντας την ιδιαίτερη περιοχή παραγωγής του προϊόντος. Οι εξαγωγές των προϊόντων της ελιάς από τις περιοχές αυτές σε όλες τις χώρες του κόσμου είναι τεράστιες και τούτο γιατί οι άνθρωποι της παραγωγής έκαναν τις σωστές κινήσεις για επενδύσεις πάνω στην παραγωγή τους από Ευρωπαϊκά περιφερειακά προγράμματα και επί πλέον με κατάλληλες κινήσεις διαφήμισαν και διαφημίζουν σε όλα τα μήκη της Γης τα ευεργετήματα για τον ανθρώπινο οργανισμό της ελιάς και των προϊόντων της.
3. Υδάτινος πλούτος: Α. Αμβρακικός κόλπος Β. Ποτάμια: Άραχθος, Λούρος, Αχελώος και Γ. Οι δυο τεχνητές λίμνες.
Α.Ο Αμβρακικός κόλπος βρίσκεται ανάμεσα από τρεις νομούς και είναι ένας κλειστός κόλπος, που δύσκολα ανανεώνει τα νερά του. Υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα 600 μέτρων κοντά στην Πρέβεζα και τα νερά εισέρχονται από το Ιόνιο με δυσκολία, λόγω της απαραίτητης υποθαλάσσιας γέφυρας που έγινε, αλλά χωρίς εμβάθυνση ώστε να ρέει ίδια ποσότητα νερού από Ιόνιο προς Αμβρακικό και αντίστροφα. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει στα νερά του Αμβρακικού υπο-οξυγόνωση, παρότι σε αυτόν καταλήγουν και τα νερά των ποταμών Αράχθου, Λούρου, του μικρού ποταμού Βωβού, αλλά και πολλών χειμάρρων κατά μήκος των ακτογραμμών. Οι ποταμοί αυτοί με τα φερτά τους υλικά, πέρα από τις πεδιάδες, δημιούργησαν και ένα συνεχές σύμπλεγμα 85 τετρ. χιλιομέτρων από 26 μεγάλες και μικρές λιμνοθάλασσες, στον υγροβιότοπο των οποίων-από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα-ζουν πάνω από 250 είδη άγριων πουλιών.
Αυτό το κόσμημα της φύσης η αλόγιστη ανθρώπινη δραστηριότητα το καταστρέφει και τα οικοσυστήματα του Αμβρακικού οδηγούνται σε κατάρρευση. Ο βυθός είναι ένας απέραντος βούρκος, που δημιουργήθηκε από τα αστικά απόβλητα των πόλεων και των χωριών που βρίσκονται γύρω από τον Αμβρακικό, από τα υπολείμματα γεωργικών λιπασμάτων και δηλητηρίων και από τα απόβλητα των χοιροστασίων, των πτηνοτροφείων και άλλων παραγωγικών μονάδων ,από τις οποίες οι περισσότερες δεν διαθέτουν βιολογικό καθαρισμό. Επιπρόσθετα αναφέρω πως εδώ και περίπου 22 χρόνια έσπασε το φράγμα άρδευσης της πεδιάδας, που υπήρχε και ξανακατασκευάστηκε στο Ιμαρέτ, από την πίεση που άσκησε στο φράγμα η μεγάλη ποσότητα του νερού. Είχαν τεθεί σε λειτουργία και οι τρεις τουρμπίνες του φράγματος Πουρναρίου και η ποσότητα του νερού ήταν τεράστια, που δεν χωρούσε στην περιορισμένη κοίτη του Αράχθου. Οι δυνάμεις που αναπτύχθηκαν ήταν πολύ μεγάλες και το φράγμα δεν άντεξε. Όμως η δύναμη του νερού ήταν τέτοια που παρέσυρε από την κοίτη του Αράχθου, όπου υπήρχε καταργημένη χωματερή, και μετέφερε στον Αμβρακικό, όλα όσα υπήρχαν αστικά και νοσοκομειακά απόβλητα, μπαταρίες και άλ-λα τοξικά τα οποία αποθέτονταν εκεί επί 15 και πλέον χρόνια. Για την μεγάλη αυτή οικολο-γική καταστροφή δεν ενδιαφέρθηκε κανένας και τα απόβλητα αυτά βρίσκονται ακόμη στον βυθό του Αμβρακικού. Σημειώνω πως η χωματερή μεταφέρθηκε στον λόφο της Περάνθης, όπου λόγω της μικρής χωρητικότητάς της τα κάθε φύσεως απόβλητα καίγονταν και παρά-γονταν τοξικά αέρια(διοξίνες), που επί χρόνια με τον αέρα απλώνονταν παντού και με τις βροχές τα καρκινογόνα σωματίδια έπεφταν στο έδαφος μολύνοντας ανθρώπους και φυτά.
Τα καταστροφικά αποτελέσματα των αλόγιστων αυτών ανθρώπινων παρεμβάσεων σήμερα είναι φανερά στον Αμβρακικό. Οξυγόνο κάτω από τα δέκα μέτρα δεν υπάρχει και τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των αλιευμάτων ελαττώνεται συνεχώς.
Μελέτες για την αποκατάσταση του οικοσυστήματος του Αμβρακικού υπάρχουν και είναι πολύ καλές. Όμως πολιτική βούληση για το σκοπό αυτό δεν υπάρχει. Χρειάζεται να ασκηθεί συντονισμένη πίεση εκ μέρους όλων των κοινωνικών εταίρων για να παρθούν αποφάσεις και να δοθούν τα απαραίτητα κονδύλια.
Β. Στις λεκάνες απορροής των ποταμών Αράχθου και Λούρου υπάρχουν παραγωγικές μονάδες ( χοιροστάσια, πτηνοτροφικές μονάδες κτλ), τα λύματα των οποίων μεταφέρονται στον Αμβρακικό. Ισχυρίζονται πως διαθέτουν βιολογικούς καθαρισμούς ,των οποίων όμως ο έλεγχος από το κράτος είναι ανύπαρκτος. Η θύμηση μου φέρνει στο μυαλό μια διαχειριστική άγνοια; Ο Δήμος Άρτας στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού τοποθετούσε την υπολειμματική λάσπη σε λάκκους κοντά στην κοίτη του Αράχθου, χωρίς να σκέπτεται κάποιος που θα κατέληγαν τα βαρέα μέταλλα των λυμάτων με τις βροχές. Στη συνέχεια για χρόνια μεταφέρονταν στην χωματερή της Περάνθης και τώρα αποστέλλονται στο Πλατύ Ημαθίας. Εκτός αυτών επί δεκαετίες ο Άραχθος δέχεται με τις βροχές από τους αύλακες αποστράγγισης της πεδιάδας μεγάλο μέρος των χημικών υπολειμμάτων από τις γεωργικές δραστηριότητες, τα οποία στη συνέχεια μεταφέρονται στον κόλπο.
Γ. Πριν σκεφθούμε την αξιοποίηση των τεχνητών λιμνών, θα έπρεπε να έχουμε υπόψη τα εξής: Οι δυο τεχνητές λίμνες των φραγμάτων στο Πουρνάρι του Πέτα έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής από 60-70 χρόνια, γιατί επιχωματώνονται συνεχώς από τα φερτά υλικά του Αράχθου, τα οποία στο παρελθόν δημιούργησαν την πεδιάδα της Άρτας γεμίζοντας το τεκτονικό βύθισμα του Αμβρακικού. Επομένως όσο περνούν τα χρόνια οι ταμιευτήρες του νερού περιορίζονται και στο τέλος οι λίμνες θα επιχωματωθούν πλήρως. Μέχρι τώρα όχι μόνο δεν υπάρχουν μελέτες τι πρέπει να γίνει για τη συγκράτηση των φερτών υλικών , αλλά και δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον από πλευράς τοπαρχών για αυτό το φυσικό φαινόμενο της επιχωμάτωσης των λιμνών, που αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για την πόλη της Άρτας και των πεδινών περιοχών. Μελλοντικά ο τόπος θα θρηνήσει θύματα, γιατί στις άλλοτε περιοχές εκτόνωσης των έκτακτων φαινομένων πλημμύρας του Αράχθου έχουν αναπτυχθεί οικισμοί και οι καταπατητές έχουν περιορίσει στο ελάχιστο την κοίτη του ποταμού.
Ανέφερα τις πιο αρνητικές ανθρώπινες επεμβάσεις σε ένα ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον, το οποίο για να συνέλθει από την κακοποίηση πρέπει να υπάρξει πρώτον η θέληση της κοινωνίας και δεύτερον ο συντονισμός όλων των πολιτικών, πέρα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, για εφαρμογή προγραμμάτων προς αποκατάσταση της φυσικής ομοιόστασης. Εδώ καθίσταται επίκαιρη και η πρόταση του συμπατριώτη μας κ. Μιχάλη Σακκά, που το ενδιαφέρον του για την Άρτα είναι γνωστό, για δημιουργία συντονιστικού οργάνου με την ονομασία «ΑΡΤΗΝΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ», δίχως κομματικό χρώμα.