Την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2024 και ώρα 19:00, στη «Θεοφάνειο Αίθουσα Τέχνης», θα
πραγματοποιηθεί η ομιλία του κ. Στέφανου Τραχανά, φυσικού και διευθυντή του Κέντρου
Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Μathesis με τίτλο «Επιστήμη και Δημοκρατία σε
ανήσυχους καιρούς. Η νέα δίκη του Γαλιλαίου».
Η εκδήλωση πραγματοποιείται από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, το φροντιστήριο
«Μεθοδικό» και το βιβλιοπωλείο «Σιμούν» με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Στέφανου
Τραχανά «Ο Κύκλος: Επιστήμη και Δημοκρατία σε δύσκολους καιρούς» που κυκλοφόρησε
στις αρχές του 2024.
Το βιβλίο πραγματεύεται ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα το οποίο έχει προβληματίσει σχεδόν
όλους μας: πώς διαχρονικά η ανάπτυξη της επιστήμης και οι όποιες καινοτόμες προτάσεις
έχουν δεχθεί άμεσα πολιτικές και θρησκευτικές επιρροές, κυρίως σε ολοκληρωτικά
καθεστώτα.
Κλασικό τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο Γαλιλαίος του οποίου οι παρατηρήσεις τον οδήγησαν μεταξύ άλλων να «βγάλει» τη Γη από το κέντρο του Σύμπαντος και να προτείνει το ηλιοκεντρικό σύστημα, γεγονός που τον οδήγησε σε καταδίκη από την καθολική εκκλησία αλλά και φυλάκιση. Οι επιρροές αυτές συνεχίζονται ακόμη και σήμερα με διαφορετικές μορφές παρά το ότι στο δυτικό τουλάχιστον κόσμο κυριαρχούν σύγχρονες αστικές
δημοκρατίες.
Tον κ. Τραχανά θα προλογίσει ο Ελευθέριος Λοιδωρίκης, καθηγητής Υπολογιστικής
Επιστήμης των Υλικών στο Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Στέφανος Τραχανάς διδάσκει, μεταξύ άλλων, κβαντική φυσική και διαφορικές εξισώσεις
στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1983 έως σήμερα. Από το 1986 και
µετά είναι µέλος του επιστημονικού προσωπικού του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας
(ΙΤΕ), και η διδασκαλία του στο τμήμα Φυσικής προσφέρεται δωρεάν.
Είναι συγγραφέας έντεκα πανεπιστημιακών συγγραµµάτων στα παραπάνω πεδία, καθώς και
των βιβλίων Το φάντασµα της όπερας: Η επιστήµη στον πολιτισµό µας, Το αµάρτηµα της
Εύας: Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δηµιουργική µάθηση και Ο Κύκλος: Επιστήμη και
Δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς, τα οποία απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό. Το βιβλίο
του An IntroducPon to Quantum Physics κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον εκδοτικό οίκο
Wiley. Υπό έκδοση βρίσκεται το βιβλίο του Ο Βομβιστής κι ο Στρατηγός: Ιστορώντας την
κβαντική επανάσταση, 1900-2025.
Το 2003 ανακηρύχθηκε σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ το 2012 του
απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας εις µνήµην
Ξανθόπουλου – Πνευµατικού. Για το σύνολο της προσφοράς του τιµήθηκε το 2015 µε τον
Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικα της Ελληνικής Δηµοκρατίας.
Το 2022, το τµήµα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης έδωσε το όνομά του σε ένα από τα
αμφιθέατρά του, και το 2023 ο Δήµος Ηρακλείου τού απένειµε το Βραβείο Ηθικής Τάξεως
της πόλης και το ΙΤΕ τον τίτλο του Διακεκριμένου Μέλους του.
Ως ιδρυτικό µέλος και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ΠΕΚ) του ΙΤΕ
µέχρι το 2013, είχε τη βασική ευθύνη για τη δημιουργία του πρώτου πανεπιστημιακού
εκδοτικού οίκου της χώρας. Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον του στράφηκε στα ανοικτά
διαδικτυακά µαθήµατα και τους νέους δρόµους που αυτά ανοίγουν για την εξίσωση των
ευκαιριών στην ποιοτική εκπαίδευση. Πιστεύοντας ότι η χώρα µας δεν µπορεί να µείνει έξω
από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται αλλού σε αυτό το θέµα, πήρε την
πρωτοβουλία για την ίδρυση του Κέντρου Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθηµάτων Mathesis –
ενός αυτόνοµου και αυτοχρηµατοδοτούµενου τμήματος των ΠΕΚ– στο οποίο και προσφέρει
εθελοντικά την εργασία του τόσο ως διευθυντής του όσο και ως δάσκαλος ή συγγραφέας. Η
επιτυχία του «πειράµατος» είναι το προσωπικό του στοίχηµα για τα επόµενα χρόνια