Ξαφνικά, εκεί που συζητούσαμε για τις βουλευτικές εκλογές, μπήκαν στο προσκήνιο τα ονόματα που ακούγονται στο παρασκήνιο για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ξαφνικά, άρχισαν να κινούνται πολλοί και πολλές με το βλέμμα στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές. Θετικό είναι αυτό και βέβαια καλύτερο θα είναι να ξέρουμε έως τα Χριστούγεννα και τα ονόματα των υποψηφίων για να καταλάβουμε και το πρόγραμμά τους και να γίνουν πιο γνωστοί στους ψηφοφόρους.
Βέβαια, στο δρόμο για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αν και έχουμε ένα χρόνο περίπου έως τις κάλπες, το μείζον δεν είναι τα ονόματα, αλλά το κρίσιμο είναι οι προτάσεις, οι ιδέες και το όραμα. Μέχρι και τις προτελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές, γινόταν μεγάλη μάχη τόσο μεταξύ των υποψηφίων όσο και μέσα στους κομματικούς μηχανισμούς για το που θα δοθεί το «χρίσμα» προκειμένου τα κόμματα να βαφτίσουν τα αποτελέσματα εκλογικές τους νίκες και να τα εκμεταλλευτούν στην πολιτική σκακιέρα.
Αν και σε ορισμένες αναμετρήσεις το σκηνικό άλλαξε, πάντα όμως με τα πολιτικά κόμματα να έχουν τον πρώτο λόγο. Αυτή η τακτική των κομμάτων της πολιτικής ελίτ εδραζόταν στην κυρίαρχη νοοτροπία ότι η τοπική αυτοδιοίκηση ήταν το φέουδο τους και οι τοπικοί άρχοντες κομματικοί φεουδάρχες.
Έτσι η «έρμη» Τοπική Αυτοδιοίκηση κολλημένη στη λάσπη του παλαιοκομματισμού, συγκέντρωσε αναπόφευκτα τις παθογένειες της κεντρικής πολιτικής σκηνής και σε πολλές περιπτώσεις καθοδηγούμενη από ανεπαρκείς και αναποτελεσματικούς τοπικούς άρχοντες, αποδείχθηκε ανίκανη να αντιμετωπίσει όπως θα έπρεπε τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας τα οποία συσσωρεύονταν διογκούμενα. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν περίτρανα τον κανόνα.
Το ερώτημα που τίθεται επιτακτικά και η ευθύνη της απάντησης ανήκει πλέον στους πολίτες, είναι:
⬛ Τι Τοπική Αυτοδιοίκηση θέλουμε, σε μια Ελλάδα που πρέπει να αλλάξει και να υπερβεί την κρίση στην οποία συνεχίζει να βρίσκεται;
⬛ Θέλουμε μια Τ.Α. ανεξάρτητη, μακριά από κομματικές παθογένειες κι εξαρτήσεις;
⬛ Μια Τοπική Αυτοδιοίκηση όπου δε θα κυριαρχούν κομματικοί κολαούζοι αλλά ούτε και «ιδιοκτήτες πελατειακών στρατών και ψήφων » οι οποίοι μεταγραφόμενοι κατά περίπτωση, δεν έχουν τίποτε άλλο στο μυαλό τους από το γνωστό πελατειακό-διανεμητικό χαρακτήρα της εξουσίας και φυσικά την ανταποδοτικότητα προς τους κομματικούς και λοιπούς σπόνσορες τους;
⬛ Η μήπως μια Τ.Α. μετριοκρατίας και ανεπάρκειας που στο τέλος κάθε θητείας εξαγγέλλει έργα για την επόμενη;
Τα πάντα είναι θέμα οράματος, στρατηγικού σχεδιασμού και προτεραιοτήτων, δηλαδή Διαχείρισης. Οι καιροί μπορεί να είναι χαλεποί αλλά επιτέλους ας γίνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο το δυνατόν οικονομικά αυτόνομη που θα σέβεται και το τελευταίο ευρώ που δαπανάται και φυσικά θα λογοδοτεί στον πολίτη γι αυτό.
Μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί με λογική επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία. Μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα δημιουργεί θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην πάταξη της ανεργίας. Μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα παρακολουθεί και θα υλοποιεί ευρωπαϊκά προγράμματα για τη βελτίωση της καθημερινότητας και των υποδομών.
Μια περιφερειακή και δημοτική αρχή μπορεί με χρηστή, εξορθολογισμένη, αποτελεσματική διαχείριση και διοίκηση και οπωσδήποτε με ιεράρχηση προτεραιοτήτων, να αξιοποιήσει τους διαθέσιμους πόρους με τον πλέον βέλτιστο τρόπο.
Αδυνατούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο διατηρούνται οι πρακτικές και η νοοτροπία που την «έριξαν» στο τέλμα στο οποίο βρίσκεται.
Ο λόγος από εδώ και πέρα στις τοπικές κοινωνίες και όχι στα κόμματα.
ΑΙΧΜΗ
Αλλαγή μοντέλου στην αυτοδιοίκηση
Οι πολίτες περιμένουν πολλά από την αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα σε τομείς όπου το κεντρικό κράτος δεν τα καταφέρνει καλά. Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης, η τοπική αυτοδιοίκηση ανταποκρίθηκε εξαιρετικά στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Παρά τις επιτυχίες της τοπικής αυτοδιοίκησης εξακολουθούμε να έχουμε ένα από τα πιο συγκεντρωτικά κράτη της Ευρώπης! Είναι μάλιστα τόσο συγκεντρωτικό που εμποδίζει την αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων. Άρα λοιπόν θα πρέπει πρώτα να αποφασίσουμε τι Κράτος θέλουμε και μετά να αποφασίσουμε τι αυτοδιοίκηση ζητούμε. Κατόπιν θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης και όπου επιβάλλεται να ενισχυθεί η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Σε ότι αφορά συγκεκριμένους άξονες παρεμβάσεων, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί ο ρόλος της αυτοδιοίκησης στα ζητήματα ανάπτυξης. Παράλληλα θα πρέπει να εκσυγχρονισθεί το πλαίσιο ελέγχου και να μειωθεί η γραφειοκρατία. Φυσικά όμως το κορυφαίο θέμα είναι να ενισχυθεί η λογοδοσία και η διαφάνεια. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων «από πάνω προς τα κάτω» και η ενίσχυση της λογοδοσίας θα δημιουργήσει ουσιαστικά ένα νέο δημοκρατικό θεσμό που θα βρίσκεται ακόμα πιο κοντά στον πολίτη. Αυτό, μεταξύ των άλλων, θα ωφελήσει και την ίδια τη Δημοκρατία. Επίσης θα πρέπει πρώτα να αποφασίσουμε τι Κράτος θέλουμε και μετά να αποφασίσουμε τι Αυτοδιοίκηση ζητούμε. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων «από πάνω προς τα κάτω» και η ενίσχυση της λογοδοσίας θα πρέπει να δημιουργήσει ουσιαστικά ένα νέο δημοκρατικό θεσμό που θα βρίσκεται ακόμα πιο κοντά στον πολίτη. Προϋπόθεση όμως είναι ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου ελέγχου και η μείωση της γραφειοκρατίας. Φυσικά όμως το κορυφαίο θέμα είναι να ενισχύσουμε τη λογοδοσία και τη διαφάνεια. Το θέμα δεν είναι να βάλουμε και άλλους φόρους και να κάνουμε τους δήμους φοροεισπρακτικό μηχανισμό.
Επί του πιεστηρίου
Πέρα από πρόσωπα, η αντιμετώπιση των προβλημάτων του πολίτη είναι το κυρίαρχο ζήτημα των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Άρα, στήριξη σε εκείνους που έχουν σχέδιο, ικανότητες, να διαμορφώσουν ένα νέο περιβάλλον στην αυτοδιοίκηση, ώστε να προωθήσουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική αλληλεγγύη. Παράλληλα όμως σε μια εποχή που αναδεικνύονται βασικές διαχωριστικές γραμμές σε κρίσιμα ζητήματα, έχει νόημα περισσότερο από ποτέ να δοθεί και από τους υποψήφιους ένα νέο νόημα και μια νέα δυναμική στη σχέση της κοινωνίας με την πολιτική. Πρέπει στις προσεχείς εκλογές όλοι να κτυπήσουν στη ρίζα τους κάθε αντίληψη που παθητικοποιεί τον πολίτη. Να ανοιχτούν νέοι ορίζοντες στην πολιτική δράση. Οι όροι κλειδιά είναι συμμετοχή και πολιτικοποίηση. Τα ονόματα έρχονται σε δεύτερη μοίρα και πρέπει να κυριαρχούν οι προτάσεις για την μεγάλη πρόκληση της ανασύνταξης και της ανόρθωσης των δήμων και των περιφερειών. Όλα τα άλλα, πχ ποιοι θα ηγηθούν των ψηφοδελτίων, προφανώς έχουν τη σημασία τους, αλλά δεν είναι το μείζον. Χορτάσαμε τόσα χρόνια από «Μεσσίες».