Στα 60 έτη ή και νωρίτερα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν όσοι εργάζονται σε βαριές και ανθυγιεινές εργασίες. Ωστόσο, υπάρχουν όρια και προϋποθέσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη αρκετά χρόνια νωρίτερα από τον συνταξιοδοτικό κίνδυνο.
Το 60ο έτος είναι το όριο συνταξιοδότησης όσων έχουν Βαρέα και οικοδομικά ένσημα. Για τα Βαρέα απαιτούνται 7.500 ΒΑΕ (25 έτη) και τουλάχιστον 3.000 (10 χρόνια) μεικτά η πλασματικά ένσημα. Σε αυτή την περίπτωση η συνταξιοδότηση επιτυγχάνεται το 60ό έτος με μειωμένη (μείον 50 ευρώ το χρόνο εφ όρου ζωής).
Αντιθέτως, οι οικοδόμοι αρκεί να έχουν κατ’ ελάχιστον 3.600 ένσημα και 4.500 στο σύνολο για να εξέλθουν στο 60ό έτος (χωρίς πέναλτι πρόωρης εξόδου και με συντελεστή ανταποδοτικής σύνταξης αναλόγως των ετών ασφάλισης).
Γυναίκες
Όποια γυναίκα είχε 4.500 ένσημα (15 χρόνια) το 2010, εκ των οποίων τα 3.600 Βαρέα (ΒΑΕ), συνταξιοδοτείται στο 55ο έτος της ηλικίας (όποτε το συμπληρώσει). Η πρόβλεψη είναι ιδιαιτέρως σημαντική γι αυτή την κατηγορία των πολιτών λόγω της υψηλής ανεργίας, αλλά και της καταπόνησης από την σκληρή βιοπάλη.
Με τις ίδιες προϋποθέσεις το 2011 το όριο ηλικίας μετακινείται στο 56ο και στο 57ό έτος για τη συνταξιοδότηση με την συμπλήρωση 3.600 ΒΑΕ και 4.500 εν συνόλων το 2012. Με την βοήθεια το 2011 και το 2012 των πλασματικών ενσήμων (παιδιά, μεταλυκειακό τίτλο, ανεργία) για την συμπλήρωση των 900 μεικτών ενσήμων (πέραν των 3.600 ΒΑΕ).
Πλασματικά Βαρέα
Δεν μπορούν ωστόσο να αναγνωριστούν πλασματικά Βαρέα. Εκτός από την περίπτωση αποχαρακτηρισμού μιας ειδικότητας, η οποία ήταν ενταγμένη στο καθεστώς των ΒΑΕ, αλλά το 2011 αποχαρακτηρίστηκε (βγήκε από τον σχετικό πίνακα). Σε αυτή την περίπτωση μπορεί οι ασφαλισμένες να αναγνωρίσουν πλασματικά –Βαρέα μέχρι τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (3.600 ΒΑΕ ή 12 έτη ασφάλισης) και να εξέλθουν με τις ευνοϊκές προϋποθέσεις των ΒΑΕ που ίσχυαν μέχρι το 2012.
Κατά την ίδια περίοδο για τους άνδρες εργαζομένους που κολλούσαν ΒΑΕ ένσημα ίσχυε η «έξοδος» στο 60ό έτος (σ.σ. πέντε χρόνια πιο αργά από τις γυναίκες) και τα εν λόγω όρια αυξηθήκαν το 2011 και το 2012 με αποτέλεσμα πλέον να ισχύει το 62ο έτος για έξοδο.
Όποια/ος λοιπόν συμπληρώνει πλέον τις ελάχιστες προϋποθέσεις (3.600 ΒΑΕ κα 4.500 ένσημα στο σύνολο από το 2013 και μετά) συνταξιοδοτείται στο 62ο έτος της ηλικίας.
Προϋπόθεση είναι είτε τα 500 ένσημα, ανά 100 κάθε χρόνο, κατά την τελευταία 5ετία πριν τη συνταξιοδότηση, είτε η συμπλήρωση 1.000 ΒΑΕ ενσήμων τα προηγούμενα 17 έτη προ της χρονολογίας κατάθεσης αίτησης συνταξιοδότησης.
Οικοδομικά
Για τους οικοδόμους αντιστοίχως τα ηλικιακά όρια ανέβηκαν από το 58ο έτος μέχρι το 2012, στο 60ό έτος από το 2013. Και αυτό το ηλικιακό όριο διατηρείται μέχρι σήμερα.
Αντιθέτως για τις γυναίκες που κολλούν οικοδομικά ένσημα (σ.σ. έστω και αν ακούγεται σπάνιο), διατηρήθηκα το 55ο έτος για συνταξιοδότηση με 3.600 οικοδομικά ένσημα και 900 μεικτά (ΙΚΑ). Το εν λόγω όριο ήταν στα 53 έτη μέχρι το 2012 και αυξήθηκε στο 55ο έτος της ηλικίας.
Προϋπόθεση εξόδου είναι η συμπλήρωση 1.000 ΒΑΕ (ή οικοδομικών κατά περίπτωση) ενσήμων τα τελευταία 17 έτη προ της αίτησης συνταξιοδότησης (από το 2005 μέχρι σήμερα).
Οι πρωτο-ασφαλισμένοι άνδρες μέχρι την 31.12.1992 στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών, από τον οποίο τουλάχιστον τα 4/5 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δικαιούνται σύνταξης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπαράγραφο ΙΑ΄4 της παραγράφου ΙΑ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222), με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας τους μέχρι την 31.12.2012 και του 62ου έτους από την 1.1.2013 και εφεξής.
Υπάλληλοι Δήμων
Οι οδοκαθαριστές που έχουν 4.500 ένσημα μέχρι το 2012 (εκ των οποίων 3.600 στις υπηρεσίες υγιεινής-καθαριότητας), συνταξιοδοτούνται στο 58ο έτος. Εφεξής (4.500 ένσημα από 1/1/2013) όλοι συνταξιοδοτούνται στο 60ό έτος.
Οι άνδρες εργαζόμενοι στην επιφάνεια των ορυχείων συνταξιοδοτούνται πλέον στο 62ο έτος, ενώ οι γυναίκες στο 57ο.
Όσοι εργάζονται σε υπόγειες στοές και συνταξιοδοτούνται με 4.050 ένσημα βγαίνουν στο 57ο έτος, ενώ με 4.500 ένσημα στο 52ο έτος.