Μέσα σε χρόνο ρεκόρ και χωρίς ιδιαίτερη στρατιωτική αντίσταση η Ταλιμπάν προέλασαν μέχρι την πρωτεύουσα Καμπούλ και αναλαμβάνουν την εξουσία μετά από είκοσι χρόνια αμερικανικής παρουσίας στη χώρα. Αποχώρησε ο πρόεδρος Άσραφ Γάνι ενώ αμήχανη παρακολουθεί τις εξελίξεις η συμμαχία που για είκοσι χρόνια παρέμενε και επιχειρούσε στη χώρα.
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος τέλους βιώνει η διεθνής κοινότητα από εχθές βλέποντας τις άτακτες ομάδες των ισλαμιστών Ταλιμπάν να παίρνουν ξανά στα χέρια τους τη πρωτεύουσα Καμπούλ του Αφγανιστάν είκοσι χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου από τον αμερικανό πρόεδρο Τζόρτζ Μπους το νεότερο.
Μεσολάβησαν οι θητείες ενός Δημοκρατικού και ενός Ρεπουμπλικανού προέδρου – των Ομπάμα και Τράμπ- μέχρι την προ μηνών ανακοίνωση του προέδρου Μπάιντεν για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων η οποία συνοδεύτηκε από πολύ στρεβλές εκτιμήσεις για το επίπεδο ισχύος της τοπικής κυβέρνησης αλλά και ασφάλειας στη χώρα.
Ήδη εδώ και μέρες καταγράφεται από τα διεθνή πρακτορεία η προέλαση των ισλαμιστικών στρατευμάτων και οι αποχωρήσεις διεθνών αποστολών και πρεσβειών από τη πρωτεύουσα.
«Ο πόλεμος τέλειωσε»
Εκπρόσωπος του πολιτικού γραφείου των Ταλιμπάν δήλωσε χθες Κυριακή στο Αλ Τζαζίρα ότι ο πόλεμος στο Αφγανιστάν «τέλειωσε» και σύντομα θα γίνει σαφής ο χαρακτήρας και η μορφή του νέου καθεστώτος.
Ο Μοχάμαντ Ναΐμ διαβεβαίωσε ότι καμιά διπλωματική εγκατάσταση και κανένα διπλωματικό σώμα δεν έγινε στόχος, καθώς και ότι το φονταμενταλιστικό κίνημα εγγυάται την ασφάλεια των ξένων και των διπλωματικών αποστολών.
«Είμαστε έτοιμοι για διάλογο με όλες τις μορφές στο Αφγανιστάν και να τους εγγυηθούμε την απαραίτητη προστασία», είπε ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν στο τηλεοπτικό δίκτυο του Κατάρ. Τόνισε πως το κίνημα κάνει κάθε βήμα με υπευθυνότητα και ότι σκοπεύει να εξασφαλίσει ειρήνη με τους πάντες.
Για τον ίδιο, οι φονταμενταλιστές αντάρτες δρέπουν τους καρπούς των προσπαθειών και των θυσιών που έκαναν για είκοσι χρόνια. «Επιτύχαμε αυτό που επιδιώκαμε, ελευθερία για τη χώρα μας και ανεξαρτησία για τον λαό μας», υποστήριξε.
«Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει το έδαφός μας για να βάλει στο στόχαστρο οποιονδήποτε και δεν θέλουμε να βλάψουμε κανέναν», είπε ακόμη ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, προφανώς απευθυνόμενος στην Ουάσινγκτον. Ο Μοχάμαντ Ναΐμ είπε πως οι ισλαμιστές μαχητές δεν θα αναμιχθούν στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών και αναμένουν ότι κανένα κράτος δεν θα αναμιχθεί στις αφγανικές υποθέσεις.
“Έφυγα για να αποτρέψω την αιματοχυσία”, δηλώνει ο πρόεδρος Γάνιή πλευρά αναφέρει ότι: «Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι πλέον τερματίστηκε η εκκένωση με απόλυτη ασφάλεια του προσωπικού της πρεσβείας» των ΗΠΑ στην Καμπούλ, ανέφερε σε ανακοίνωση που δημοσιοποίησε ο εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, ο Νεντ Πράις. «Όλο το προσωπικό της πρεσβείας βρίσκεται στο διεθνές αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι, γύρω από το οποίο έστησε περίμετρο ασφαλείας ο αμερικανικός στρατός», πρόσθεσε ο ίδιος.
Πάνω από 60 κυβερνήσεις καλούν να επιτραπεί στους ξένους καθώς και στους Αφγανούς που το επιθυμούν να φύγουν με ασφάλεια από τη χώρα
Οι κυβερνήσεις 60 και πλέον χωρών με κοινή ανακοίνωσή τους τονίζουν ότι οι Αφγανοί και οι ξένοι που θέλουν να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν πρέπει να επιτραπεί να αναχωρήσουν με ασφάλεια και ότι τα αεροδρόμια και οι συνοριακές διελεύσεις πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά.
Η κοινή διακήρυξη δημοσιοποιήθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και άλλων 60 χωρών, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, του Κατάρ και του Ηνωμένου Βασιλείου τονίζουν στο κείμενο αυτό ότι «αυτοί που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας» στο Αφγανιστάν φέρουν «την ευθύνη» και θα «δώσουν λόγο» για την «προστασία της ανθρώπινης ζωής και της ιδιοκτησίας» και καλούν να υπάρξει «άμεση αποκατάσταση της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης».
Στην κοινή διακήρυξη προστίθεται πως «στον αφγανικό λαό αξίζει να ζει με ασφάλεια και αξιοπρέπεια» και «εμείς στη διεθνή κοινότητα παραμένουμε έτοιμοι να τον βοηθήσουμε».
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ δήλωσε σήμερα ότι η αποχώρηση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν «χωρίς προηγούμενη διαπραγμάτευση» ήταν «ένα λάθος» που άφησε το πεδίο ελεύθερο στους Ταλιμπάν.
«Πιστεύω ότι η απόφαση για μια εσπευσμένη αποχώρηση χωρίς διαπραγμάτευση ήταν ένα λάθος», υπογράμμισε ο άνθρωπος που ήταν επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας κατά την ανάπτυξη των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ.
Πανικός στο αεροδρόμιο της Καμπούλ – Οι αποχωρήσεις των διπλωματικών αποστολών
Μέλη των ένοπλων δυνάμεων των ΗΠΑ πυροβόλησαν στον αέρα στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ για να απωθήσουν εκατοντάδες πολίτες που έτρεχαν πάνω στο ταρμάκ του διαδρόμου αποπροσγειώσεων, επιβεβαίωσε αμερικανός αξιωματούχος.
«Το πλήθος ήταν εκτός ελέγχου», δήλωσε ο αξιωματούχος αυτός στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς, προσθέτοντας πως οι αμερικανοί Πεζοναύτες στους οποίους έχει ανατεθεί η φρούρηση του αεροδρομίου «πυροβόλησαν μόνο για να αποτρέψουν το χάος», καθώς ορσμένοι από τους αφγανούς πολίτες προσπάθησαν να μπουν σε αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη.
Χιλιάδες Αφγανοί έχουν συρρεύσει στο αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να φύγουν από τη χώρα, καθώς οι ισλαμιστές αντάρτες Ταλιμπάν κατέλαβαν χθες Κυριακή το μεγαλύτερο μέρος της Καμπούλ. Σχεδόν 6.000 αμερικανοί στρατιωτικοί, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, φρουρούν το αεροδρόμιο μέσω του οποίου απομακρύνονται από το Αφγανιστάν μέλη διπλωματικών αντιπροσωπειών και πολίτες διαφόρων χωρών, καθώς και αφγανοί εργαζόμενοι σε ξένες πρεσβείες.
Οι περισσότεροι δυτικοί διπλωμάτες έχουν εγκαταλείψει την Καμπούλ, δήλωσε σήμερα αμερικανός αξιωματούχος, καθώς οι ισλαμιστές αντάρτες Ταλιμπάν ελέγχουν σχεδόν όλη την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν.
«Μπορώ με ασφάλεια να πω ότι η πλειονότητα του δυτικού διπλωματικού προσωπικού έχει πλέον αναχωρήσει από την Καμπούλ», δήλωσε ο αξιωματούχος, διευκρινίζοντας ότι παραμένει ακόμη κάποιο προσωπικό υποστήριξης.
Δεν διευκρίνισε τον αριθμό των μελών του προσωπικού που απομένει.
Ελικόπτερα μετέφεραν διπλωμάτες από τη συνοικία των πρεσβειών, στη λεγόμενη πράσινη ζώνη, στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ από χθες Κυριακή, όταν οι φονταμενταλιστές αντάρτες μπήκαν στην αφγανική πρωτεύουσα.
Οι εμπορικές πτήσεις ματαιώθηκαν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, όπου χιλιάδες Αφγανοί προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα τους, μέσα σε πληρες χάος μετά την κατάληψη της χώρας από τις δυνάμεις των Ταλιμπάν, ανακοίνωσε σήμερα η αερολιμενική αρχή της πρωτεύουσας.
«Δεν θα γίνουν εμπορικές πτήσεις από το αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι για να αποφευχθούν οι λεηλασίες. Σας παρακαλούμε να μην σπεύδετε στο αεροδρόμιο», ανέφερε η αερολιμενική αρχή σε μηνυμά της προς τα μέσα ενημέρωσης.
Η αφγανική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ACAA) ανακοίνωσε σήμερα πως ο έλεγχος του εναέριου χώρου της Καμπούλ ανατέθηκε στους στρατιωτικούς και συνέστησε στα αεροσκάφη που πρόκειται να διέλθουν από τον αφγανικό εναέριο χώρο να αλλάξουν δρομολόγιο.
Η αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines ανακοίνωσε πως θα αρχίσει σήμερα πτήσεις απομάκρυνσης ανθρώπων από την Καμπούλ και ματαίωσε όλες τις προγραμματισμένες πτήσεις της προς και από το Αφγανιστάν.
Το υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ανακοίνωσε σήμερα ότι εργάζεται για να διευκολύνει την απομάκρυνση του ξένου διπλωματικού προσωπικού από το Αφγανιστάν μέσω των αεροδρομίων στο αραβικό κράτος του Κόλπου.
Αυτό περιλαμβάνει το διπλωματικό προσωπικό από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τον Καναδά, την Αίγυπτο, την Αυστραλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
Τα ΗΑΕ είναι σημαντικός διεθνής αεροπορικός κόμβος.
Πλήθη ανθρώπων προσπαθούν να διαφύγουν από την Καμπούλ ενώ αρχίζουν να διατυπώνονται κατηγορίες για την κατάρρευση της χώρας
Απελπισία επικρατεί σήμερα στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, μια ημέρα αφού η αφγανική πρωτεύουσα κατελήφθη από τους ισλαμιστές αντάρτες Ταλιμπάν, καθώς αυτοί που ελπίζουν να διαφύγουν από τη χώρα συγκεντρώθηκαν εκεί για να προσπαθήσουν να επιβιβαστούν σε όποια πτήση μπορέσουν.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονται από χθες, Κυριακή, στο αεροδρόμιο και μερικές φορές πηδούν πάνω από τα εμπόδια στις πύλες προσπαθώντας να μπουν σε αεροπλάνα που αναχωρούν. Μερικοί απ’ αυτούς που προσπαθούν να αναχωρήσουν δεν έχουν καν διαβατήριο.
Υπήρξαν επίσης πληροφορίες για θανάτους στο αεροδρόμιο και νωρίτερα αμερικανικές δυνάμεις πυροβόλησαν προειδοποιητικά, καθώς προσπαθούν να οργανώσουν την απομάκρυνση αμερικανικού προσωπικού από τη χώρα που είχαν κατακτήσει το 2001. Επιπλέον υπάρχουν πληροφορίες για ανθρώπους που πέφτουν από αεροπλάνα που απογειώνονται, ίσως αφού προσπάθησαν να κρυφτούν στο σύστημα των τροχών τους.
Υπάρχουν πληροφορίες σήμερα για τέσσερις τέτοιες περιπτώσεις, αν και δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθούν.
Σήμερα κυκλοφόρησαν φήμες ότι όποιος έφθανε στο αεροδρόμιο θα μπορούσε να επιβιβαστεί σε κάποιο από τα αεροπλάνα που θα αναχωρούσαν, αν και δεν υπήρξε επιβεβαίωση για κάτι τέτοιο. Η γερμανική πρεσβεία προειδοποίησε μέσω του Twitter πως η άφιξη πολιτών στο αεροδρόμιο χωρίς να έχουν προσκληθεί, θα οδηγούσε σε επικίνδυνες καταστάσεις.
Τοπικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πως το αεροδρόμιο ανακοίνωσε πως δεν προσγειώνονται ούτε απογειώνονται άλλες εμπορικές πτήσεις και κάλεσε τον κόσμο να μην πηγαίνει στο αεροδρόμιο.
Στο μεταξύ, πολλά αφγανικά μέσα ενημέρωσης παρέχουν σήμερα μόνο περιορισμένες υπηρεσίες. Πολλά μεταδίδουν μόνο επαναλήψεις, αντί για ζωντανό πρόγραμμα. Τα μουσικά κανάλια σταμάτησαν τις μεταδόσεις και γενικά τα τηλεοπτικά δίκτυα επιλέγουν σήμερα να μην προβάλουν εκπομπές με γυναίκες και οτιδήποτε άλλο έχει δεχθεί στο παρελθόν επικρίσεις από τους υπερσυντηρητικούς κύκλους.
Η οργή αρχίζει επίσης να αυξάνεται μεταξύ αυτών που αισθάνονται ότι εγκαταλείφθηκαν μετά την κατάρρευση της Καμπούλ.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, που διαπραγματεύτηκε με τους Ταλιμπάν την αρχική συμφωνία για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, δήλωσε στο Fox News ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται ότι απέτυχε στα σχέδιά της. Ο ίδιος ζήτησε να σταλεί αμερικανική αεροπορική δύναμη για να συντρίψει τις δυνάμεις των Ταλιμπάν που περικυκλώνουν την Καμπούλ.
Η σημερινή ηγεσία του Λευκού Οίκου συγκρούεται εδώ και μήνες με τον Πομπέο για το θέμα αυτό, υποστηρίζοντας πως η αρχική συμφωνία της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ με τους Ταλιμπάν δεν άφησε πολλές καλές επιλογές στις ΗΠΑ, κάτι που ο Πομπέο αρνείται.
Στο μεταξύ, η οργή στο Αφγανιστάν στρέφεται εναντίον του Άσραφ Γάνι, του προέδρου που διέφυγε από την Καμπούλ χθες, Κυριακή, με ελικόπτερο. Χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον χαρακτήρισαν «βρωμερό κτήνος» για τον ρόλο του στη συνθηκολόγηση, ενώ άλλοι είπαν ότι η κακή ηγεσία του ευθύνεται για το γεγονός ότι τώρα καίνε βιβλία και όργανα μουσικής για να μην τα βρουν οι Ταλιμπάν.
Α. Γκουτιέρες: Οι Ταλιμπάν να δείξουν «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση
Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο Αντόνιο Γκουτέρες, κάλεσε χθες Κυριακή τους Ταλιμπάν και όλα τα υπόλοιπα μέρη στο Αφγανιστάν να επιδείξουν «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση», μερικές ώρες αφού οι μαχητές του φονταμενταλιστικού κινήματος μπήκαν στην Καμπούλ.
«Ο Γενικός Γραμματέας ανησυχεί ιδιαίτερα για το μέλλον των γυναικών και των κοριτσιών, τα δικαιώματα των οποίων, κατακτήθηκαν με σκληρό αγώνα και πρέπει να προστατευθούν», ανέφερε ο ΟΗΕ σε ανακοίνωσή του.
Ο εκπρόσωπος του κ. Γκουτέρες, ο Στεφάν Ντουζαρίκ, υπογράμμισε μερικές ώρες αργότερα ότι «εξακολουθούν να φθάνουν αναφορές για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τις μάχες».
Ο επικεφαλής του ΟΗΕ τόνισε χθες τις ανθρωπιστικές ανάγκες της χώρας και κάλεσε τα μέρη να φροντίσουν «οι εργαζόμενοι σε οργανώσεις αρωγής να έχουν ανεμπόδιστη πρόσβαση για να προσφέρουν έγκαιρα βοήθεια που είναι κρίσιμη για να σωθούν ζωές».
Πρόσθεσε ότι τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν «αποφασισμένα να συμβάλουν στην ειρηνική διευθέτηση της σύρραξης».
Τα Ηνωμένα Έθνη μετρούν περίπου 3.000 ντόπιους εργαζόμενους και 300 ξένους στο Αφγανιστάν. Την Παρασκευή, ο κ. Ντουζαρίκ είπε πως μέρος του προσωπικού μετεγκαταστάθηκε στην Καμπούλ, αλλά κανένα μέλος του δεν έφυγε.
Σ. Μισέλ: Προτεραιότητα η ασφάλεια του προσωπικού και των πολιτών της ΕΕ
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε την Κυριακή ότι η ασφάλεια του προσωπικού και των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι άμεση προτεραιότητα της Ένωσης, καθώς οι αντάρτες Ταλιμπάν μπήκαν στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν.
“Η ασφάλεια των πολιτών της ΕΕ, του προσωπικού και των οικογενειών τους είναι προτεραιότητα βραχυπρόθεσμα. Εξίσου σαφές ότι πολλά διδάγματα θα πρέπει να αντληθούν”, δήλωσε ο Μισέλ σε ανάρτησή του στο Twitter.
Η στάση της Ρωσίας
«Η ηγεσία του κινήματος των Ταλιμπάν έχει δείξει εδώ και καιρό ότι είναι πιο συνεννοήσιμη απ’ ότι η προηγούμενη κυβέρνηση μαριονετών του Αφγανιστάν, ενώ δεν συνιστά προς το παρόν απειλή για τις χώρες συμμάχους της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία», δήλωσε σήμερα ο ειδικός απεσταλμένος του Ρώσου προέδρου για το Αφγανιστάν Ζαμίρ Καμπούλοφ, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη για κάθε διαφορετική εξέλιξη, αλλά ελπίζει σε μια πιο ευνοϊκή για την ίδια και τους συμμάχους της.
«Εάν συγκρίνω την ικανότητα για επίτευξη συμφωνίας των συναδέλφων και εταίρων, μπορώ να πω ότι εδώ και καιρό οι Ταλιμπάν έχουν δείξει ότι είναι πιο συνεννοήσιμοί από την κυβέρνηση μαριονετών της Καμπούλ», δήλωσε ο Καμπούλοφ, μιλώντας στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο «Ρωσία 24».
Ο Καμπούλοφ επισήμανε επίσης ότι οι Ταλιμπάν τηρούν τις συμφωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια της πρεσβείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των χωρών της Κεντρική Ασίας στην Καμπούλ. «Ξεκινάμε από το ότι οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται. Προς το παρόν, ως προς το τμήμα που αφορά στην ασφάλεια της πρεσβείας μας και των συμμάχων μας στην Κεντρική Ασία, οι Ταλιμπάν τηρούν τις συμφωνίες», δήλωσε ο ίδιος.
«Αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο σημάδι (…) Ωστόσο θα παρακολουθούμε προσεκτικά τις περαιτέρω εξελίξεις», δήλωσε ο Καμπούλοφ, προσθέτοντας ότι «στην ουσία είμαστε έτοιμοι για κάθε εξέλιξη, αλλά λαμβάνουμε ως αφετηρία την πιο ευνοϊκή για την Ρωσική Ομοσπονδία και τους συμμάχους της».
Οι Ταλιμπάν ανέλαβαν ήδη την φύλαξη της ρωσικής πρεσβείας στην Καμπούλ, δήλωσε σήμερα ο ειδικός απεσταλμένος του Ρώσου προέδρου για το Αφγανιστάν, Ζαμίρ Καμπούλοφ.
«Ήδη ανέλαβαν την φύλαξη της ρωσικής πρεσβείας», δήλωσε ο Καμπούλοφ στον ραδιοσταθμό Echo Mockvi, προσθέτοντας ότι «αύριο θα συμφωνήσουν με τον πρεσβευτή τις λεπτομέρειες σε μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική».
Ένα τμήμα του προσωπικού της ρωσικής πρεσβείας στην Καμπούλ ή θα πάρει άδεια ή θα εγκαταλείψει την πρεσβεία, επισήμανε ο Καμπούλοφ.