Η πρόσφατη έκθεση του ΙΟΒΕ για τις οικονομικές και κοινωνικές τάσεις στις ελληνικές περιφέρειες ,καταδεικνύει ως κυρίαρχο ζήτημα τη μείωση και τη γήρανση του πληθυσμού της χώρας κατά την περίοδο 2010-2022. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό της μείωσης για το σύνολο της χώρας ανέρχεται στο 5,9%, ενώ για την Περιφέρεια της Ηπείρου στο 7,7%. Η συρρίκνωση του πληθυσμού συνοδεύεται από πληθυσμιακή γήρανση σε όλες τις περιφέρειες, με την πληθυσμιακή εξάρτηση στη γηραιότερη ηλικία (ο λόγος του αριθμού των ηλικιωμένων-65 και άνω-προς τον αριθμό των ατόμων παραγωγικής ηλικίας 15-64 ) να φθάνει στο σύνολο της χώρας το 35,6%, ενώ για την Ήπειρο ανέρχεται στο 46,5%. Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας, παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις Περιφέρεις των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, με τη συνεισφορά της Περιφέρειας Αττικής στο εθνικό ΑΕΠ, 2021 να φθάνει το 47,2% και της Κεντρικής Μακεδονίας στο 13,7%, ενώ η Ήπειρος να ασθμαίνει στο 2,2%(τέταρτη από το τέλος στην κατάταξη), να συνεισφέρει στις εθνικές επενδύσεις στο 3,2%(τρίτη από το τέλος) και να συμμετέχει στο σύνολο των εξαγωγών,2021 μόλις με το 1%.
Τα παραπάνω συμπεράσματα της έκθεσης επιβεβαιώνουν δυστυχώς ότι η πολυθρύλητη αποκέντρωση με την ενίσχυση των Περιφερειών και ο στόχος για την μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, παραμένει κενό γράμμα ενώ ενισχύεται μάλιστα με τα πρόσφατα νομοθετήματα για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η περιφερειακή δομή της οποίας στη χώρα μας αποτέλεσε όχημα ενίσχυσης των περιοχών, εκτός των δύο μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων. Η γεωγραφική διασπορά Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, ιδιαίτερα συνήθης πρακτική σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάλει στο μέγιστο βαθμό στην οικονομική αλλά και κοινωνική ανάπτυξη των περιοχών εγκατάστασής τους, κάτι που επιβεβαιώνεται απόλυτα από την επιστημονική δημοσίευση των Valero, A., & Van Reenen, J. (2019).. Πιο συγκεκριμένα, οι αυξήσεις στον αριθμό των πανεπιστημιακών σχολών συσχετίζονται θετικά με μελλοντική μεγέθυνση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ η αύξηση 10% σε μια περιφέρεια στον αριθμό των κατά κεφαλήν πανεπιστημιακών τμημάτων συνδέεται με 0,4% υψηλότερο μελλοντικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, χωρίς να παραβλέπουμε ότι μέρος της συμβολής των πανεπιστημίων στην ανάπτυξη διαχέεται μέσω της αυξημένης προσφοράς ανθρώπινου κεφαλαίου και της μεγαλύτερης καινοτομίας.
Συμπερασματικά, οι έως τώρα νομοθετικές πράξεις της Κυβέρνησης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε συνδυασμό με την ίδρυση των υποτιθέμενων «μη κερδοσκοπικών Παραρτημάτων Πανεπιστημίων» , οδηγούν μαθηματικά στη συρρίκνωση του αριθμού των φοιτητών και κατ΄ επέκταση νομοτελειακά στην παύση λειτουργίας αρκετών Πανεπιστημιακών Σχολών της χώρας,, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, εντείνοντας το αναπτυξιακό χάσμα κέντρου και περιφέρειας.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1.ΙΟΒΕ-Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, (2024). Έκθεση κοινωνικών και οικονομικών τάσεων στις ελληνικέ περιφέρειες,
- Valero, A., & Van Reenen, J. (2019). The economic impact of universities: Evidence from across the globe. Economics of Education Review, 68, 53-67.
μέλος οικονομικού επιμελητηρίου
εργαζόμενος υπουργείο εσωτερικών