Μείναμε με το στόμα ανοιχτό διαβάζοντας στην 3η σελίδα της ΕΦ. ΣΥΝΤ την Τρίτη 28-9-2021 για «σκοτεινές δυνάμεις» έναντι των Βλάχων «την σήμερον εν έτη 2021». Υπάρχει μια εταιρεία «Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων» και καλά κάνει και υπάρχει, εμάς τους υπόλοιπους δεν μας ενδιαφέρει καθόλου. Έκανε μια πρόταση στο Υπουργείο Πολιτισμού για την «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων» και βγήκε η απόφαση τον Ιούλιο να πάρουν λεφτά, 19.400 ευρώ. Όμως η Εταιρεία ενημερώθηκε με μήνυμα ότι δεν θα πάρουν τα λεφτά γιατί βγήκε νέα απόφαση που τους τα κόβουν. Έτσι άρχισαν τα όργανα, γιατί τα κόψανε, ποιοί επενέβησαν, φοβούνται ακόμα σήμερα τους Βλάχους μήπως μας δημιουργήσουν κανένα πρόβλημα. Τίποτα από αυτά, απλώς μερικοί βλέπουν φαντάσματα ακόμα σήμερα, όταν αυτά τα θέματα με τους Βλάχους της χώρας μας έχουν λυθεί εδώ και 100 ή 80 χρόνια.
Ποιοί είναι αυτοί που παρενέβησαν και κόπηκε η επιχορήγηση, ο κ. Νιτσιάκος πρόεδρος της εταιρείας άφησε υπονοούμενα για τις μυστικές υπηρεσίας που άκουσαν μερικούς για μια «πατριωτική αλητεία» και επενέβησαν να μην γίνει η επιχορήγηση. Ο ίδιος τόνισε ότι ποιοί είναι ακόμα σήμερα που ασχολούνται με το Βλάχικο ζήτημα, είναι οι ίδιοι ξεκαθαρισμένοι ότι δεν υπάρχει Βλάχικο έθνος, αλλά είναι συστατικό του Ελληνικού έθνους και το θέμα τελείωσε. Επισήμανε ακόμα ότι «εμείς όμως δεν θα απαλλοτριωθούμε με την ταυτότητα μας, ούτε τον πατριωτισμό μας. Αν η πατρίδα μας είναι «μητριά» ας μας το πούνε». Καθαρές κουβέντες οι συμπολίτες μας.
Το βλάχικο ζήτημα όχι μόνο στην χώρα μας, αλλά σ΄ όλα τα βαλκάνια μας απασχόλησε για πολλά χρόνια τον προηγούμενο αιώνα και τελικά είτε θέλουν ορισμένοι είτε όχι έχει λυθεί οριστικά, δεν υπάρχει έθνος Βλάχων, ούτε μειονότητα, υπάρχουν συμπολίτες μας και τίποτα άλλο με τα ίδια δικαιώματα, ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα. Ακόμα σήμερα ελάχιστοι έχουν μείνει να ομιλούν την βλάχικη γλώσσα, γιατί όλοι έχουν αστικοποιηθεί, δεν κατοικεί κανείς στα βλαχοχώρια, οι γάμοι εξάλλου χάλασαν την συνέχεια. Ας αφήσουμε τους επιστήμονες να κάνουν την δουλειά τους, ας αφήσουμε τους ίδιους να μελετούν, να γράφουν, να τραγουδούν κι ότι άλλο θέλουν. Εξάλλου έχουν δημιουργήσει παντού συλλόγους, που οι περισσότεροι έχουν ανεβάσει πολύ το πολιτιστικό επίπεδο της κοινωνίας.
Το ζήτημα αυτό έληξε, λάθη από παντού κι από το Ελληνικό Κράτος και από μερικούς από αυτούς στο παρελθόν. Η λίγη υπενθύμιση λίγων ιστορικών γεγονότων δεν βλάπτει. Πέρα από ιδιαίτερο «μιλλιέτ» που είχε καταφέρει η Ρουμάνικη κυβέρνηση το 1905 από τους Οθωμανούς, το 1913 και κυρίως το 1920 με την συμφωνία των Σερβών η Ελλάδα δέχτηκε το εξής, «Η Ελλάς συμφωνεί να παραχωρήσει, υπό τον έλεγχο του ελληνικού κράτους, εις τας βλαχικάς κοινότητας της Πίνδου τοπική αυτονομία ως προς τα θρησκευτικά ή σχολικά ζητήματα.» Καθαρές κουβέντες, είχαμε Ρουμάνικα σχολεία, εκκλησίες, παπάδες, δεσποτάδες (και στα Γιάννενα), όπου αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρουμανοβλάχοι. Έγιναν «πολλά» τα μετέπειτα χρόνια με τους Βλάχους και τους πράκτορες της Ρουμανίας στην απελευθερωμένη νέα Ελλάδα. Το κυριότερο η μεγάλη επιρροή της Ρουμάνικης προπαγάνδας στους Βλάχους των Νομών Ημαθίας, Πιερίας, Γρεβενών, Κιλκίς και λιγότερο των Ιωαννίνων.
Μετά το 1924 άρχισαν να φεύγουν για την Ρουμανία με καράβια από την Θεσσαλονίκη, υπολογίζονται αυτοί περίπου από 30.000 έως 52.000 άτομα, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία και πήγαν στην «πατρίδα τους», όπως έλεγαν αρκετοί από αυτούς. Την εποχή αυτή είχαν βγάλει τραγούδια και κατάρες εναντίον του Βενιζέλου γιατί δεν τους έδωσε μεγάλες εκτάσεις κυρίως στους Νομούς Πιερίας και Ημαθίας, αλλά τα μοίρασε τα κτήματα στους πρόσφυγες που άφησαν οι Τούρκοι. Όπως καταλαβαίνουμε σήμερα μπήκαν στο στόχαστρο του κράτους πάρα πολλοί Βλάχοι τότε, ακόμα και ολόκληρα χωριά. Σε μερικά βλαχοχώρια δυστυχώς ο χωρισμός των κατοίκων ήταν μεγάλος σε Ρουμανίζοντες και Έλληνες.
Αργότερα το 1941 δημιουργήθηκε το «Πριγκιπάτο των Βλάχων» με επικεφαλής έναν Διαμάντη από την Σαμαρίνα, άλλη μεγάλη αμαρτία, ούτε ήξεραν τι ήθελαν, με έδρα την Λάρισα, στο τέλος περάσαμε 617 άτομα από τα ειδικά δικαστήρια δοσίλογων. Ας μην ξεχνάμε και τους Αρβανιτόβλαχους που ήταν γεμάτη η Θεσσαλία και η Μακεδονία, ούτε για δείγμα δεν υπάρχει σήμερα, όλοι είναι πλήρως ενσωματωμένοι ως έλληνες πολίτες, υπάρχει και ένας σύλλογος στην Θεσσαλία, όπου τραγουδάνε, χορεύουν, κρατούν τα έθιμα τους, μπράβο τους. Ένας που έφυγε από τα Γιάννενα το 1939 μικρός και έγινε μεγάλος και τρανός επί Τσαουσέσκου, έπαιρνε τηλέφωνο μέχρι 5ετίας συνέχεια την αδελφή του στην Πρέβεζα, μιλούσαν στα βλάχικα, στο δρόμο είχαν χαθεί τα ελληνικά του και μιλούσε για την αγαπημένη πατρίδα του την Ρουμανία. Μέχρι προ 15 χρόνια όποιος νέος πήγαινε στην Ρουμανία να σπουδάσει και δήλωνε Βλάχος, είχε υποτροφία, δεν πλήρωνε τίποτα, δεν ξέρω αν ισχύει ακόμα σήμερα.
Να μην ξεχνάμε τους αδελφούς Μανάκια από την Αβδέλα Γρεβενών που ήταν οι πρώτοι Βαλκάνιοι Κινηματογραφιστές και τέσσερις χώρες τους διεκδικούν ως δικούς τους, Ελλάδα, Βορ. Μακεδονία, Βουλγαρία και Ρουμανία και σε κάθε μια έχει εκδοθεί κι ένα βιβλίο.
Ας αφήσουμε σήμερα τους συνανθρώπους μας να ζήσουν όπως θέλουν, να ψάξουν το παρελθόν τους, να γράψουν ότι επιθυμούν, να αναζητήσουν γεγονότα, καταστάσεις και να μην ακούμε κανένα φάντασμα του παρελθόντος. Το κυριότερο, κάποτε ένας Βορειοελλαδίτης είπε κάποιον Ηπειρώτη «Βλάχο» υποτιμητικά, πήρε την απάντηση που φωνάζουν στα γήπεδα «άντε ρε Βούλ**ρε», έγινε χαμός.