Το καλοκαίρι του 1912 προς το Σεπτέμβρη άρχισε η μεγάλη επιστράτευση για τους επερχόμενους πολέμους, που κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει. Η Άρτα απελευθερωμένη από τους Τούρκους κατά το μεγάλο κομμάτι της, ακολούθησε κι αυτή όλη την πολιτική του Ελληνικού Κράτους. Επίσημα η επιστράτευση έγινε από τις 18 Σεπτεμβρίου 1912 με βασιλικό διάταγμα, κλήθηκαν υπό τα όπλα οι κλάσεις των εφέδρων από το 1900 ως το 1910 και οι κλάσεις των εθνοφρουρών υπαξιωματικών και δεκανέων μέχρι το 1897 και όλοι οι έφεδροι Υπολοχαγοί και Ανθυπολοχαγοί μέχρι 51 ετών. Έντεκα κλάσεις, μεγάλος αριθμός και τους γερόντους μέχρι 51 χρονών. Οι περισσότεροι Αρτινοί στην 8Η μεραρχία, αλλά και σε όλα τα τάγματα της Θεσσαλίας.
Τελικά ο Ελληνικός στρατός είχε περίπου το 1912 129.000 στρατιώτες, πολύ μεγάλος αριθμός, δεν είχε μείνει κανείς στα χωριά και στις πόλεις νέος από 20 έως 32 χρονών. Η Βουλγαρία είχε όμως 300.000 στρατιώτες, δεν είχε μείνει κανείς και εδώ, είχαν επιστρατεύσει και πολύ μεγαλύτερους στην ηλικία. Στις 4-10-1912 επίσημα άρχισε ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος, από τις πρώτες δύσκολες μάχες η μάχη του Σαραντάπορο στις 9-10-1912, άγρια μάχη, οι Τούρκοι ήταν σίγουροι για την νίκη που είχαν και όλους τους ντόπιους μουσουλμάνους συναγωνιστές στη μάχη (πρώην χριστιανούς), εκεί είχαμε τις πρώτες απώλειες σε εμψύχου υλικό. Σ΄ αυτή την μάχη έμαθαν πολλοί να πολεμούν και το θάρρος ήταν πολύ μεγάλο για να συνεχίσουν. Στις 12-10-1912 εν τω μεταξύ είχε καταληφθεί η Φιλιππιάδα. Οι υπόλοιπες πόλεις μέχρι την Θεσσαλονίκη καθημερινά καταλαμβάνονταν η μια μετά την άλλη. Μπήκαν στην Θεσσαλονίκη περπατώντας, Ο Ταχσίν Πασάς είχε αποφασίσει και παρέδωσε την πόλη στου Έλληνες.
Από εκεί και πέρα όλα κυλούσαν ομαλά μάλλον, αλλά και συνεχείς μάχες και κατάληψη κι άλλων πόλεων όπως στις 7-11-1912 της Φλώρινας. Στις 16-11-1912 οι Αλβανοί ανακήρυξαν την ανεξαρτοποίηση. Μπήκαμε στο 1913, χειμώνας, τα Γιάννενα επιτέλους παραδίδονται μετά την μαρτυρία του Νικολάκη εφέντη,Τούρκου αξιωματικού για το Μπιζάνι. Στις 16-6-1913 αρχίζει ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος και στις 19-6-1913 γίνεται η φοβερή μάχη του Κιλκίς – Λαχανά που χάθηκαν περίπου 10.000 στρατιώτες και εκατοντάδες Αρτινοί (να η Πλατεία Κιλκίς). 17-7-1913 η μάχη της Τζουμαγιάς που χάθηκαν αρκετοί Αρτινοί. Μέχρι το Μάη του 1919 αψιμαχίες, μάχες απελευθέρωση σχεδόν όλης της Μακεδονίας, συνεχείς απώλειες στρατιωτών από την περιοχή μας.
Η ελληνική στρατιωτική απόβαση στη Σμύρνη, πραγματοποιήθηκε στις 2-5-1919, με απόφαση του «Ανωτάτου Συμμαχικού Συμβουλίου». «Η απόφαση να στείλουν τους Έλληνες στη Μικρά Ασία λήφθηκε ξαφνικά, πρόχειρα, και με μεγάλη μυστικότητα από τους Τρεις Μεγάλους, με την ενθάρρυνση του Βενιζέλου αλλά με δική τους πρωτοβουλία, χωρίς να αναλογιστούν τις συνέπειες», έγραψε κάποιος.
Όλο το 1919 συνεχείς μάχες, γύρο από την Σμύρνη, το ίδιο το 1920, κανένας φαντάρος να γυρίσει πίσω, τον Μάρτιο του 1921 πρωθυπουργός ο Δημήτριος Γούναρης και φτάνουμε στον Μάη του 1922 που αναλαμβάνει αρχιστράτηγος ο Γεώργιος Χατζηανέστης. Μία διαταγή που έδωσε ο αρχιστράτηγος Χατζηανέστης τη νύχτα της 24ης Αυγούστου διατάσσει γενική αντεπίθεση. Η διαταγή έμεινε ανεκτέλεστη. Στο τέλος μιλάμε για την μεγαλύτερη καταστροφή, αργότερα έγινε η περίφημη δίκη των 6, μόνο 6 την πλήρωσαν.
Ψάχνοντας για τους ήρωες βρήκαμε έναν μεγάλο αριθμό που χάθηκαν στους 11ετής πολέμους σε τρία χωριά Άγναντα, Θεοδώριανα και Μελισσουργούς, αν βάλουμε από όλα τα χωριά του νομού και την πόλη, δεν γνωρίζουμε σε ποιον αριθμό θα σταματήσουμε. Σε όλες τις μάχες, σε όλα τα σημεία χάθηκαν τα παλληκάρια, όπως στην Ηπείρου. Μακεδονία, Θράκη, Σμύρνη και όλη την Μ. Ασία μέχρι τον Σαγγάριο. Μεγάλες απώλειες είχαν οι Αρτινοί στο Μπιζάνι, στο Κιλκίς και στην Μ. Ασία. Να μην ξεχνάμε ποτέ την πλατεία Κιλκίς που έχουμε στην Άρτα που σε εκείνη την άγρια μάχη τον Ιούνιο-Ιούλιο μήνα του 1913, που εκεί άφησαν τα κόκαλά τους πολλά Αρτινά παλικάρια.
Από Θεοδώριανα (Ο αριθμός πλησιάζει τους 40, ένα ολόκληρο χωριό):
Αθανασίου Γ. Γιάννης, Γαλάνης Μαρκ. Γρηγόρης, Διαμάντης Γ. Λεωνίδας, Διαμάντης Χρ. Κώστας, Καραμέτσιος Χρ. Γιάννης, Κοτρότσιος Κ. Δημήτριος, Κολοβός Δ. Βασίλης, Κυρτσιάς Παν. Σπύρος, Λάκκας Δ. Αλέξανδρος, Λιούκας Κ. Βασίλης, Μαντέλος Κ. Γιώργος, Μαντέλος Χρ. Θανάσης, Μαντέλος Χρ. Θωμάς, Μητρογιάννης Ιωαν. Αποστόλης, Μητρογιάννης Ιωαν. Κώστας, Μαντέλος Π. Δημήτρης, Ντάσκας Χρ. Νίκος, Ντάσκας Χρ Νίκος, Ντζιούνης Χρ. Κώστας, Ντζιούνης Γ. Οδυσσέας, Ντζιούνης Γ. Φώτης, Παγώνης Γ. Δημήτρης, Παγώνης Γ. Γιάννης, Παγώνης Γ. Δημήτρης, Πλεύρης Δημ. Νίκος, Πρίντζιος Γ. Βασίλης, Σαλτός Κ. Οδυσσέας, Σαμέντζας Ιωαν. Δημήτριος, Σκουροπάνος Ιωαν. Σωτήρης, Στέργιος Αθ. Κώστας, Στόγιας Αναγ. Γιώργος, Τασιάς Χρ. Νίκος, Τάτσης Κ. Γιώργος, Τζαδήμας Δ. Θανάσης, Τζαλοκώστας Γ. Βασίλης, Φάκος Αντ. Βαγγέλης, Χάϊδος Γ. Δημήτρης, Χαϊδος-Κατσούλας Κ. Γιάννης.
Από Άγναντα (ακριβώς 40 οι νεκροί σε όλα τα μέτωπα):
Αγόρος Χρ. Γεώργιος, Αγόρος Ιωανν. Αθανάσιος, Αναστασίου Δημ. Γεώργιος, Αποστόλου Αποστ. Κωνσταντίνος, Αποστόλου Αποστ. Χρίστος, Γεωργονίκος Ιωανν. Βασίλειος, Γιάννενας Ιωανν. Χρίστος, Γιανακόπουλος Απ. Κωνσταντίνος, Θωμάς ή Χριστογεωργάκης Γεωρ. Χρίστος, Καρύδης Δημ. Ιωάννης, Κόπανος Δημ. Ιωάννης, Κοντογεώργος Χρ. Βασίλειος, Κωστάκης Γεωρ. Βασίλειος, Κωστάκης Γεωρ. Χρήστος, Κωστάκης Δημ. Χρήστος, Κώστας ή Κολιός Δημ. Νικόλαος, Μασιαλής Ιωαν. Αθανάσιος, Μαυροπάνος Νικ. Περικλής, Μπάκος Ιωαν. Χρήστος, Νικολός Δημ. Βασίλειος, Νάσιος ή Μπαζούκας Χρ. Γιώργος, Νικολέσιας Κων. Βασίλειος, Νίκος Δημ. Γιώργος, Παπακίτσος Ιωαν. Απόστολος, Παπακίτσος Κων. Απόστολος, Παπακίτσος Ιωαν. Βασίλειος, Πριτσιβέλης Γεωργ. Βασίλειος, Σιαπάτης Πέτρου Δημήτριος, Σιαπάτης Πέτρου Κωνσταντίνος, Σκουλικαρίτης Αλ. Γιώργος, Σπύρου Βασ. Μιχάλης, Στάμος Γεωργ. Αλέξιος, Στάμος Κωντ. Χρήστος, Τάτσης Γεωρ. Σπύρος, Τσαγκαρογιάννης Κων. Ιωάννης, Τσιμπέρης Κων. Χρήστος, Φίλος Δημ. Αθανάσιος, Φίλος Γεωργ. Δημήτρης, Χριστογεωργάκης Αθ. Κώστας και Κωστάκης Γ. Κώστας.
Από Μελισσουργούς: (18 σκοτωμένοι, μεγάλος αριθμός τραυματισμένων).
Δημητριάνος Δημήτριος, Καραγιάννης Ευάγγελος, Μαστρογιάννης Κώστας του Ευαγγέλου, Ματσούκας Γιώργος του Δημητρίου, Μίντζας Χρήστος του Ταξιάρχη, Μπανιάς Νικόλαος του Γιάννη, Νασιούλας Βασίλειος, Ξυθάλης Κώστας του Γεωργίου, Παπαγιάννης Αριστείδης του Κώστα, Παπακώστας Αθανάσιος του Γεωργίου, Παππάς Γεώργιος, Τασιούλης Βασ. Κώστας, Τασιούλης Αλέξιος, Τρομπούκης Δημήτριος του Παπαβασίλη, Τσοβόλας Δημήτριος του Νικολάου, Φελέκης Λάμπρος και Ψηλός Νικόλαος του Κώστα.