Λέγαμε στην Άρτα, όταν πηγαίναμε στους μπακάληδες. «Δυο δραχμές ελιές καλιές και τα ρέστα χαλβά». Είχε μεγάλη αξία και ιδιαίτερα θρεπτική, αξία, παίρνουμε το λάδι. Η ελιά είναι γνωστή από τους αρχαιότατους χρόνους, και πιθανότατα κατάγεται από το χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική παράδοση, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από Αθηνά στην Ακρόπολη.
Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Την μετέφεραν είτε Έλληνες άποικοι είτε Φοίνικες έμποροι. Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, κατά το 580 π.Χ, ούτε το Λάτιο, ούτε η Ισπανία, ούτε η Τύνιδα γνώριζαν την ελιά και την καλλιέργεια. Είναι δένδρο αειθαλές και καλλιεργείται σε πάνω από 20 είδη.
Στην περιοχή μας, στην δυτική Ελλάδα ελαιόδεντρα είχαμε σε όλα τα παράλια της Πρέβεζας, Θεσπρωτίας και τροφοδοτούσαν όλη την Ήπειρο. Έχουν γραφεί ότι από 500 και πλέον χρόνια οι Ενετοί βοήθησαν την περιοχή να φυτεύουν ελιές και σήμερα υπάρχουν δένδρα τόσων ετών. Στην Πάργα και γύρο από αυτή, σήμερα ακόμα βγαίνει λάδι από δένδρα πολλών ετών. Για πολλά χρόνια οι κάτοικοί της Άρτας και των ορεινών κυρίως πήγαιναν στην Πάργα και έφερναν λάδια να βγάλουν την χρονιά. Η ελιά δεν θέλει εύπορο έδαφος, δεν θέλει κάμπο, χρειάζεται πλαγιές να φυσάει αεράκι.
Στην περιοχή της Άρτας ελαιόδεντρα φαίνονται να έχουν φυτευτεί στην περιοχή του Πέτα και λιγότερο σ΄ όλες τις άλλες πλαγιές. Πέρα από το εμπόριο λαδιού, είχαμε και των ελιών. Στην αρχή του 20ου αιώνα υπάρχουν 3 έμποροι λαδιών και ελιών στην πόλη, είναι οι Αλεξίου Α, Στατηράς Ιωαν. και Χαροκόπος Γεωργ. Υπήρχαν και οι μπακάληδες που πωλούσαν μισή, μία, οκά στα μπουκάλια. Αργότερα μετά το 1930 μεγαλέμπορας λαδιού ήταν ο Γιάννης Φατούρος. Στις ελιές επειδή η παραγωγή αυξάνονταν και η ζήτηση ανέβαινε είχαμε εμπόρους τους Τσιλιγιάννη Χρ., – τον Τσέτη Δημ., – τον Σαρτζή Αντ., – τους αδελφούς Καραγκούνη- και Αδ. Καλαμπόκη.
Είχαν ξεκινήσει οι ντόπιοι κάτοικοι των χωριών που είχαν ελιές και κατασκεύαζαν λιοτρίβια αλογοκίνητα ή επίσημα ιπποκίνητα, όπως στο Πέτα, στην Γραμμενίτσα, στο Κομπότι, στις Σελλάδες, στη Μεγάρχη, και μέσα στην πόλη. Στο Πέτα φτάσανε τον αριθμό 13 που ήταν κοντά στα χωράφια ή ακόμα σε στα κατώγια των σπιτιών μέσα στο χωριό για να βοηθάει όλη η οικογένεια, τα παιδιά είχανε αναλάβει να φέρνουν γυρο γύρο τα άλογα. Στην πόλη επαγγελματίες εμφανίζονται οι Ευστρ. Αλεξίου, ο Γεωργ. Γαλάνης, το Μοναστήρι Κάτω Παναγιάς, ο Φ. Κοντογιάννης, οι κληρ. Αντωνοπούλου, ο Χρ. Τσιλιγιάννης. Η Βλαχέρνα δεν είχε ιδιοκτησίες, όλος ο τόπος υπάγονταν στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στον Καντζά και το 1926 έγινε αγοροπωλησία από τους λίγους κατοίκους, όπως Νάκης, Βίτσιος, Θώδης, Βαγγέλης, Λένης και άρχισαν να μοιράζουν τόπους και να φυτεύουν ελιές. Ο τόπος ήθελε ξελακκώματα για να γίνουν οι ελιές και μικρά ποτίσματα, που γίνονταν με τα ζώα. Εκεί πήγε και έφτιαξε από τους πρώτους λιοτρίβι ο Αντ. Βαφιάς που ήταν έμπορας στην πόλη. Είχαν και οι αδελφοί Παναγιώτου και ο Λάμπρος Βίτσιος. Στην Γραμμενίτσα είχαν από παλαιότερα ο Χρ. Κολιοπάνος, ο Θωμάς Σπύρου και ο Βλάχας Ιωάννης.
Μετά το 1945 μεγάλωσε ο αριθμός των επαγγελματιών λιοτριβιών σε όλα τα χωριά και μαζεύτηκαν και έφτιαξαν Σωματείο Ελαιοτριβέων Νομού Άρτας. Ενεκρίθη το 1949 με την απόφαση 115 την 6-10-1949 και πρώτον πρόεδρο τον Αθανάσιο Ευαγγ. Παπαθανασίου.
Το 1958 έγγραφο της Νομαρχίας Άρτας γράφει ότι υπήρχαν επίσημα 26 ελαιοτριβεία στον Νομό. Κομπότι μηχανοκίνητα 1, ιπποκίνητα 2-, Σελλάδες, μηχανοκίνητα 1, ιπποκίνητα 1,- Μεγάρχην ιπποκίνητα 2,- Βλαχέρνα, ιπποκίνητα 3,- Γραμμενίτσα, ιπποκίνητα 3.- Ιμαρέτ, ιπποκίνητα 1- Πέτα μηχανοκίνητα 2, ιπποκίνητα 8, Νεοχωράκιον, ιπποκίνητα 1, Άρτα, ιπποκίνητα 1. Το έγγραφο αυτό έχει πολλές παρατηρήσεις πως θα λειτουργεί, όπως 3) «τα χρησιμοποιούμενα υπό του ελαιοτριβείου σκεύη να είναι κατασκευασμένα εξ΄ ανοξοίδωτου μετάλλου και να διατηρούνται εις καλήν κατάστασην».
Τις 31-3-1963 έγινε Γ. Συνέλευση του Συλλόγου και ξανά έγινε ίδρυση του Συλλόγου «Σωματείον Μηχανοκίνητων Ελαιοτριβείων Ν. Άρτας» «ο Άγιος Δημήτριος», σχεδόν όλοι είχαν μετατρέψει τα ιπποκίνητα σε μηχανοκίνητα. Υπογράφουν οι παρακάτω: Χρ. Φώτης, Θωμάς Σερβετάς, Μαρ. Ευθυμίου, Αλεξ. Βασιλάκης, Γεωργ. Σπ. Σερβετάς, Ιωαννής Σερβετάς, Δημ. Σρβετάς, Θεοδ. Αθ. Ζάμπας, Κων. Ζάμπας, Γεωργ. Γούσιας, Γεωργ. Μπελεβέντης, Χρ. Κολιοπάνος, Σπ. Ν. Σεργιάννης, Νικ. Σ. Σεργιάννης, Αθ. Παπαθανασίου, Ευάγγ. Καλαμπόκης, Λαμ. Βίτσιος, Λαμ. Θ. Σπύρου, Χρ. Λάππας, Σωκ. Βαρδής, Ιωαν. Θεοδώρου, Λάμπρος Πανής. Άρχισε η τεχνολογία να τρέχει, αλλά ήταν πανάκριβη, πολλές χιλιάδες δραχμές για να το αγοράσεις, αργότερα η ΔΕΗ έκανε την επανάσταση, έφτασε το ρεύμα στα χωριά και ξανά έξοδα για την μετατροπή ηλεκτροκίνητα.
Αργότερα άρχισαν να φυτεύουν παντού ελιές όπως Διάσελο, Δημαριό, Φωτεινό στα χωριά του λόφου Περάνθης, Λιμίνη, Συκιές, Λουτρότοπος, το Κομμένο είχε στα Αλίπεδα και η περιοχή αυτή σήμερα έχει τις ελιές καλαμών. Την φετινή χρονιά 2021-20222 όλοι μιλάνε για την μεγαλύτερη παραγωγή ελιών τα τελευταία 80 χρόνια, ακόμα μαζεύουν και δεν πρόκειται να τελειώσουν ούτε τον Μάρτιο και σε αυτό το αγροτικό προϊόν δεν υπήρχαν πολλά εργατικά χέρια. Σήμερα υπάρχουν 6 υπερσύγχρονα ελαιοτριβεία των αδελφών Πανή στην Μεγάρχη, των αδελφών Ζιώρη στην Γραμμενίτσα, του Κ. Βίτσιου στην Βλαχέρνα, του Νίκου Σεργιάννη στην Λιμίνη, των Παπαθανασίου Ο.Ε στο Κομπότι και Ζάμπα Κ.- Φώτη Χρ. στο Πέτα.