in ,

Ταξίδι στον Χρόνο: Κότες, κοτόπουλα, οι Πετανίτες | του Δημήτρη Χρ. Μπανιά

editor_image

Συνταξιούχου – Οικονομολόγου


Τα κοτόπουλα στην περιοχή μας εμφανίστηκαν μετά το 1965, μέχρι τότε εάν είχε πάει στην Αθήνα κάποιος και είχε φάει κοτόπουλο. Είχαν φτάσει όμως όπου υπήρχαν επαγγελματικά ψυγεία κατάψυξης. Στην χώρα μας πρωτοπόροι ήταν τα Μέγαρα και αργότερα η Εύβοια. Όλες οι οικογένειες στην χώρα μας είχαν το κοτέτσι τους, ακόμα και μέσα στις πόλεις, τις περισσότερες φορές τις είχαν για το αυγό, να έχουν στην άκρη 3-5 αυγά για ένα μικρό παιδί ή έναν επισκέπτη. Οι κότες είναι παμφάγα και δεν είχαν μεγάλο κόστος να συντηρηθεί ένας μικρός αριθμός. Υπήρχε βέβαια ή βρώμα της κοτσουλιάς, αλλά όλα μαθαίνονταν. Το αυγό παλαιότερα οι φτωχιές οικογένειες το είχαν και για τον μπακάλη, να δώσουν 5 αυγά να πάρουν αλάτι, μια οκά πατάτες. Υπήρχαν και οι αυγουλάδες που μάζευαν τα αυγά από ένα χωριό και τα έφερναν στα μπακάλικα στην πόλη. Τις κότες οι νοικοκυρές δεν τις έσφαζαν για φαγητό, πλην στην αρρώστια και σε κάποιον δικό τους επισκέπτη.

Μερικοί στην Άρτα πήραν την απόφαση να ξεκινήσουν στην παραγωγή κοτόπουλα και να τα πωλούν στην ντόπια αγορά, αυτοί ήταν όλοι σχεδόν Πετανίτες. Οι Μήτσος Πεσλής, Πάνος Πεσλής, Θανάσης Πεσλής, Βαγγέλης Παπασπύρου, Βλησάρης Αγγέλης, Βαγγέλης Αναγνωστάκης, Βαγγέλης Κασελάς και οι Μαρία Μάγγου από Κωστακιούς. Συγχρόνως ο Χαρίλαος και Αποστόλης Λιόγκας και ο Γιάννης Γιάπρος. Γνώσεις δεν υπήρχαν, ούτε πείρα, ούτε σύγχρονες εγκαταστάσεις. Όλα πρωτόγνωρα, έπρεπε να τα μεγαλώνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα, τους είχαν πει ότι πρέπει να γίνονται τα κοτόπουλα σε τρεις μήνες, 90 μέρες και μετά να σφάξουν. Για πουλιά έπρεπε να πάνε στα Μέγαρα να φέρουν από εκεί ή να τους τα φέρουν οι λίγοι Μεγαρίτες που είχαν την τεχνολογία. Έτσι έγινε και στην αρχή ξεκίνησαν με 100-200 πουλάκια, αργότερα πήραν μεγαλύτερους αριθμούς. Δεν υπήρχαν βοήθειες από το Κράτος, υπήρχε ο δανεισμός από Αγροτική Τράπεζα για δάνεια εκτροφής μόνο. Τα πρώτα τα καθάριζαν με κάτι σβούρες αλουμινένιες και όλη η διαδικασία σφαγής ήταν δύσκολη.

Στην πώληση τα πράματα ήταν ακόμα πιο δύσκολα, στην πόλη κάτι γίνονταν, ήταν ο Δημήτρης Στρεβίνας στα ψαροπλιά, ο Κώστας Κοτσαρίδα στον Κακαβά, ο Αριστείδης Παπαγιάννης στην πλατεία Κιλκίς, ο Μπανταλούκας στο Μονοπλιό κι αργότερα άλλοι λίγοι. Οι οικογένειες άρχισαν σιγά να μαθαίνουν να τρώνε «κοτόπουλο της μηχανής» που έλεγε μια γιαγιά και συνέχεια αυξάνονταν η ζήτηση. Τα ψητοπωλεία άρχισαν να βάζουν στις ψησταριές, τα εστιατόρια κάθε μέρα στις κατσαρόλες, τα καφενεία για μεζέδες. Ήταν λύση για τις οικογένειες και ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά. Μερικοί παραγωγοί δεν είχαν μεταφορικά μέσα να τα μεταφέρουν και τότε τους έδωσαν άδειες και αγόρασαν μηχανάκια μερικοί και με αυτά έτρεχαν και στα χωριά για πώληση με την παλάντζα και την ντουντούκα. Πολλές φορές τα πωλούσαν και ζωντανά και αγόραζαν στα χωριά είτε για άμεσο σφάξιμο, είτε για το κοτέτσι, μερικοί παραγωγοί έφταναν μέχρι την Λευκάδα, γιατί γνωστό ότι σε πολλά χωριά δεν υπήρχε ρεύμα και ψυγεία. Στα ορεινά οι παραγγελίες γίνονταν από τους μπακάληδες που παράγγελναν 5-10 κομμάτια για χωριανούς και έφταναν με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ.

Αμέσως τότε το 1965-1966 ο πρωτεργάτης Μήτσος Πεσλής σκέφτηκε να κάνουν αγροτικό συνεταιρισμό, όπως κι έκαναν. Όλοι το πίστεψαν και ξεκίνησαν, το πρώτο που έκαναν ήταν σφαγείο με καινούργια μηχανήματα και το έκτισαν στο νταμάρι του Πέτα, πίσω από την πρώην ΕΛΚΑ. Τα γραφεία ήταν στην Πριοβόλου, στην λαϊκή. Ο Μήτσος Πεσλής στην εξορία το 1967, ανέλαβε ο Βαγγέλης Κασελάς και αργότερα ο Λάμπρος Μπακογιάννης. Επίσης ο Δημήτρης Γιαννάκης, ο Παύλος Κουτσούκας, μετά ο Παύλος Μίχας, ο Παπακίτσος ο Ζώης, ο Λάμπρος Τσαντής και σήμερα ο Δημήτρης Πετανίτης. Η πρώτη μεγάλη επένδυση έγινε το 1985 που τότε όλα αυτά και δίνονταν επιδοτήσεις και δανεισμούς. Το 1980 είχε μόνο 22 μέλη, το 1987, 45 και το 2008, 153, όλος ο Νομός είχε γεμίσει με κοτέτσια. Οι άδειες ήταν πολύ δύσκολες και παντού τα χέρια απλωμένα. Στα πρώτα χρόνια ο πιο μακρινός πελάτης ήταν στην Πάτρα.

Όταν έγινε η πρώτη μεγάλη επένδυση σφάζονται περίπου 1.500.000 κότες την μέρα. Αργότερα μετά την δεύτερη μεγάλη επένδυση το 1995 με πλήρες νέες τεχνολογίες επί Παύλου Μίχα έφτασε στον μεγάλο αριθμό 13.000.000. Μεγάλη δουλειά ήταν το εκκολαπτήριο, που έδωσε τοπική λύση με τα πουλάκια. Επίσης ότι έγινε πλήρη αυτοματοποίηση στο σφαγείο, αερόψυξη, ψυγεία, πλήρης έλεγχος της ποιότητας, πλήρης γκάμα όλων των προϊόντων, καύση των αποβλήτων και νεκρών πουλιών. Έχουμε και θερμική ενέργεια τελικά. Μονάδα υποπροϊόντων για ζωοτροφές για ψάρια. Διαχρονικά έφτασε να απασχολεί πάνω από 300 εργαζόμενους και όλοι όσοι έχουν σχέσεις εργασιακές, επαγγελματικές, εμπορικές υπολογίζονται πάνω από 1.000 άτομα.

Συγχρόνως ο Χαρίλαος Λιόγκας έκανε πτηνοσφαγείο στην περιοχή μας από πολύ παλιά, πριν 1975 και σήμερα υπάρχει μία σύγχρονη βιοτεχνία. Έχουμε και την άλλη επιχείρηση τα κοτόπουλα Ανέζας Άρτας στην περιοχή μας από το 2003, που και αυτά βοηθούν πολύ τους πτηνοτρόφους.