Γράφει ο Άρης Ραβανός
Δημοσιογράφος- Μέλος ΕΣΗΕΑ
Σύμβολους Έκδοσης Δημοκρατικής Φωνής
Η Ήπειρος μαραζώνει και το δημογραφικό πρόβλημα
του Άρη Ραβανού
Όλοι ξέρουμε, όσο και να μην το συζητάνε στα ΜΜΕ, πως υπάρχει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα. Εάν εστιάσουμε και στην Ήπειρο θα δούμε ό,τι το πρόβλημα εδώ είναι πολύ έντονο. Δυστυχώς, η Ελλάδα του μέλλοντος προβλέπεται να έχει πληθυσμό μικρότερο και γηραιότερο από τον σημερινό.
Αυτό έχει όμως επιπτώσεις ευρύτερες. Περιοχές με γηρασμένο πληθυσμό, εκτός από τα οικονομικά προβλήματα που συνεπάγεται η έντονη εξάρτηση των ανενεργών ηλικιωμένων από τους ενεργούς νεωτέρους, δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες του παρόντος έναντι του μέλλοντος.
Η μετανάστευση, και η Ήπειρος την ξέρει πολύ καλά είτε όσοι επέλεξαν να φύγουν για άλλες χώρες είτε προτίμησαν την εσωτερική μετανάστευση, είναι μια μεγάλη πληγή. Αυτή η επιλογή έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνει ακόμη περισσότερο το ποσοστό του γηρασμένου πληθυσμού που από μόνο του ως γεγονός δημιουργεί πολλά προβλήματα.
Η Ήπειρος καταρρέει δημογραφικά
Μειωμένος κατά 17.313 ο πληθυσμός της Ηπείρου! Η Ήπειρος, χωρίς καμία υπερβολή, καταρρέει δημογραφικά. Απίστευτες και σε πολλά θέματα απρόβλεπτες οι συνέπειες. Επόμενο ήταν. Η αύξηση της θνησιμότητας, η μείωση των γεννήσεων, η έλλειψη ουσιαστικών κοινωνικών παροχών, η ανυπαρξία οιασδήποτε πολιτιστικής υποδομής, η πλήρης εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα, τα φαινόμενα γεωγραφικής κινητικότητας – εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση– και η πλειοδοσία των διορισμών στον τριτογενή τομέα, που αφορά κυρίως την πρωτεύουσα, είναι μερικά από τα αίτια του προβλήματος.
Είναι προφανές ότι η χαμηλή γεννητικότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τα κατάλληλα κίνητρα. Η οικονομική κρίση έχει περιορίσει τα περιθώρια για μέτρα κοινωνικής πολιτικής που να αποσκοπούν στη διευκόλυνση των γάμων και των γεννήσεων. Οι ελπίδες για αναστροφή της φυσικής κίνησης του πληθυσμού είναι περιορισμένες.
Κάτι πρέπει να γίνει όμως. Από την πρόσφατη απογραφή του πληθυσμού είδαμε μεταξύ άλλων, ότι ορισμένες μεγάλες πόλεις και περιοχές τις χώρας, με προεξέχουσα την Αττική, μπόρεσαν σε σημαντικό βαθμό να διατηρήσουν τον πληθυσμό τους. Το ίδιο, και σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, πέτυχαν οι πόλεις και περιοχές αυξημένου τουριστικού ενδιαφέροντος. Αυτό να το δούμε και στην Ήπειρο.
Απειλή για την Ήπειρο
Το δημογραφικό, πλέον, κατέστη απειλή για την Ήπειρο. Η απειλή αυτή, αν δεν αντιμετωπιστεί με άμεσα και ουσιαστικά μέτρα, χωρίς υπερβολή, μπορεί να οδηγήσει σε «σβήσιμο» της περιοχής μας από τον χάρτη! Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και αποτυπώνουν το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας τόπος ακριτικός, ο οποίος αδειάζει διαρκώς από νέους ανθρώπους και έχει στα όριά του δήμους με τον πιο γερασμένο πληθυσμό σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.
Το σκοτεινό μέλλον
Σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό Δήμων, άνω του ενός τρίτου του συνολικού τους αριθμού στην επικράτεια, τα ποσοστά της πληθυσμιακής μείωσης υπερβαίνουν κατά πολύ τα μέσα εθνικά. Στους ουσιαστικά αγροτικούς αυτούς Δήμους, οι σκοτεινές γενικές προβλέψεις για το δημογραφικό μέλλον της χώρας, με πληθυσμιακές μειώσεις της τάξης του 20%, 30% υφίστανται ήδη. Αν κάνουμε μια βόλτα στα ορεινά της Ηπείρου, και όχι στους τουριστικούς προορισμούς, θα το δούμε.
Με αυτά ασχολείται κανείς; Μας ενδιαφέρουν; Βλέπουμε έργα υποδομών στην Ήπειρο να απεντάσσονται, άλλα να μην χρηματοδοτούνται, σχολές να κλείνουν όπως ενημερωθήκαμε προ ημερών, να υπάρχει ανεργία, κ.α.
Γι’ αυτά θα συζητήσουμε; Θα παρέμβουν οι νεοκλεγμένοι και επανεκλεγέντες σε περιφέρεια και οι δήμους;
Πρέπει να γίνει κτήμα όλων ότι επιβάλλει να υπάρξουν πολιτικές –και εδώ πρέπει να παίξουν ενεργό ρόλο με παρεμβάσεις οι πολιτικοί μας όλων των βαθμών και κινητοποιήσεις φορέων – για συγκράτηση/αναστροφή της πορείας ερήμωσης περιοχών της Ηπείρου.
Είναι απαραίτητο να ξαναμπεί στη δημόσια συζήτηση και στην περιοχή μας, ο προβληματισμός για την αναγκαιότητα μιας πιο ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας και μέσα από αυτή για βελτιώσεις και στην Ήπειρο.
Υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες αντιμετώπισης των χωρικών ανισοτήτων. Σήμερα υπάρχουν πολλοί διαθέσιμοι πόροι (νέο ΕΣΠΑ24, Ταμείο Ανάκαμψης25 κτλ.), χρηματοδοτήσεις που επιτρέπουν να ασκηθούν πολιτικές για την αντιμετώπιση του δημογραφικού να αναζωογονηθεί η ύπαιθρος.
Αλλιώς η εσωτερική μετανάστευση θα αυξηθεί, η Ήπειρος θα γερνάει ακόμα περισσότερο και αντί να επιστρέψουν πολλοί πίσω, με τις κατάλληλες υποδομές και συνθήκες, θα βρισκόμαστε μόνο στα πανηγύρια του καλοκαιριού κάτω από τα πλατάνια! Και αυτό δεν είναι η λύση!
Κλειστά τα πάντα!
Μία είναι η εικόνα σ’ όλα τα χωριά της Ηπείρου. Κλειστά τα πάντα! Κλεισμένα πατζούρια. Σε πολλά σπίτια καρφωμένα. Αυλές απεριποίητες. Κήποι, αληθινή ζούγκλα. Τα καφενεία κλειστά ή με κάνα δυό νοματαίους μέσα. Ελάχιστος ο κόσμος. Μέσος όρος ηλικίας πάνω από 65. Αυτή είναι η εικόνα στα χωριά μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Κι αν γίνεται μια κάποια κίνηση τον Αύγουστο, μετά ερημιά. Κι όσοι έμειναν, στο πόδι βρίσκονται για να φύγουν. Επιβεβαιώθηκαν όλα αυτά, επισήμως με την απογραφή. Διακρίνει κανείς κάποια χαραμάδα αισιοδοξίας»(σ.σ. από το πρωτοσέλιδο πριν ενάμιση χρόνο της Πανηπειρωτικής, της διμηνιαίας εφημερίδας της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος)