Στη νεότερη Ελλάδα τη λέξη ‘πολιτισμός’ μετέφρασε και χρησιμοποίησε από τη αγγλική λέξη “civilisation” ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) ταυτίζοντάς την με τα ανώτερα προϊόντα του τρόπου ζωής μιας κοινότητας, προϊόντα που έχουν να κάνουν με την υψηλή τέχνη, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες.
Τον 19ο αιώνα η έννοια του πολιτισμού διερευνήθηκε από τον ιστορικό Febvre (Lucien Febvre, 1878–1956) και αποδόθηκε ως η αρετή της διακριτικότητας, της ειλικρίνειας και της ευγένειας. Παρατηρούμε πως η έννοια της λέξης πολιτισμός είναι πολυδιάστατη και συνυφασμένη με την ιστορία του ανθρώπου. Συνυφασμένη στο βαθμό που να χαρακτηρίζει σε κάθε εποχή τις ανάγκες του για εκφραστικότητα προς κάτι ανώτερο από τη βιολογική του υπόσταση. Με τον τρόπο αυτό προσδίδει τις επιδράσεις του (θετικές ή αρνητικές) στην τοπική κοινωνία ή σε ολόκληρο τον κόσμο. Η έννοια του πολιτισμού χαρακτηρίζει και χαρακτηρίζεται, για κάθε χώρα, από οποιοδήποτε παγκόσμια αναγνωρισμένο υλικό και υπαρκτό τεχνητό ή φυσικό δημιούργημα.
Ο όρος “πολιτισμός” είναι πολυδιάστατος. Χαρακτηρίζει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με δημιουργία και ευαισθησία κάτι ανώτερο από την υλική του υπόσταση.
Σήμερα η πολυπολιτισμική κοινωνία , κάτω από την ομπρέλα ενός πανανθρώπινου πολιτισμού, υπόσχεται και ως ένα σημείο δημιουργεί συνθήκες για την ανάπτυξη κοινών στοιχείων με ενωτικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα όπως οι ηθικές αξίες, η κοινωνική νοημοσύνη και η οικολογική συνείδηση. Η προσπάθεια για ενιαία πνευματική καλλιέργεια της παγκόσμιας κοινότητας μέσα σε δυναμικό συνοχής κοινού συστήματος αξιών έχει την έννοια της «συλλογικής νοημοσύνης» προς χάριν, πέραν του «ευ ζην», της ίδιας της επιβίωσης του ανθρώπινου πολιτισμού στα δύσκολα σημεία της εξέλιξής του.
Στον «τόπο» μας ο πολιτισμός θα έπρεπε να θεωρείται βασικός πυλώνας της ισόρροπης και βιώσιμης ανάπτυξης. Έχει την δυνατότητα να κινητοποιεί και να ευαισθητοποιεί τους πολίτες προς νέες κατευθύνσεις και να δημιουργεί ταυτότητα για έναν τόπο, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί με πολλούς τρόπους.
Ο όρος «πολιτισμός» είναι πολυδιάστατος. Χαρακτηρίζει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με δημιουργία και ευαισθησία κάτι ανώτερο από την υλική του υπόσταση. Οι θετικές ή αρνητικές επιδράσεις του πολιτισμού επιδρούν από ένα μικρό κοινωνικό σύνολο έως ολόκληρο τον κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια ο πολιτισμός αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο από διεθνείς οργανισμούς ως κρίσιμος παράγοντας για την εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών στην πνευματική ανάπτυξη. Επιπλέον, θεωρείται η βασική προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή και τη δυνατότητα των κοινωνιών να εξελίσσονται.
Το κληροδότημα τόσο από φυσικά αντικείμενα όσο και από άυλα χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας ονομάζεται «Πολιτιστική Κληρονομιά» ή «εθνική κληρονομιά» ή απλά «κληρονομιά». Πρόκειται για αντικείμενα τα οποία έχουν κληροδοτηθεί από τις παλαιότερες γενιές και διατηρούνται στο παρόν ενώ παράλληλα παραχωρούνται στο μέλλον για να επωφεληθούν οι επόμενες γενιές.
Η αναγνώριση, η προστασία και η διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς έχει τεθεί υπό την προστασία του Εκπαιδευτικού Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, την UNESCO.
Θα έλεγε κανείς ότι ο πολιτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο του απελπισμένου. Ότι τού αποδίδονται υπερφυσικές σχεδόν δυνατότητες. Υπάρχει όμως και η άλλη ανάγνωση: ότι ένα μέρος της κοινωνίας έχει καλύτερη επαφή με την πραγματικότητα απ’ ότι η πολιτική εξουσία. Ότι γνωρίζει πως, «επενδύοντας στον πολιτισμό», επενδύουμε σε ένα καλύτερο μέλλον.
Δυστυχώς εν μέσω κρίσης της covid 19 ο κόσμος του πολιτισμού υπέστη πολλά , πάλεψε αλλά δεν είχε την απαιτούμενη στήριξη από την πολιτεία. Χιλιάδες εργαζόμενοι τόσο σε μουσικές και θεατρικές ομάδες όσο και στον τομέα των ξεναγήσεων σε αρχαιολογικούς χώρους αντιμετώπισαν δυσκολίες.
Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε μια χώρα που κάθε σπιθαμή του εδάφους της μαρτυρεί πολιτισμό και ιστορία. Εκτός από τους ιστορικούς τόπους με παγκόσμια ακτινοβολία – Παρθενώνας, Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη, Νικόπολη, Νεκρομαντείο, Γίτανα, Κασσώπη και πολλοί άλλοι – μνημεία υπάρχουν παντού: αρχαία ιερά και εξωκλήσια σε σχεδόν απάτητες βουνοκορφές, και στο βυθό των θαλασσών μας, καταποντισμένα λιμάνια, πλοία, έργα τέχνης, απλοί αμφορείς και τόσα άλλα, σε μεγάλο πλήθος. Είναι ένα προνόμιο μοναδικό, το οποίο, όμως δημιουργεί και τη σοβαρή υποχρέωση της προστασίας αυτής της κληρονομιάς. Η προστασία των έργων του Πολιτισμού δεν είναι μόνον ένα ηθικό χρέος. Είναι και συμφέρον, επειδή η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί πλούτο και με την κυριολεκτική σημασία του όρου.
Ακόμα περισσότερο, όμως τα μνημεία, ως παράγοντες της ακτινοβολίας του πολιτισμού μας, είναι πηγή κύρους για τη χώρα μας και βασικό έρεισμα για το χειρισμό εθνικών μας υποθέσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι το κύρος αυτό, η φιλοσοφία, οι πολιτικές ιδέες και η τέχνη μας πολύ βοήθησαν στην ανάπτυξη του φιλελληνισμού, ο οποίος με τη σειρά του πολύ συνέβαλε στην αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας μας.