Χωρίς εκπλήξεις για πρόσθετα μέτρα στήριξης κατατέθηκε ο προϋπολογισμός του 2022 στη Βουλή την Παρασκευή. Ένας προϋπολογισμός που προκάλεσε τις αντιδράσεις σύσσωμης της αντιπολίτευσης όπως αυτές ακούστηκαν τόσο στην Βουλή όσο και στο επίπεδο των ανακοινώσεων των κομμάτων.
Ωστόσο, το παράθυρο των πρόσθετων παρεμβάσεων για τη στήριξη των νοικοκυριών που βρίσκονται αντιμέτωπα με το κύμα ανατιμήσεων δεν κλείνει για την Κυβέρνηση, χωρίς όμως να γίνεται κάποια πιο ξεκάθαρη δήλωση. Ο υπουργός Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στην τηλεόραση του Σκάι, δήλωσε πως το επόμενο χρονικό διάστημα θα αξιολογηθεί εκ νέου ο δημοσιονομικός χώρος και οι αποφάσεις θα ληφθούν σε πολιτικό επίπεδο τον Δεκέμβριο.
Τώρα εάν η κυβέρνηση θα μοιράσει μέρισμα- κίνηση που είχε εννοηθεί ότι θα συμβεί από δηλώσεις του Πρωθυπουργού και non paper του Μεγάρου Μαξίμου- ο υπουργός Οικονομικών είπε πως αν υπάρχει πρόσθετο περιθώριο θα δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της ακρίβειας και της υγειονομικής κρίσης. «Η ελληνική οικονομία πρέπει να σταθεί δίπλα στα ελληνικά νοικοκυριά και προτεραιότητα της κυβέρνησης ήταν και είναι να περιοριστούν οι συνέπειες από την ενεργειακή κρίση στους ελληνικούς προϋπολογισμούς», είπε, προσθέτοντας ότι «θα δούμε τί θα γίνει τις επόμενες εβδομάδες σε αυτό το πεδίο και ταυτόχρονα θα δούμε τί ανάγκες υπάρχουν στο υγειονομικό πεδίο». Σε κάθε περίπτωση πάντως «αν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος θα κατευθυνθεί στις προτεραιότητες της κυβέρνησης».
Σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο κορύφωση της πολιτικής αντιπαράθεσης διεξάγεται γύρω από τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό, το κύμα ακρίβειας αλλά και τα περιθώρια ανάπτυξης.
Ως «ΔΦ» συνομιλώντας με ανθρώπους της αγοράς – εργαζομένους και επαγγελματικές ενώσεις στην Ήπειρο- βρεθήκαμε αντιμέτωποι με έντονους προβληματισμούς για την επόμενη ημέρα στα οικονομικά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Τα προβλήματα της πανδημίας που προκύπτουν από την τελευταία έξαρση επίσης ταλανίζουν το υγειονομικό σύστημα της χώρας και δεν αφήνουν αλώβητη την οικονομία.
Η περιοχή μας δεν αποτελεί εξαίρεση αναφορικά με το «κύμα» ανατιμήσεων που έχει σαρώσει την αγορά και το μείγμα γίνεται ακόμη πιο «εκρηκτικό» αν αναλογιστεί κανείς τα προβλήματα που υπάρχουν από την υψηλή ανεργία στην Περιφέρεια Ηπείρου και την αρνητική κατάσταση που επικρατεί στον αγροτικό τομέα κυρίως λόγω καταστροφών από έντονα καιρικά φαινόμενα που είχαν ως αποτέλεσμα την μείωση εισοδημάτων.
Ο αναβρασμός συνεχίζεται στην εστίαση και το εμπόριο με τους περιορισμούς από τα επιβαλλόμενα υγειονομικά και επιτείνεται από την υποχρέωση να αποδοθούν οι επιστρεπτέες προκαταβολές από το Δεκέμβριο και μετά.
Η αύξηση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος και από τον ΦΠΑ κυρίως εξαιτίας της αυξημένης τουριστικής κίνησης, αλλά και τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ συνέβαλαν στην αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 895 εκατ. ευρώ το 9μηνο του 2021.
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2021, παρουσιάστηκε έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 10,15 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 13,01 δισεκατομμύρια ευρώ, που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021, στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025 και ελλείμματος 11,269 δισεκατομμύρια ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 5,96 δισεκατομμύρια ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 8,85 δισεκατομμύρια ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 7,01 δισεκατομμύρια ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 39,450 δισεκατομμύρια ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,35 δισεκατομμύρια ευρώ ή 3,6% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 42,77 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένα κατά 1,15 δισεκατομμύρια ευρώ ή 2,8% έναντι του στόχου.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 33,67 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένα κατά 895 εκατ. ευρώ ή 2,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η υπέρβαση αυτή οφείλεται στα αυξημένα, πέραν του αναμενομένου, έσοδα του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων που αφορά τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2020, στα αυξημένα έσοδα ΦΠΑ που εκτιμάται ότι προήλθαν κυρίως από την αυξημένη τουριστική κίνηση, καθώς και στο γεγονός ότι το καταβαλλόμενο ποσό έως τέλος Σεπτεμβρίου της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ ήταν μεγαλύτερο από το εκτιμώμενο.
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,49 δισεκατομμύρια ευρώ, μειωμένα κατά 297 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Ακόμη, τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, όπως προκύπτει και από την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών του 2021 , βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία πρόσφατα εξήλθε από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Με άλλα λόγια δεν πρόλαβαν να ωφεληθούν από την αναπτυξιακή δυναμική της προ covid-19 περιόδου της ελληνικής οικονομίας. Όπως μάλιστα φαίνεται από την έρευνα εισοδήματος η πανδημική κρίση διευρύνει τις ανισότητες. Η μετά-κορoνοϊό εποχή ενέχει σημαντικές προκλήσεις για την ελληνική οικονομία. Αρχικά, το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει ξεπεράσει το 200% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, και αποτελεί ένα μεσοπρόθεσμο κίνδυνο για την δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας. Επιπροσθέτως, τα μηδενικά επιτόκια δανεισμού δεν θα διατηρηθούν για πάντα. Η Federal Reserve ήδη δρομολόγησε αύξηση επιτοκίων για το 2023, ενώ παρόμοια πολιτική αναμένεται να ακολουθήσει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Σε μια τέτοια περίπτωση, το κόστος δανεισμού της Ελλάδας θα αυξηθεί, και κατά συνέπεια, θα είναι δυσκολότερο για την χώρα μας να μειώσει το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, πρέπει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το κόστος δανεισμού της Ελλάδας να είναι μικρότερο από το άθροισμα του πληθωρισμού με το ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας. Μεγέθυνση της οικονομίας σημαίνει ανάπτυξη, και η ανάπτυξη είναι αρνητικά συσχετισμένη με την αβεβαιότητα.
Το ερώτημα πάντως παραμένει αναφορικά με τα εργαλεία εκείνα που πρέπει να δημιουργηθούν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της έκρηξης των τιμών. Η αισιοδοξία για προσωρινή μόνο αύξηση του πληθωρισμού που δεν θα επηρεάσει την οικονομία είναι σίγουρα «εύθραυστη».