in , ,

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ | «ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ που άλλαξαν τον κόσμο» Η ιστορία της χαρτογραφίας πολύ πριν το Internet, Εδουάρδ Νταλμάου

⬛ Εκδόσεις Κάκτος – 2023 – Σελ. 231

editor_image

Του Κώστα Τραχανά


Ξέρετε τι είναι ο Καταλανικός mappa mundi, ο χάρτης του αλ-Ιντρίσι, οι πορτολάνοι της Μαγιόρκας, η Κάρτα Πιζάνα, ο χάρτης του Χερεφόρντ, ο χάρτης της Άλμπι, ο ψηφιδωτός χάρτης της Μαδηβά, η Χριστιανική τοπογραφία, το βιβλικό σύμπαν του Κοσμά, η Αλμαγέστη του Πτολεμαίου, η Ισορθογώνια προβολή του Μαρίνου της Τύρου, η Χωρογραφία του Πομπώνιου Μέλα, ο Πευτιγγεριανός πίνακας, τα Γεωγραφικά του Στράβωνα, η υδρόγειος του Κράτη, ο πρώτος κάνναβο χάρτης της ιστορίας του Ίππαρχου του Ρόδιου, ο χάρτης του Δικαίαρχου, ο χάρτης του Εκαταίου, οι χάρτες του Αμασαλίκ, οι πολυνησιακοί πλοηγικοί χάρτες από καλάμια, ο πάπυρος των ορυχείων χρυσού, το επτάκινο αστέρι της Βαβυλώνας, η πινακίδα της Νιπούρ, τα πετρογλυφικά της Μπεντολίνα;

Όλα αυτά αποτελούν την γεωγραφία και την χαρτογραφία από 13.660 χρόνια π.Χ. έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.

Πριν από τα Google maps και το GPS, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν χάρτες για να πλοηγηθούν στον γνωστό κόσμο και να καταγράψουν τον άγνωστο που ανακάλυπταν…

Οι πρώτοι χάρτες χάνονται στα σκοτεινά βάθη της ιστορίας της ανθρωπότητας. Οι ταξιδευτές και οι εξερευνητές διέθεταν εξαιρετική ικανότητα στην κατάρτιση χαρτών.

Ένα υπέροχο ταξίδι στην ιστορία των χαρτών και των στοχαστών που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας.

Ακόμα και σήμερα υπάρχουν πρωτόγονες φυλές που, παρότι δεν γνωρίζουν γραφή, σχεδιάζουν υποτυπώδη σχεδιαγράμματα. Αυτό οδηγεί στη σκέψη πως η αντίληψη των σχεδιαγραμμάτων και των χαρτών αποτελεί έμφυτη ικανότητα στο ανθρώπινο είδος. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατασκευάζει διαρκώς νοερούς χάρτες του χώρου στον οποίο εξελίσσεται μια δραστηριότητα, αρκεί η παρατήρηση αυτού του χώρου να γίνεται από ενδιαφέρον, περιέργεια ή, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στην Ιστορία, εξαιτίας της ανάγκης ή του ενστίκτου αυτοσυντήρησης. Καμία ομάδα ανθρώπων ή καμία κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει και να εξελιχθεί χωρίς τη συνδρομή αυτών των νοερών χαρτών, περισσότερο ή λιγότερο σύνθετων. Τα μέλη κάποιων πρωτόγονων πολιτισμών αντιλήφθηκαν την αναγκαιότητα να μεταδώσουν τις γνώσεις τους, τους προσωπικούς νοερούς χάρτες τους. Αυτό δεν μπορούσε να επιτευχθεί, ούτε τότε ούτε και σήμερα, χωρίς τη βοήθεια σημείων και συμβόλων. Η μεταφορά ενός νοερού χάρτη σε σύμβολα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινοποίησή του. Έτσι, τα αρχικά αδρά σχέδια στο έδαφος, σε πέτρες ή σε τοιχώματα αποτελούν τον σπόρο, τη βάση από την οποία με την πάροδο του χρόνου γεννήθηκαν οι πρώτοι χάρτες.

Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε από την εξής ιδέα: πότε, πώς και γιατί γεννήθηκε στον άνθρωπο η ανάγκη να σχεδιάσει χάρτες. Ωθούμενος από αυτή τη σκέψη ο συγγραφέας, άρχισε να αναζητά πληροφορίες, σχετικές με τον προβληματισμό του. Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα της έρευνάς του.

Στο πέρασμα των χρόνων, των αιώνων, των πολιτισμών, υπήρξαν πολλοί άνθρωποι αποφασισμένοι να απεικονίσουν τη γη, από την εποχή των σπηλαίων μέχρι τις μεγάλες αυτοκρατορίες των κονκισταδόρων. Εκείνοι οι άνθρωποι είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας. Αυτό το βιβλίο επιχειρεί να αναδείξει κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους και τη συνεισφορά τους στη χαρτογραφία.

Ο Εδουάρδ Νταλμάου, χαρτογράφος ο ίδιος, επιχειρεί να καταγράψει με τεκμήρια τις απαρχές της χαρτογραφίας, ακολουθώντας την πορεία των πρωτοπόρων της, που η σκέψη τους διαμόρφωσε τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Μέσα από αυτή την αφήγηση, την οποία συμπληρώνουν ποικίλα παραδείγματα που εντυπωσιάζουν για την παλαιότητα, τη σπανιότητα και τον πλούτο τους-πολυνησιακοί πλοηγικοί χάρτες, βαβυλωνιακές πινακίδες, διαδρομές χαραγμένες στην πέτρα -, το βιβλίο «Οι χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο» μας προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα να αποκρυπτογραφήσουμε τους μυστικούς και πιο μυστηριώδεις χάρτες της Γης.

Η αναδρομή ξεκινά από τους προϊστορικούς χάρτες και καταλήγει στην εποχή των θαλασσοπόρων, με τους χάρτες που δημιουργήθηκαν από και για εξερευνητές στην άνθιση της εμπορικής ναυσιπλοΐας στη Μεσόγειο και στο έργο του αλ-Ιντρίσι.

Το βιβλίο αυτό είναι ένα κομμάτι ιστορίας που αποκαλύπτει πώς τέθηκαν, κόκκο τον κόκκο, πέτρα την πέτρα, τα θεμέλια του πολιτισμού μας.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο.

Διαβάστε το.

Ο Εδουάρδ Νταλμάου σπούδασε γεωγραφία κι εναέρια φωτογραφία στην Αεροπορική Στρατιωτική Σχολή Κουάτρο Βιέντος στην Μαδρίτη κι έκανε την πρακτική του στη μοίρα υδροπλάνων της Υπηρεσίας Αεροδιάσωσης (SAR), στην Πογιένσα της Μαγιόρκα. Είναι συντονιστής και σχεδιαστής χαρτογράφος στο Instituto Cartográfico Latino (τ’ οποίο δημιούργησε ο δάσκαλός του, ο καταξιωμένος καθηγητής Ιστορίας Ζάουμε Βισένς ι Βίβες) και ιδρυτής του πρώτου ιδιωτικού χαρτογραφικού εργαστηρίου στην Βαρκελώνη. Επίσης, είναι συνεργάτης σε σημαντικούς εκδοτικούς οίκους κι έντυπα μέσα, όπως οι Planeta Grandes Publicaciones, RBA, National Geografic, Nauta (όπου σχεδίασε μονογραφικούς άτλαντες για χώρες της Λατινικής Αμερικής), Edicions 62, Gran Enciclopèdia Catalana, Descobrir Catalunya, Encoclopedia Larousse και George Philip & Son, μεταξύ άλλων, και δίνει τακτικά διαλέξεις σ’ εκπαιδευτικά κέντρα. Συμμετείχε, στην πρώτη περίοδο της σταδιοδρομίας του, στο βραβευμένο ραδιοφωνικό πρόγραμμα Els viatgers de la Gran Anacoda, μαζί με τον δημοσιογράφο Τόνι Αρμπονές, στο Catalunya Ràdio.