«Είναι φορές που ο άνθρωπος το ανάστημά του ορθώνει./ Τα πλούτη του διαλαλεί, “Εγώ είμαι αυτός”, δηλώνει. / Όσο ένα όνειρο τρελό η δόξα του κρατάει./ Κι ευθύς ο Χάρος προχωρεί, “Εγώ είμαι”, ξεσπαθώνει». Ομάρ Καγιάμ
Ο Βαντίμ Μπαράνοφ, επιτυχημένος σκηνοθέτης και τηλεοπτικός παραγωγός, γίνεται για πολλά χρόνια πολιτικός σύμβουλος και ιθύνων νους του Βλαντίμιρ Πούτιν, όταν αυτός ανέρχεται στην εξουσία. Ενόσω έπαιζε τον δημιουργό και τον σκηνοθέτη της πραγματικότητας, στην πολιτική σκηνή της Ρωσίας, ανακάλυψε ότι είχε μπει σε έναν δρόμο χωρίς διέξοδο. Αυτό που ήθελε πια ήταν να γυρίσει πίσω, να αποκαταστήσει τη σχέση του με ό,τι θεωρούσε ωραίο στον κόσμο. Μετά από δεκαπέντε χρόνια δίπλα στην εξουσία, ο Μπαράνοφ παραιτείται από τη θέση του.
Αφότου ο Βαντίμ Μπαράνοφ είχε παραιτηθεί από το πόστο του συμβούλου του Τσάρου, οι φήμες γι΄ αυτόν πλήθαιναν. Μερικές φορές συμβαίνουν αυτά. Οι περισσότεροι άνθρωποι της εξουσίας οφείλουν την αύρα τους στη θέση που κατέχουν. Από τη στιγμή που τη χάνουν, είναι σαν να τους έχουν βγάλει από την πρίζα. Ξεφουσκώνουν όπως οι κούκλες στις εισόδους των λουναπάρκ. Συναντάς κάποιον από αυτούς στον δρόμο και δεν μπορείς να καταλάβεις πώς ένας τέτοιος τύπος κατάφερε να ξεσηκώσει τόσα πάθη.
Ο Μπαράνοφ προχωρούσε στη ζωή τριγυρισμένος από αινίγματα. Το μόνο λίγο πολύ σίγουρο ήταν η επιρροή του στον Τσάρο. Τα δεκαπέντε χρόνια που είχε περάσει στην υπηρεσία του είχαν συμβάλει στην οικοδόμηση της εξουσίας του. Τον αποκαλούσαν ο μάγος του Κρεμλίνου, ο νέος Ρασπούτιν. Εκείνο τον καιρό τα καθήκοντά του δεν ήταν πολύ συγκεκριμένα. Εμφανιζόταν στο γραφείο του προέδρου όταν εκείνος τελείωνε τις τρέχουσες υποθέσεις. Δεν τον ειδοποιούσαν οι γραμματείς. Ίσως να τον καλούσε ο ίδιος ο Τσάρος στην απευθείας γραμμή. Ή, πάλι, ίσως να μάντευε την ακριβή στιγμή χάρη στα μαγικά ταλέντα του, για τα οποία μιλούσαν όλοι χωρίς κανείς να μπορεί να πει με ακρίβεια ποια ήταν. Μερικές φορές στις συναντήσεις τους παρευρισκόταν και κάποιος άλλος. Ένας υπουργός που βρισκόταν στο προσκήνιο εκείνη την εποχή ή ο διευθυντής μιας κρατικής επιχείρησης. Καθώς όμως στη Μόσχα, εδώ και αιώνες, είναι ζήτημα αρχής να μη λέει κανείς τίποτα, ακόμη και αυτή η παρουσία περιστασιακών μαρτύρων δεν κατάφερνε να ρίξει φως στις νυχτερινές διαβουλεύσεις του Τσάρου και του συμβούλου του. Κάποια στιγμή ωστόσο τα αποτελέσματά τους γίνονταν γνωστά. Έτσι, μια μέρα η Ρωσία, με το που ξύπνησε, πληροφορήθηκε τη σύλληψη του πιο πλούσιου και γνωστού επιχειρηματία της χώρας (του Μιχαήλ Χοντορκόφσκι επικεφαλής της εταιρείας Yukos ), του ίδιου του σύμβολου του νέου καπιταλιστικού συστήματος. Μια άλλη φορά όλοι οι πρόεδροι των δημοκρατιών της Ομοσπονδίας, εκλεγμένοι από τον λαό, πήραν πόδι. Στο εξής μόνο ο Τσάρος και κανένας άλλος δεν θα τους διόριζε.
Εκείνο τον καιρό της παραίτησης ο Μπαράνοφ ήταν πολύ διακριτικός, δεν τον έβλεπες πουθενά. Δεν χρειάζεται καμία δύναμη για να κατακτήσει κανείς οτιδήποτε. Όλα είναι σαθρά και παραδίνονται. Το σημαντικό είναι να εγκαταλείπεις την κατάλληλη στιγμή. Έτσι οι ιεράρχες του Κρεμλίνου κυνηγούσαν την παραμικρή ένδειξη που θα τους αποκάλυπτε τη σκέψη του Μπαράνοφ και, μέσω αυτής, τις προθέσεις του Τσάρου. Οι λιγοστοί άνθρωποι που είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν τον Μπαράνοφ του απέδιδαν μια διάθεση ολοένα και πιο μαύρη. Έλεγαν πως ήταν ανήσυχος, κουρασμένος. Πως είχε αλλού το μυαλό του. Πως είχε ξεκινήσει την καριέρα του πολύ νωρίς και πλέον έπληττε. Με τον εαυτό του κυρίως. Και με τον Τσάρο. Ο οποίος, αντίθετα, δεν έπληττε ποτέ. Και αντιλαμβανόταν την πλήξη του υφισταμένου του. Και άρχιζε να τον μισεί. Τι; Σε έφερα μέχρι εδώ και έχεις το θράσος να πλήττεις; Δεν πρέπει ποτέ να υποτιμούμε τη συναισθηματική φύση των πολιτικών σχέσεων.
Μέχρι που μια μέρα ο Μπαράνοφ εξαφανίστηκε. Με μια σύντομη ανακοίνωση το Κρεμλίνο έκανε γνωστή την παραίτηση του πολιτικού συμβούλου του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Έκτοτε τα ίχνη του χάθηκαν εντελώς.
Ο Μπαράνοφ πάντα συνωμοτούσε υπέρ της εξουσίας, ποτέ κατά…
Ο Μπαράνοφ ήταν ανεξάρτητος και αυτόνομος. Οι ισχυροί, πάνω απ΄ όλα δεν ανέχονται την αυτονομία.
Ο Μπαράνοφ είχε καταλάβει ότι ένας αρχηγός ακολουθεί το ένστικτό του, έχει τη διαίσθηση του αρπακτικού που πρέπει να επιβιώσει. Και το μόνο πράγμα που μπορεί να εγγυηθεί την επιβίωσή του είναι ο θάνατος όλων όσοι βρίσκονται γύρω του. Ο Μπαράνοφ έφυγε πρώτος, αυτό ήταν όλο. Δεν άφησε να τον ξεγελάσει η οικειότητα. Η εμπιστοσύνη ενός πρίγκιπα δεν είναι προνόμιο, είναι καταδίκη…
Ώσπου μια νύχτα αποφασίζει να διηγηθεί την ιστορία του στον αφηγητή αυτού του βιβλίου.
Και έτσι μπαίνουμε, σαν αναγνώστες, στα «παρασκήνια» της ρωσικής Ιστορίας, στα παρασκήνια και άδυτα της ρωσικής εξουσίας κι εκεί θα ακολουθήσουμε τους μαιανδρικούς λαβυρίνθους της. Έχουμε την ευκαιρία να εμβαθύνουμε σε μια «πραγματικότητα», άγνωστη αλλά υπαρκτή και εμβαθύνουμε στη γνώση για τον απρόβλεπτο Ρώσο πρόεδρο, να διαβάσουμε την άνοδο του, να αναλογιστούμε για τη δύναμη που έχει και την εξουσία χωρίς όρια που ασκεί.
«Ο μάγος του Κρεμλίνου» είναι ένα σπουδαίο πολιτικό μυθιστόρημα για τη Ρωσία των τελευταίων τριάντα ετών, για τους μηχανισμούς εξουσίας στο Κρεμλίνο, για την πολιτική στη Ρωσία, που μοιάζει με ρωσική ρουλέτα, για την… καφέ αρκούδα. Μέσω της αφήγησης του Μπαράνοφ παρουσιάζονται τα γεγονότα που οδήγησαν στην άνοδο του Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξουσία και αναλύεται ο τρόπος λειτουργίας του ρωσικού μοντέλου διακυβέρνησης. Βλέπουμε την παντοδυναμία της εξουσίας, το βίαιο παιχνίδι της πολιτικής, την παράλληλη πραγματικότητα, την δημιουργία της πραγματικότητας, την σκηνοθεσία της πραγματικότητας, την προπαγάνδα, την μεγάλη ηθοποιία του Πούτιν, το πρόσωπο του Πούτιν, που είναι σαν πλάκα από γρανίτη, τον Πούτιν που είναι ένας μεγάλος κατάσκοπος και δεν έχει κανένα αίσθημα και συναίσθημα, τον Πούτιν που έχει την ψυχρότητα του χειρουργού στην αίθουσα του χειρουργείου, τον Πούτιν που το πρόσωπό του είχε αποκτήσει μια μαρμάρινη χλομάδα αθανασίας, τον Πούτιν που είναι ένας αμείλικτος ηγέτης, τη χειραγώγηση του ρωσικού λαού μέσω της τηλεόρασης, τα μεγάλα ποσοστά δημοφιλίας του Πούτιν, την υποταγή, την βία, την κολακεία των αυλικών, την τρελή αφοσίωση των υπηρετών, τους ολιγάρχες, τη νέα ελίτ, το χρήμα, τους εκβιασμούς, τη σιωπή, την αυταρχικότητα, το βερτσούσκα, την περιβόητη FSB, τους τσεκίστες, τους σιλοβίκι (τους ισχυρούς άντρες των υπηρεσιών ασφαλείας), τους Λύκους της Νύχτας, το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, το μονοπώλιο της εξουσίας και την αμιγή εξουσία…
Η εξουσία είναι σαν τον ήλιο και σαν τον θάνατο, δεν μπορείς να την κοιτάξεις κατάφατσα. Ιδίως στη Ρωσία.
Ο πρώτος κανόνας της εξουσίας είναι να επιμένεις στα λάθη σου, να μη δείχνεις ότι υπάρχει η παραμικρή ρωγμή στο κράτος…
Στην πολιτική δεν υπάρχει happy end…
Ένα από τα κοινά της πολιτικής με τη μαφία είναι ότι κανείς ποτέ δεν βγαίνει στη σύνταξη…
Η δημοκρατία στη Ρωσία έχει τόσο σχέση με τη δημοκρατία όση η ηλεκτρική καρέκλα με μια καρέκλα…
Ο Τσάρος-Πούτιν ήταν εντελώς μόνος.
Ο Τσάρος ζούσε σε ένα κόσμο στον οποίο ακόμη και οι πιο στενοί φίλοι μετατρέπονται σε αυλικούς ή σε ορκισμένους εχθρούς,τις περισσότερες φορές μάλιστα και στα δύο ταυτόχρονα…
Ο Τσάρος ζει στη μοναξιά και τρέφεται απ΄ αυτήν.
Ο μόνος θρόνος που θα φέρει στον Πούτιν τη γαλήνη, είναι ο θρόνος του θανάτου…
Η εξουσία δεν έχει πια ανάγκη την ανθρώπινη συνεργασία. Μια στρατιά από αισθητήρες, από ντρόουν, από ρομπότ ικανά να χτυπήσουν ανά πάσα στιγμή χωρίς κανένα ενδοιασμό, αυτή θα είναι εντέλει η εξουσία στην απόλυτη μορφή της…
Η μηχανή θα έχει καταστήσει εφικτή την πιο απόλυτη μορφή εξουσίας..
Η Ρωσία είναι η μηχανή που υλοποιεί τους εφιάλτες της Δύσης…
Το μυθιστόρημα αυτό είναι εμπνευσμένο από πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα υπαρκτά, στα οποία ο συγγραφέας έδωσε προσωπική ζωή και λόγο φανταστικό. Πρόκειται πάντως για μια πραγματική ρωσική ιστορία.
Το βιβλίο, που ολοκληρώθηκε λίγο πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, εκδόθηκε το 2022 στη Γαλλία, όπου αποτέλεσε εκδοτικό γεγονός, πήρε το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας για το 2022.