Ως υποδομές ορίζεται το σύστημα δημόσιων έργων μιας χώρας, ενός κράτους ή μιας περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των οδικών δικτύων, των δικτύων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και των δημόσιων κτιρίων. Οι παγκόσμιες ανάγκες σε έργα υποδομών αναμένεται να αγγίξουν περίπου $77τρισ. μέχρι το 2040.
H Ελλάδα βρίσκεται στην 37η θέση παγκοσμίως και στην 18η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. στην ποιότητα των συνολικών υποδομών. Παρότι οι επενδύσεις σε έργα υποδομών έχουν σημαντικό οικονομικό πολλαπλασιαστή της τάξης του 1,8x ο οποίος μπορεί να ενισχύσει τη ζήτηση στις κατασκευές και σε άλλους κλάδους μια και απασχολούνται πάνω από 920 χιλ., το επενδυτικό κενό σε έργα υποδομών στην Ελλάδα μεταφράζεται σε σχεδόν € 1,5δισ. ετησίως. Στην Ελλάδα ο μέσος όρος των επενδύσεων για υποδομές το 2009-2019, αντιστοιχεί μόλις στο 14% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο της Ε.Ε., υποσκάπτοντας την μελλοντική ποιότητα των υποδομών της χώρας.
Το τρέχον χαρτοφυλάκιο έργων περιέχει κυρίως έργα ενέργειας και μεταφορών αλλά υπολείπεται από έργα διασύνδεσης, τουρισμού και περιβαλλοντικά έργα. Όμως οι επενδύσεις για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, όπως και για την ύδρευση και διαχείριση αποβλήτων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η πλειοψηφία των έργων υποδομών που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ δεν έχει ολοκληρωθεί, παρά το γεγονός ότι πλησιάζουμε στο τέλος της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, με το ύψος των πληρωμών να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Η ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές στην Ελλάδα σε όρους τόσο αύξησης δυναμικότητας όσο και βελτίωσης της ποιότητάς τους είναι εμφανής. Τα προγραμματισμένα έργα, δηλαδή έργα σε εξέλιξη ή σε σχεδιασμό αλλά χωρίς ουσιαστική χρηματοδότηση, φτάνουν τα 118 έργα με δεδομένο συνολικό ανεκτέλεστο προϋπολογισμό ύψους € 43,4δισ.
Οι υποδομές στην Ήπειρο
Η Ήπειρος αποτελεί μία από τις φτωχότερες Περιφέρειες της Ελλάδας με πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας, ενώ βρίσκεται και στις πρώτες θέσεις των μακροχρόνια εν γένει ανέργων. Κατατάσσεται στη χώρα, στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες μαζί με την Ανατολική Θράκη και το Βόρειο Αιγαίο. Στόχος ωστόσο, της πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης είναι και πρέπει να είναι, η μείωση των ανισοτήτων στο εσωτερικό της χώρας και ως εκ τούτου η δημιουργία νέων αναπτυξιακών προοπτικών.
Δυστυχώς στην Ήπειρο όλες αυτές οι προοπτικές για άλλη μια φορά ματαιώνονται καθώς μένει εκτός του σχεδίου Ανάκαμψης η ολοκλήρωση του Διευρωπαϊκού οδικού άξονα της Ιόνιας με την Κακαβιά, ενός αυτοκινητόδρομου που θα άλλαζε τα δεδομένα ολόκληρης της Δυτικής Ελλάδας στους τομείς του Τουρισμού, του Εμπορίου και των Μεταφορών. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η απένταξη του αγωγού φυσικού αερίου Κομοτηνής-Θεσπρωτίας από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021 -2030 για την τροφοδοσία της Ηπείρου με φυσικό αέριο για την επόμενη δεκαετία.
Επιπροσθέτως, δεν υφίσταται δεύτερη έξοδος στην Εγνατία οδό προς την βορειοδυτική πλευρά των Ιωαννίνων ( με ότι αυτό συνεπάγεται για την ανάπτυξη της περιοχής) καθώς επίσης και η έλλειψη ικανοποιητικού εμβαδού κτιριακών υποδομών για την εξυπηρέτηση των επιβατών στον χώρο αφίξεων του διεθνούς αεροδρομίου Ιωαννίνων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται επιπρόσθετες δυσλειτουργίες στην περαιτέρω ανάπτυξη του. Επίσης το έργο της σύνδεσης του Νομού της Πρέβεζας με την Ιόνια Οδό μέσω Φιλιππιάδας, παραμένει στις καλένδες. Η βελτίωση του οδικού δικτύου Πρέβεζας- Ηγουμενίτσας καθώς και η χρηματοδότηση των έργων αναβάθμισης στο Λιμάνι εθνικής σημασίας της Πρέβεζας παραμένουν στάσιμα και δημιουργούν συνθήκες τροχοπέδης για την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της Ηπείρου.
