Η δημοσιοποίηση των μετρήσεων της ελβετικής εταιρίας IQAir, που παρακολουθεί την ποιότητα του αέρα σε παγκόσμιο επίπεδο, προκάλεσε πανελλήνια έκπληξη : Μα είναι δυνατόν τα Γιάννενα να κατατάσσονται στην πρώτη θέση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα, πάνω ακόμα και από την Ελευσίνα, και να συγκαταλέγονται στις χίλιες πιο επιβαρυμένες πόλεις στον κόσμο ; Η έρευνα αφορούσε τα μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια PM2.5, πλάτους 20 φορές μικρότερου από μια ανθρώπινη τρίχα, που όμως διεισδύουν στους πνεύμονες και την κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν σοβαρές βλάβες στην υγεία, αναπνευστικές, καρδιοαγγειακές και πολλές άλλες – ακόμα και στην ψυχική.
Προσθέτω ότι, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση State of Global Air 2024, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ευθυνόμενη για 1 στους 8 θανάτους, αποτελεί τον δεύτερο πιο θανατηφόρο παράγοντα.
Για τους κατοίκους της πόλης όμως η αιθαλομίχλη δεν αποτελεί έκπληξη αλλά σταθερά επαναλαμβανόμενη ρουτίνα του χειμώνα.
Ούτε οφείλεται «στην ειδική τοπογραφία της περιοχής και τα μετεωρολογικά φαινόμενα», όπως .. γνωμοδότησε πέρυσι ο τότε Υπουργός Περιβάλλοντος Σκυλακάκης. Διότι η μορφολογία και η υγρασία των Ιωαννίνων είναι δεδομένες αλλά μέχρι πριν από 15 χρόνια δεν υπήρχε καθόλου αιθαλομίχλη, ήταν σκέτη ομίχλη !
Το φαινόμενο χρονολογείται από την εποχή των πρώτων μνημονίων και είναι προϊόν κυρίως της απόφασης της τότε κυβέρνησης Σαμαρά να αυξήσει τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και να τον εξομοιώσει με αυτόν του πετρελαίου κίνησης με πρόσχημα την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Πράγμα που, σε συνδυασμό με τη γενικότερη λεηλασία των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων, οδήγησε πολλές πολυκατοικίες στη διακοπή της θέρμανσης με πετρέλαιο και πολλά νοικοκυριά πίσω στα τζάκια και τις ξυλόσομπες.
Και φυσικά έχει επιταθεί στις μέρες της ενεργειακής ακρίβειας, που υλοποίησε μεθοδικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Οι προσπάθειες να δημιουργηθεί ένα διεκδικητικό κίνημα υπέρ της λήψης κυβερνητικών μέτρων χρονολογούνται επίσης από την εποχή εκείνη. Μπαίνω στον πειρασμό να υπενθυμίσω μία δημόσια παρέμβασή μου, με την ιδιότητα τότε του Περιφερειακού Συμβούλου Ηπείρου (βλ. αρ. 1 στο τέλος). Δυστυχώς ούτε αυτή ούτε κάμποσες επόμενες από μεταγενέστερους συναδέλφους συγκίνησαν τον Περιφερειάρχη, ο οποίος θεωρεί ότι τα καθήκοντά του εξαντλούνται σε δημόσιες συστάσεις προς τους πολίτες σε κάθε επανεμφάνιση της αιθαλομίχλης και αποφεύγει να πιέσει τις φιλικές του
κυβερνήσεις.
Δεν επαρκεί ο χώρος του κειμένου για μια αναλυτική παρουσίαση των αναγκαίων μέτρων με πρώτο απ’ όλα την οικονομική στήριξη των αναγκών θέρμανσης για τον επόμενο χειμώνα. Παραθέτω στο τέλος το διεκδικητικό πλαίσιο της περιφερειακής παράταξης «Κοινό των Ηπειρωτών», από την οποία έχουν προέλθει και οι σοβαρότερες πρωτοβουλίες του τελευταίου διαστήματος. Η παράταξη δημιούργησε και ειδικό ψήφισμα στην πλατφόρμα Avaaz (σύνδεσμοι 2 και 3). Εννοείται ότι η κυβερνητική στάση είναι σταθερά αρνητική και στην καλύτερη περίπτωση παραπέμπει στην εξέταση στο άδηλο μέλλον.
Φαίνεται όμως ότι ο ισχυρότερος σύμμαχός της είναι η αδράνεια της μεγάλης πλειοψηφίας των 130 και πλέον χιλιάδων, που ζουν στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.
Στην πρώτη συγκέντρωση, που διοργάνωσε πριν από λίγες μέρες η παράταξη, οι συγκεντρωμένοι ήταν λίγες δεκάδες ενώ και το ηλεκτρονικό ψήφισμα έχουν υπογράψει μέχρι στιγμής 1802 άτομα. Μόνο η αντιστροφή αυτής της εικόνας μπορεί να φέρει αποτελέσματα.
1.https://www.gigafm.gr/%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%
CE%B7%CF%82-
%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B7%CF%84%
CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85-
%CF%80%CE%BD%CE%B9%CE%B3%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-
%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD/
2. https://koinotonipiroton.gr/%ce%b4%ce%b5%ce%bb%cf%84%ce%b9%ce%bf-
%cf%84%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%85-
%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%ba%ce%af%ce%bd%ce%b4%cf%85%ce%bd%ce%b1-
%ce%b5%cf%80%ce%af%cf%80%ce%b5%ce%b4%ce%b1-
%ce%b1%cf%84%ce%bc%ce%bf/
3.https://secure.avaaz.org/community_petitions/el/kubernese_periphereia_ep
eirou_demo_ioanniton_parte_metra_gia_ten_aithalomikhle_sta_ioannina/