Σε όλο τον κόσμο και κυρίως στις Η.Π.Α. γίνεται έντονη συζήτηση και ασκείτε πίεση στις κυβερνήσεις να νομοθετήσουν εναντίον των SLAPP πρακτικών.
Τι σημαίνει ο όρος SLAPP και τι μας αφορά θα ρωτήσει κάποιος/α και με το δίκιο του/της, όταν έχουμε τόσα προβλήματα γύρω μας; Κι όμως…
Ο όρος SLAPP (Strategic lawsuits against public participation) ή όπως μεταφράζεται στην ελληνική γλώσσα «Στρατηγικές μηνύσεις/αγωγές για την Αποθάρρυνση της Συμμετοχής του Κοινού», αναφέρεται σε αγωγές ή μηνύσεις που υποβάλλονται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο, εταιρεία, οργανισμό (για παράδειγμα μια επιχείρηση ή έναν υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο), ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα, κινήματα, οργανισμούς, πολίτες που εκφράζουν κριτική απέναντι στο πρώτο, σχετικά με κάποιο ζήτημα επιχειρηματικού, κοινωνικού, πολιτικού, περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, που εμπίπτει στο γενικό και στο δημόσιο συμφέρον ή και προκαλεί το δημόσιο ενδιαφέρον.
Σκοπός τέτοιων δικονομικών ενεργειών, με τις οποίες αξιώνουν υπέρογκα χρηματικά ποσά, δεν είναι τόσο να κερδηθεί η δικαστική υπόθεση, όσο ο εκφοβισμός και η τρομοκράτηση όσων ασκούν κριτική, μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσης του εναγόμενου, ώστε να τον σταματήσουν ή να τον κάνουν να ανακαλέσει.
Οι SLAPP αποτελούν κεντρικό πολιτικό ζήτημα, που η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει καμία πρόθεση να ακουμπήσει, γιατί επί της ουσίας συνιστούν ποινικοποίηση της συμμετοχής δημοσιογράφων, πολιτών και οργανωμένων κινημάτων στον δημόσιο διάλογο, στα κοινά, στην δημόσια ζωή και τα τελευταία χρόνια αποτελούν και στην Ελλάδα μια πρακτική που έρχεται να συμπληρώσει τις ανεξέλεγκτες επιχειρηματικές δραστηριότητες, τις περιβαλλοντικές παραβάσεις και καταπατήσεις σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων, σημαντικών δημόσιων υπηρεσιών ελέγχου, ενώ γίνονται και νομοθετήσεις που αφήνουν περιθώρια για παρεκβάσεις εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος.
Οι SLAPP συνιστούν απειλή για τον πλουραλισμό του δημοσίου διαλόγου και μπορεί να αποτρέψουν και άλλους ενδιαφερόμενους από το να ασκήσουν το δικαίωμά τους να διερευνούν θέματα δημόσιου συμφέροντος. Οι δημοσιογράφοι λόγω της ιδιότητας τους ως ελεγκτών του δημόσιου βίου, αλλά και οι ενεργοί πολίτες μιας χώρας που υπερασπίζονται μέσα από συλλογικότητες και όχι μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, την υγεία, την παιδεία και ασκούν δημόσια κριτική, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σε SLAPP.
Οι νόμοι κατά των SLAPP επιδιώκουν να αποτρέψουν τις αγωγές αυτού του είδους, θεμελιώνοντας και επεκτείνοντας τη νομική προστασία που είναι διαθέσιμες στους υποψήφιους «κατηγορούμενους» και παράλληλα πρόστιμα σε όσους κινούν τέτοιες διαδικασίες.
Στο πλαίσιο αυτό, ήδη η ΕΕ, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα που διογκώνεται έλαβε πρωτοβουλία για σχετική νομοθετική παρέμβαση, συγκεκριμένα, πρόταση Οδηγίας υπό τον τίτλο «Δράση της ΕΕ κατά της καταχρηστικής προσφυγής στη δικαιοσύνη (στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού — SLAPP) με στόχο δημοσιογράφους και υπερασπιστές δικαιωμάτων». Η πρόταση «αποσκοπεί στην προστασία δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP). Πρόκειται για αγωγές που κατατίθενται κατά των προσώπων αυτών με σκοπό να αποτραπεί η ενημέρωση του κοινού και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με ζητήματα δημόσιου συμφέροντος».
Στη χώρα μας, οι πρόσφατες υποθέσεις πολυεθνικών που στρέφονται με μηνύσεις και αγωγές κατά περιβαλλοντικών ακτιβιστών, όπως της εταιρείας ΟΝΕΧ αμερικανικών συμφερόντων η οποία απαιτεί συνολικά 3.000.000 € για δυσφήμιση, ηθική βλάβη και διαφυγόντα κέρδη από το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ), εξαιτίας αιτήματος που κατέθεσε στον Υπουργό Περιβάλλοντος σχετικά με την στασιμότητα για πάνω από ένα χρόνο της υπόθεσης των βαρέων μετάλλων στο λιμάνι της Ερμούπολης, ή της αγωγής 100.000 ευρώ από μεγαλοστέλεχος της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» όταν δημοσιογράφος απλώς αναφέρθηκε στην τελεσίδικη καταδίκη του ενάγοντα αλλά και ενός δεύτερου υψηλόβαθμου στελέχους από την ελληνική Δικαιοσύνη, σχετικά με ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και υποβάθμιση του περιβάλλοντος της Β.Α. Χαλκιδικής μέσα από μια σειρά παραβιάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, όπως και άλλες υποθέσεις, φέρουν έντονα χαρακτηριστικά της τακτικής των Στρατηγικών Αγωγών για την Αποθάρρυνση της Συμμετοχής του Κοινού, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη ανάληψης νομοθετικής πρωτοβουλίας κατά των SLAPP.
Το ΜΕΡΑ25 με προτεινόμενη νομοθετική του διάταξη, η οποία δεν έγινε δεκτή από την κυβέρνηση της Ν.Δ., έθεσε στην ελληνική έννομη τάξη τον όρο Στρατηγική Αγωγή προκειμένου να καθίσταται αυτό αναγνωρίσιμο και διακριτό από την κοινή αγωγή αποζημίωσης, αποσκοπώντας στη θωράκιση του δημόσιου διαλόγου από αδικαιολόγητες και καταχρηστικές παρεμβάσεις, στη διασφάλιση της ελευθερίας του λόγου, της ελευθεροτυπίας και στην ορθή λειτουργία του ελέγχου των εξουσιών σε μια υγιή δημοκρατική κοινωνία.
Πιστεύετε τελικά ότι δεν μας αφορά;