Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) από έργα φιλικά στο περιβάλλον κινδυνεύουν να καταστούν, αν δεν έγιναν ήδη, «αντίπαλη» δραστηριότητα στις υφιστάμενες ενασχολήσεις των κατοίκων της υπαίθρου, κυρίως, είτε αυτές αφορούν αγροτικές καλλιέργειες και κτηνοτροφία είτε αφορούν προϋπάρχουσες οικοτουριστικές δραστηριότητες στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά. Αυτό συμβαίνει επειδή η χωροθέτηση όλων των ΑΠΕ, ανεξαιρέτως είδους (αιολικά, φ/β, Υ/Η, βιομάζας/ βιορευστών κ.α.), κινείται εκτός ελέγχου καθόσον το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές και το επιτρέπει, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου (Ν.4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας»). Παρέλκει η αναφορά των επιπτώσεων που θα υπάρξει στις προστατευόμενες περιοχές (NATOURA, RAMSAR, ΖΕΠ, Αλπικά Τοπία, κ.α.) από την απώλεια «φυσικού πόρου» που αποτελεί την απαραίτητη αποθήκη διατήρησης για την ισορροπία των οικοσυστημάτων.
Στο μεταξύ η αναθεώρηση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ δεν προβλέπεται να ολοκληρωθεί πριν το 2022 και μέχρι τότε το αδίκημα θα έχει συντελεστεί. Μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι η καθυστέρηση συνδέεται με το μοίρασμα της ενεργειακής πίτας και την ύπαρξη τετελεσμένων. Ένα ακόμα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι η τακτική εξόφθαλμης διάσπασης ισχύος έργων ΑΠΕ που μετέρχονται οι εταιρείες για να αδειοδοτηθούν ευκολότερα, όπως και οι αδειοδοτήσεις ΑΠΕ ισχύος κάτω των 10 MW. Επειδή τα προβλήματα αυτά δεν αντιμετωπίζονται και δεν διορθώνονται θεσμικά, οδηγούν τις τοπικές κοινωνίες σε αυτοοργάνωση και κινητοποιήσεις ενάντια στο σύνολο των έργων ΑΠΕ, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να προκύπτει κανένα συμφέρον τοπικά είτε με τη συμμετοχή μέσω ενεργειακών κοινοτήτων είτε από υποχρεωτική μειοψηφική συμμετοχή επαγγελματιών ή φορέων (ΤΟΕΒ, Αναπτυξιακοί Οργανισμοί).
Στην Ήπειρο επί 45 χρόνια επενδύσαμε στον τουρισμό, τόσο στο παραθαλάσσιο μέτωπο όσο και στην ενδοχώρα, αλλά και στον πρωτογενή τομέα. Η πρώτη αναφορά της Ηπείρου ταυτίζεται με το φυσικό περιβάλλον και το νερό. Και το νερό δεν πάει μαζί με τους υδρογονάνθρακες και τα συνοδά δίκτυα. Ούτε φυσικά η ελιά και το αμπέλι για να περιοριστούμε μόνο σε αυτά τα αγαθά. Τα υδροηλεκτρικά, η βιομάζα, τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες είναι άλλο πράγμα και πρέπει να τα δούμε ένα ένα.
Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια έχει να διανύσει μεγάλη διαδρομή (Μακροχρόνια Στρατηγική ΜΣ50 για την ενεργειακή μετάβαση). Ο λιγνίτης μας έφτασε ως εδώ και δεν θα αντικατασταθεί τόσο εύκολα όσο λέγεται. Η συζήτηση απολιγνιτοποίησης γίνεται βιαστικά και με προβληματικούς όρους για τη χώρα. Ναι, να επενδύσουμε στις ΑΠΕ αλλά με ένα πλαίσιο που θα προστατεύει τη βιοποικιλότητα. Δεν είναι λύση να προσθέσουμε κι άλλα φράγματα στον Άραχθο, στον Αχελώο, στον Αώο ή στον Καλαμά και το Λούρο ποταμό. Όμοια, δεν είναι λύση να σκεπάσουμε με καθρέπτες φ/β τη λίμνη Πουρναρίου ή τον Αμβρακικό. Αυτές οι παρεμβάσεις αντιστρατεύονται τη διεθνή πρακτική και την ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία που έχουμε ενσωματώσει στο εθνικό μας δίκαιο. Επίσης, είναι εγκληματικό λάθος η εγκατάσταση φ/β σε γη υψηλής παραγωγικότητας, γιατί στερούν καλλιεργήσιμες γεωργικές εκτάσεις και δεν θα πετσοκόψουμε όλες τις βουνοκορφές για να γεμίσουμε με αιολικά πάρκα χωρίς ένα σύγχρονο και επικαιροποιημένο χωροταξικό. Οι Α/Γ δεσμεύουν επιλέξιμα βοσκοτόπια και άρα θα στερήσουν επιδοτήσεις κτηνοτρόφων. Η ΡΑΕ έχει δεσμεύσει όλη την κορυφογραμμή της Πίνδου. Προστατευόμενη και μη. Σε είκοσι χρόνια η Πίνδος και τα Άγραφα θα είναι νεκροταφεία ανεμογεννητριών.
Εισάγουμε παλιά τεχνολογία Α/Γ και ότι περισσεύει από την Γερμανική και τη Δανέζικη κυρίως βιομηχανία. Η απόσταση, ο τύπος και το μέγεθος Α/Γ είναι κρίσιμες παράμετροι που δεν έχουν συζητηθεί όσο θα έπρεπε και δεν απασχολούν δυστυχώς τις αδειοδοτούσες αρχές. Αυτή η πολιτική αυξάνει διαρκώς τα κέρδη για τις εξαγωγικές χώρες και την ίδια ώρα η KW ακριβαίνει. Να ανοίξει τώρα η συζήτηση στα πολιτικά κόμματα, στην περιφέρεια, στους Δήμους, στα επιμελητήρια, παντού. Το λογικό είναι να σχεδιάσουμε εμείς για την περιφέρεια μας κι όχι οι εταιρείες. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται να προηγηθούν μελέτες «Αποκλεισμού περιοχών εγκατάστασης μονάδων και έργων ΑΠΕ» και να ακολουθήσει η χωροθέτηση. Βασικοί παράμετροι για την εξαγωγή των συμπερασμάτων θα είναι η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα (Ελλάδα 2020), η προστασία του τοπίου, η φέρουσα ικανότητα της εξεταζόμενης περιοχής, αλλά και οι υπάρχουσες δραστηριότητες και η προοπτική. Ακολούθως η πρόταση να συζητηθεί στην ΠΕΔ και αφού εγκριθεί από τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων να ενσωματωθεί στα πολεοδομικά σχέδια και ΣΧΟΟΑΠ, ώστε να καταστεί ισχυρή.
Να πρωτοπορήσουμε πριν να είναι αργά. Η άσκηση περιφερειακής πολιτικής επιβάλλεται από τα πράγματα και θέλουμε η πολιτεία να σταθεί αρωγός. Σε κάθε περίπτωση, από την στάση των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού και τις πρωτοβουλίες, που θα αναληφθούν, θα εξαρτηθούν και οι εξελίξεις.