Με αφορμή πολλά ερωτήματα που μας θέτετε , θα αναφερθούμε και θα αναλύσουμε ένα ζήτημα που κυρίως αφορά τη συναλλαγή μεταξύ συγγενών και είναι αυτό της άτυπης δωρεάς . Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στη χώρα και η αυστηρότερη θεσμοθέτηση και εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης καθώς και αυτών της απόκτησης, αναγκάζει πολλούς φορολογούμενους να στηρίζονται σε εισοδήματα συγγενών.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας ΚΦΔ ορίζονται τα ποσά που λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση για τον περιορισμό της διαφοράς μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος. Οι κατηγορίες αυτών των εισοδημάτων ή εσόδων είναι ενδεικτικές, αλλά και οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στο νόμο λαμβάνεται υπόψη, εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξη του, η φορολόγηση του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.
Εδώ αντιμετωπίζουμε ένα θέμα όσο αφορά την αναχώρηση ενός χρηματικού ποσού δωρεάς σε περίπτωση που δεν έχει υποβληθεί η οικεία δήλωση δωρεάς εντός του έτους που πραγματοποιήθηκε η δαπάνη αλλά μετά τη λήξη του . Σε αυτή τη περίπτωση και σύμφωνα με αποφάσεις της ΔΕΔ η αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης γίνεται σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά , από την αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογική αρχή.
Με απόφασή της η ΔΕΔ δικαίωσε τον φορολογούμενο που δεν είχε υποβάλει εντός του έτους την δήλωση δωρεάς με το σκεπτικό ότι προκύπτει η δωρεά από το πραγματικό γεγονός των δύο μεταφορών από τον τραπεζικό λογαριασμό των γονέων του προσφεύγοντος σε τραπεζικό λογαριασμό της πωλήτριας εργολάβου εταιρείας, συνολικού ποσού 70.000,00, για την αποπληρωμή μέρους του τιμήματος αγοράς ακινήτου σε συνδυασμό με το ότι η παρέχουσα και ο προσφεύγων (τέκνο) υπέβαλαν δηλώσεις άτυπης γονικής παροχής χρημάτων ποσού 35.000,00€ και 35.000,00€, για την κάλυψη της συγκεκριμένης δαπάνης, με συνημμένα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Έτσι κρίθηκε ότι δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι η απόκτηση των χρηματικών ποσών πραγματοποιήθηκε λόγω γονικής παροχής, στις 29/04/2022 και 23/05/2022 αντίστοιχα.
Η κάλυψη των τεκμηρίων λαμβάνει υπόψιν το συνολικό οικογενειακό εισόδημα . Στη περίπτωση έγγαμης συμβίωσης για να καλυφθεί αντικειμενική δαπάνη ,τεκμήριο διαβίωσης ενός από τους δύο συζυγούς αρκεί να επαρκεί το συνολικό οικογενειακό εισόδημα που δηλώνεται στη κοινή φορολογική δήλωση φόρου εισοδήματος που υποβάλουν . Υπάρχει δηλαδή το δικαίωμα της “μεταφοράς” εισοδήματος από τον έναν στον άλλο σύζυγο για την κάλυψη τεκμηρίων. Λόγω των κοινών τεκμηρίων διαβίωσης, ο ένας σύζυγος μπορεί να στηριχθεί στα εισοδήματα του άλλου, ώστε να δικαιολογήσει τα περιουσιακά στοιχεία που έχει στην κατοχή του (τα οποία δεν δικαιολογούνται από το ατομικό του εισόδημα). Ακόμη μπορούν να προβούν και στην ανάλωση κεφαλαίου από προηγούμενα έτη και να το χρησιμοποιήσουν για κάλυψη τεκμηρίων .
Ωστόσο, οι σύζυγοι που υποβάλλουν χωριστή δήλωση φόρου εισοδήματος λόγω διάστασης, μπορούν να επικαλεστούν κεφάλαιο προηγούμενων ετών για κάλυψη τεκμηρίου τους, το οποίο θα προέρχεται μόνο από τα δικά τους εισοδήματα και όχι από το οικογενειακό εισόδημα που προέκυπτε κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης (υπ’ αριθ. πρωτ. 1020051/389/12.03.2002, 1013980/335/13.02.2003, 1001807/11/08.01.2003 έγγραφα της Διεύθυνσης Άμεσης Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών, βλ. και ΔΕΔ Θες/νικης 1412/2020).
Επίσης, σε περίπτωση χωριστών δηλώσεων συζύγων, για την κάλυψη ή τον περιορισμό της διαφοράς που προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου αυτού, λαμβάνονται υπόψη τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, όπως αυτά δηλώνονται από τον κάθε σύζυγο χωριστά, δεν είναι δηλαδή κοινά τα τεκμήρια.
Για αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην επιλογή υποβολής χωριστής φορολογικής δηλώσεις από έγγαμους .
Να τονίσουμε ότι το δικαίωμα δωρεάς και η αναγνωρίσει του χρηματικού ποσού για κάλυψη τεκμήριών δεν είναι υποχρεωτικά μόνο μεταξύ συγγενών αλλά και μεταξύ τρίτων καθώς και ότι το ποσό αυτό αποτελεί τεκμήριο για το δωρητή .
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει το χρηματικό ποσό πρέπει και επιβάλλεται να κατατίθεται σε τράπεζα πριν την υποβολή της δήλωσης δωρεάς στην φορολογική αρχή .
Τέλος ,όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις που ισχύουν από 1.10.2021, ορίστηκε ως αφορολόγητο το ποσό δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων και μετρητών για τους δικαιούχους της Α’ κατηγορίας σε οκτακόσιες χιλιάδες (800.000) ευρώ. Υπενθυμίζουμε τους δικαιούχους που εντάσσονται στην Α’ κατηγορία παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 2961/2001: σύζυγοι, πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, παιδιά, εγγόνια και γονείς.
Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι η άτυπη δωρεά λαμβάνεται μεν υπόψιν από τις φορολογικές αρχές για κάλυψη τεκμηρίων, ωστόσο θα πρέπει να προκύπτει και να επαληθεύεται ως πραγματικό γεγονός, όταν δεν υπεβλήθη εμπροθέσμως η σχετική δήλωση. Άτυπη δωρεά σε μετρητά δεν μπορεί να ληφθεί υπόψιν από τις φορολογικές αρχές για κάλυψη τεκμηρίων.
Οι χρηματικές συναλλαγές και οι δοσοληψίες μεταξύ συγγενών ελλοχεύουν κινδύνους σε περίπτωση ελέγχου, ιδίως όταν γίνονται τραπεζικά.
Καλή Δύναμη!
Γιώργος Θεοδόσης
Φοροτεχνικός-Λογιστής
Πρόεδρος Ένωσης Φοροτεχνικών
Άρτας –Φιλιππιάδας
Μέλος του ΔΣ της Πανελληνίας Ομοσπονδίας Φοροτεχνικών ΠΟΦΕΕ