Διαβάζοντας κανείς το νέο βιβλίο του Γιάννη Νικολαΐδη με τίτλο «Ταξίδι στις αναμνήσεις-118 μικρές ιστορίες ζωής» αισθάνεται να ισχύει η πρόταση του ερευνητή ανθρωπολόγου Κλοντ Λεβί-Στρος που αφορά την αφήγηση και την εξιστόρηση, ότι δηλαδή η σειρά της χρονολογικής διαδοχής απορροφάται από μία πρότυπη αχρονική δομή. Αυτές οι μικρές ιστορίες από τη μνήμη του Στράτου Σταμουλάκη που αναπλάθονται μέσα από την πένα του Νικολαΐδη, ενώ ακολουθούν μία χρονολογική σειρά εξιστόρησης, έναν ορθολογιστικό άξονα, το αφηγηματικό περιεχόμενο φαίνεται να αποχρονολογείται, κάτι που συναντά κανείς στα παραμύθια και αυτό μοιάζει να οφείλεται στην ίδια τη διάθεση του συγγραφέα να πλησιάσει το τιμώμενο πρόσωπο, να ταυτιστεί μαζί του και να αναδείξει τον μύθο της ζωής του μέσα από τη δική του οπτική. Το εγχείρημα αυτό έρχεται κοντά στη μεταμυθοπλασία των κριτικών αναγνωστικών προσεγγίσεων. Το βιβλίο αν και βιογραφία, εξιστόρηση θα έλεγε κανείς, μετασχηματίζεται ταχύτατα και στο εσωτερικό του σε αφήγημα, και μετατρέπεται με όρους φορμαλιστικούς σε εκείνο που ονομάζουμε συλλογή μικροδιηγημάτων με λογοτεχνικά χαρακτηριστικά, ή με έναν λογοτεχνίζοντα υβριδικό αυτοσχέδιο λόγο, παιχνιδιάρικο, πολύ όμως παραστατικό και εικονοπλαστικό. Τον Γιάννη Νικολαΐδη τον θυμάμαι πάντα με την κάμερα ανά χείρας, χαλκέντερο καταγραφέα προσώπων, εικόνων, εκδηλώσεων, καταστάσεων, τοπίων, μικρών και μεγάλων ιστοριών, κυρίως της μικρής μας πόλης, της Πρέβεζας. Στον Γιάννη ισχύει το εξής μοναδικό, θα έλεγα δημιουργικά συνδυαστικό, ή γόνιμα «παράδοξο». Το γλωσσικό του μήνυμα είναι παρόν σε όλες του τις εικόνες. Ο πολιτισμός της γραφής συγχωνεύεται με τον πολιτισμό της εικόνας. Λέξη και εικόνα συνυπάρχουν σε μία γόνιμη συνθήκη, το έλεγε και ο Γάλλος θεωρητικός, φιλόσοφος Ρολάν Μπαρτ στη «Ρητορική της εικόνας».
Στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του «Ταξίδι στις αναμνήσεις» ο Γιάννης Νικολαΐδης ανασυνθέτει με κινηματογραφικούς όρους, καρέ-καρέ, ιστορία την ιστορία, αφήγημα το αφήγημα, τη ζωή ενός υπεραιωνόβιου Πρεβεζάνου, του Στράτου Σταμουλάκη. Το βιβλίο αν και συγγενεύει με το να χαρακτηριστεί βιογραφία, επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις και αυτή είναι μία επιτυχία του ίδιου του συγγραφέα. Μία γόνιμη σύνδεση της ιστορίας μικρής κλίμακας (της Πρέβεζας) με τη μεγάλη Ιστορία που περιλαμβάνει όλα τα σημαντικά γεγονότα του αιώνα που πέρασε. Το κεντρικό και τιμώμενο πρόσωπο ο Στράτος Σταμουλάκης παρουσιάζεται ανφάς, προφίλ, και ειδικότερα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του, μέσα στα χρόνια, ένας εσωτερικός μονόλογος πλούσιος σε ανθρωπιά, συναίσθημα, ένας απολογισμός των πεπραγμένων του με χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Το πρωταγωνιστικό πρόσωπο, ο Στράτος Σταμουλάκης πραγματικά εντυπωσιάζει όχι μόνον έναν μέσο αναγνώστη του συγκεκριμένου βιβλίου, αλλά και τους γιατρούς επίδοξους αναγνώστες του πονήματος αυτού. Με το σθένος του για ζωή, την υπέρβαση των ορίων, τα πάθη του, τη διάχυση των συναισθημάτων του και φυσικά τις γνώσεις του πάνω στη θεραπευτική, τα βότανα, και γενικότερα την εμπειρική ιατρική, όπως προκύπτει μέσα από τις αφηγήσεις του βιβλίου.
Σίγουρα θα μπορούσε ο ίδιος να μας εξιστορήσει όλα εκείνα τα ιατρικά μυστικά μακροημέρευσής του, που θα μας κάνουν σοφότερους, αλλά και την επιστήμη της ιατρικής -με την καταγραφή τους- πληρέστερη, μέσα από ένα ολοφώτεινο παράδειγμα ζωής.
Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος
Ιατρός, συγγραφέας