Του Βασίλη Δάλαρου
• Δασολόγου
Το Νησί των Ιωαννίνων βρίσκεται στη λίμνη Παμβώτιδα, έχει έκταση 300 περίπου στρέμματα και μέγιστο υψόμετρο 520 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας ή 59 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της λίμνης. Το μέγιστο μήκος του είναι 1000 μέτρα και το πλάτος του 450 μέτρα. Η δυτική του πλευρά είναι βαλτώδης ενώ το υπόλοιπο τμήμα του είναι βραχώδες και δασωμένο με πεύκα στο μεγαλύτερο μέρος του. Ο οικισμός βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού και αποτελείται από 110 περίπου σπίτια. Είναι επίσημα ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς μεταξύ άλλων είναι χτισμένος ακολουθώντας ευλαβικά την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τις χαρακτηριστικές στέγες από σχιστόλιθο. Από το 1926 αποτέλεσε ξεχωριστή Κοινότητα, ενώ σήμερα αποτελεί Δημοτική Ενότητα του Δήμου Ιωαννίνων. Η παράδοση αναφέρει ότι πρώτοι κάτοικοι του Νησιού εγκαταστάθηκαν εδώ ξεκινώντας από τη μακρινή Μάνη της Πελοποννήσου τον 17ο αιώνα. Το Νησί των Ιωαννίνων δεν είναι μόνο κόσμημα για τους κατοίκους του και τόπος ομορφιάς και γαλήνης για τους επισκέπτες, είναι τόπος ιστορικός και προπαντός θρησκευτικός. Αν και στα νεότερα χρόνια έχει συνδέσει την ιστορία του με το θάνατο του Αλή-Πασά, στην Βυζαντινή και τη Μεταβυζαντινή περίοδο το κεντρικό σημείο αναφοράς για την ιστορία και την τέχνη είναι η μοναστική πολιτεία με τα οχτώ μοναστηριακά συγκροτήματα. Οι ιστορικές αναφορές για το Νησί ξεκινούν τον 13ο αιώνα όταν ιδρύθηκαν τα πρώτα μοναστήρια. Φιλανθρωπηνοί, Στρατηγόπουλοι, Αψαράδες, Γκιουμάτοι, Μεθοδάτοι, Ντίλιοι και Σπανοί, άρχοντες της Βασιλεύουσας και Γιαννιώτες, επέλεξαν το Νησί των Ιωαννίνων και ανήγειραν μονές. Το 1291-1292 ανακαινίστηκε ή, σύμφωνα με άλλους ερευνητές, ιδρύθηκε το Καθολικό της Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου από το Μιχαήλ Φιλανθρωπηνό, γόνο της ομώνυμης βυζαντινής οικογένειας. Την ίδια περίπου εποχή και πλησίον της Μονής Φιλανθρωπηνών, ιδρύθηκε και μια δεύτερη Μονή αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, από τη βυζαντινή οικογένεια των Στρατηγόπουλων. Οι δύο Μονές, χτισμένες στη δυτική πλευρά του Νησιού, απέναντι από την πόλη των Ιωαννίνων, εγκαινίασαν μια ιδιότυπη μορφή μοναχισμού που χαρακτηρίζει τη μοναστική πολιτεία του Νησιού. Από την αυτοβιογραφία των Μοναχών Αψαράδων πληροφορούμαστε ότι στη νοτιοανατολική πλευρά του Νησιού υπήρχε το 15ο αιώνα το ησυχαστήριο του Αγίου Παντελεήμονος. Το 1506-1507 χτίστηκε εκεί κοντά το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου από τους αδελφούς Ιερομόναχους Νεκτάριο και Θεοφάνη, που κατάγονταν από τη μεγάλη αρχοντική οικογένεια των Αψαράδων…..
(Συνεχίζεται…)
*Το Νησί είναι ο τόπος καταγωγής του αρθρογράφου
