in ,

Ταξίδι στον Χρόνο: Βαλαώρα 3 (Μελισσουργιώτες) [του Δημήτρη Χρ. Μπανιά]

Η Άρτα όταν δεν υπήρχαν καθόλου πεύκα
editor_image

Συνταξιούχος-Οικονομολόγος


Μετά τους Πραμαντιώτες στην βαλαώρα Άρτας εμφανίστηκαν κατά μπλούκια οι Μελισουργιώτες, ιδιαίτερα μετά το 1945. Όμως είχαν προηγηθεί αρκετοί προ το 1940 και είχαν πιάσει την δεξιά πλευρά του λόφου στην βαλαώρα, να βλέπουν τον κάμπο Είχαν πάει και στους Πλησιούς από το 1935 αρκετές οικογένειες και πάλευαν με τον βάλτο, τους λόγγους και τα τσακάλια. Οι πολλοί πήγαν κι αυτοί κοντά στους δικούς τους, τους χωριανούς, οι περισσότεροι ήταν πρότερον κτηνοτρόφοι, από πρόβατα γνώριζαν και το γάλα, τέχνη ούτε ένας. Έτσι μετά την Παριορίτσα, επάνω και δεξιά μέχρι το δάσος και τα τσιμεντένια σημάδια του στρατού(Υ.Σ). Βασικά στου δρόμους, Οδηγήτριας, Μελισσουργών, Β. Ηπείρου, Ανεμομύλων και σε όλους τους καθέτους. Υπήρχαν και από παλιότερα μερικοί που είχαν πιάσει ή αγοράσει μεγάλα κομμάτια οικοπέδων, όπως Χρ. Τσιμπλής, Σωτ. Μαστρογιάννης, Γκολομαζαίοι, Κάτσινος, Θ. Χαρίσης, Κοντογιάννης.

Υπήρχαν κι εδώ μερικοί αστοί, όπως οι Πραμαντιώτες στη πόλη από παλαιότερα, όπως Γιώργος και Μήτσος Κουτσούμπας, Γιάννης Μπανιάς, Κώστας και Βασίλης Σταρίδας, Ρίζος, Τάκης Σκέντος, Δημ. Καραβασίλης, Γιώτης, Αδελφοί Γκίζα, αδελφοί Χαρίση, Γκολομάζος, Τάκης Μπανιάς, Μαστρογιάννης, Έξαρχος Κώστας, Μέλιος, Μπαλάσκας, Χρ. Σαμαντάς, Κωστής, αδελφοί Τσαμπούλα κ.λ.π. Από δημοσίους υπαλλήλους τίποτα, ένας δύο, αλλά μέχρι το 1965 υπήρχαν στον ΟΤΕ πάνω από 10 υπάλληλοι, ο παλαιότερος Γεράσιμος Τρομπούκης και ο Γιώργος Σταρίδας, μετέπειτα διευθυντής Ηπείρου.

Μεταξύ 1939 και 1950 πολλά κοπάδια χάθηκαν, πολλοί μείνανε ούτε με 50 πρόβατα, τα πουλήσανε, κρατήσανε μία μανάρα, αν μπορούσαν και κατεύθασαν στην πόλη. Ο μεγάλος αριθμός τους χειμώνες κατευθύνθηκε στη δουλειά που γνωρίζανε του τυροκόμου, του μπάτζου, ο ένας τον άλλον για βοηθό και έβγαζαν τον χειμώνα στα πρωτόγονα μπατζαριά που υπήρχαν τότε, κυρίως σε καλύβες σε κάθε χωριό, είχαν φτιάξει και σωματείο στο εργατικό κέντρο, ο πρώτος πρόεδρος Χρήστος Καλοκαίρης (πατέρας του Μιχάλη) και τελευταίος ο Σωτήρης Ρόμπας, επίσης τα αδέλφια Χαρίση Θόδωρος, Βασίλης, Κώστας, Θανάσης, Σπύρος, ήταν τυροκόμοι προ του 1940 και τους βρήκε ο πόλεμος στην Αλβανία στον μεγαλέμπορα Φάντη. Ακόμη ο Κώστας Βασ. Χαρίσης είχε πάει στην Ιταλία, Τσεχοσλοβακία και Γαλλία και τους εκπαίδευε στην φέτα. Αρκετοί, οι τελευταίοι αγωγιάτες και τσαμπάδες. Επίσης πολλοί ακολούθησαν να μάθουν την τέχνη του τσαγκάρη, γιατί είχαν δύο μαγαζιά αποκούμπι, όπως τους αδελφούς Γιώργο και Μήτσο Κουτσούμπα. Από τους παλαιότερους τσαγκάρηδες, ο Μήτσιος Γκίζας, ο Κώστας Κοντογιάννης, ο μπάρμπα Νάκος Τρομπούκης κ.λ.π. Ποτέ δεν στέριωσε καφενείο στα Μελισσουργιώτικα, κοντά στα σπίτια. Μερικοί νεότεροι ακολούθησαν το επάγγελμα του οικοδόμου, ήταν παιδιά. Οι άλλοι όπου έβρισκαν μεροκάματο στους λίγους εργολάβους, στα πορτοκάλια και ελάχιστοι υπάλληλοι. Ήταν και 5-6 που είχαν γαλακτοπωλεία στην πόλη. Σημείο αναφοράς για τους Μελισσουργιώτες ήταν για πολλά χρόνια η γωνία Σκουφά και Παντοκράτορα, εκεί έβλεπες πάντα ομάδες είτε να κάθονται ή να γυροφέρνουν, είχαν τρία καφενεία, του Θωμά Κοντοχρήστου, του Θαν. Τρομπούκη, του Βαγγέλη Παππά, αργότερα κι άλλων. Είχαν όμως και το Μουχούστι και το Μονοπλιό, όπως και του Κακαβά οι νεότεροι. Ήταν κι αυτοί παζαρίσιοι και πολύ καφενείο μικροί, μεγάλοι.

Ο Γιάννης Πανάκης με τη μηχανή του

Οι Μελισσουργιώτες πολιτικά οι περισσότεροι αριστεροί και κεντρώοι, με τον Γαρουφαλιά, με την ΕΡΕ ελάχιστοι, διακρίνονταν από κοντά και μακριά. Είχαν και το χάλι να ανακατεύονται σε όλες τις εκλογές κι ας ήταν παθόντες πολλοί, από το 1941 έως το 1949 είχαν χαμένους πάνω από 50 νέους χωριανούς και άλλους τόσους που πέρασαν μετά το 1947 στα ξερονήσια. Πάρα πολλοί ήταν διαχρονικά με πρωτεύοντα ρόλο στην ΕΔΑ. Το Απρίλη του 1959 βγάλανε Δήμαρχο τον γιατρό Χρήστο Γκίζα και ξανά το 1964, τότε ήταν και ο Νάκος Μαστρογιάννης ο δικηγόρος υποψήφιος, τον Γκίζα τον καθάρισε η χούντα το 1967. Από τότε όλοι οι υποψήφιοι έψαχναν πάντα να βρούνε κάποιον Μελισσουργώτη να βάλουν στα ψηφοδέλτια. Υπήρχαν όμως τα πρώτα δύσκολα χρόνια και μπακάληδες, όπως ο Γιώργος Γιώτης, ο Χρήστος Καραβασίλης, ο Γιάννης Ρίζος, ο Βαγγέλης Πανταζής, ο Μήτσιος Γκορόγιας πάντοτε βοηθούσαν με τα δεφτέρια τους. Επίσης είχαμε και λίγους μικροεμπόρους πορτοκαλιών, όπως ο Μιχάλης Καλοκαίρης, Χρήστος Μπάρκας κ.λ.π. Πολλά νεότερα παιδιά τότε καταφύγανε και προς τις λίγες τέχνες, ένα από αυτούς ήταν ο Γιάννης Πανάκης ο υδραυλικός που ξεκίνησε σιγά σιγά και έφτασε να έχει 20-30 τεχνίτες και βοηθούς και να κάνει μέχρι τις μεγαλύτερες δουλειές στην δυτική Ελλάδα. Τους βγάλανε «όνομα» οι άλλοι, ότι οι Μελισσουργιώτες πάντοτε αλληλουποστηρίζονται σε όλα, η αλήθεια κάπου στη μέση είναι. Ας μην ξεχνάμε τις γυναίκες, κάθε δεύτερο σπίτι είχε αργαλειό, πέρα από τα προικιά για τις κόρες, είχαν να πωλήσουν και στο παζάρι, κάτι βοηθούσαν οικονομικά στο σπίτι. Εξάλλου σχεδόν μονοπωλούσαν οι μαλλιάδες, αυτοί που εμπορεύονταν τα μαλλιά στην πόλη, όπως ο Θόδωρος Παππάς, ο Κώστας Μπανιάς, ο Χρήστος Τρομπούκης, Γιώργος Μαστρογιάννης, οι αδελφοί Στάθης και Γιάννης Μπαλάσκας.

Οι οικογένειες οι περισσότερες παρά την φτώχεια τους από τα πρώτα χρόνια μετά το 1945 και αργότερα προσπαθούσαν να στείλουν τα παιδιά στο Γυμνάσιο, να μάθουν γράμματα, αρκετοί τα κατάφεραν και βγήκαν πολλοί επιστήμονες, είχαν και το χάλι μεταξύ τους, ζήλευε η μία την άλλη και φώναζαν «να διαβάζεις να γίνεις σαν το Χρήστο της Μαρίας». Μία χρονιά το 1969 πήραν πτυχίο από την Γεωπονική 5 Μελισσουργιώτες. Εκεί όμως που διαφέρουν από τους άλλους στείλανε και αρκετές κοπέλες στα γράμματα, στο Γυμνάσιο, υπάρχουν πάνω από 70 κοπέλες καταγραμμένες μέχρι το 1962 που πήγαν στο θηλέων με εξετάσεις. Αλλά η διαφορά εδώ είναι ότι πήγαν στα Πανεπιστήμια εκείνη την εποχή, όπως η Μίντζα Γεωργία, Παππά Ελένη, Γκίζα Βάνα, Κουτσούμπα Ευαγγελία, Μαστρογιάννη Μαρία, Τρομπούκη Μαρίτσα, Γκίζα Αναστασία, Γκίζα Μαρίτσα, Μπαλάσκα Αγγελική (δασκάλες). Μαστρογιάννη Σοφία (οδοντογιατρός), Ραβανού Μαρία, Ραβανού Αγγελική, Ρίζου Αντιγόνη, Πάντζου Τέτα, Γιώτη Φιλίτσα, Παπακώστα Μαρία, Παπακώστα Τέτα (καθηγήτριες), Γιώτη Σταθούλα, Ρίζου Ελένη (δικηγόροι), Χαρίση Μαρίτσα (οικονομολόγος), Παπαφώτη Νίτσα (γεωπόνος), Κάτσινου Μαρία, Σάββα Αλεξάνδρα (νοσηλεύτριες), Γιώτη – Γκίζα Παναγιώτα (Πάντειο), Ρόμπα Βασιλική (νηπιαγωγός) κι άλλες που ξεφεύγουν. Μετά από αυτές ήρθαν μεγάλοι αριθμοί σε όλες τις επιστήμες.