Kείνοι που επράξαν το κακό –
τους πήρε μαύρο σύγνεφο
Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα
και με κρύα νερά
Οδυσσέας Ελύτης
Είχα τη χαρά να επισκεφτώ, το πρωί της Πέμπτης 27 Οκτωβρίου, το Πρότυπο Γυμνάσιο Πρέβεζας, καλεσμένος απ’ τη διευθύντρια του σχολείου κυρία Κωνσταντούλα Καινουργιώτη Τσόλκα και τον σύλλογο διδασκόντων, προκειμένου να παρουσιάσω το ολοκαύτωμα του Κομμένου, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων που οργανώνονται στα σχολεία για να τιμηθεί η 28η Οκτωβρίου 1940. Είναι εξαιρετική η πρωτοβουλία που παίρνουν τα τελευταία χρόνια πολλοί σύλλογοι διδασκόντων να αξιοποιούν την ημέρα αυτή για να τιμούν τους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού κατά τη διάρκεια της κατοχής και της αντίστασης, αλλά και να δημιουργούν ταυτόχρονα τις κατάλληλες συνθήκες ώστε οι μαθητές να γνωρίζουν την τοπική ιστορία μέσα από τα τραγικά γεγονότα και τις μαρτυρίες όσων τα έζησαν.
Την εκδήλωση, η οποία φιλοξενήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης, άνοιξε η διευθύντρια του σχολείου, η οποία, αφού καλωσόρισε και ευχαρίστησε τον προσκεκλημένο για την ανταπόκρισή του στο αίτημα του συλλόγου και την παρουσία του στην αίθουσα, χαρακτήρισε ιδιαίτερη στιγμή για το σχολείο την απόδοση τιμής στο μαρτυρικό Κομμένο, το οποίο γνώρισε τη φρίκη της ναζιστικής βίας τα χαράματα της 16ης Αυγούστου 1943, όταν οι στρατιώτες της 1ης γερμανικής ορεινής μεραρχίας καταδρομών (εντελβάις) τύλιξαν το χωριό στις φλόγες και δολοφόνησαν 317 άμαχους και ανυπεράσπιστους κατοίκους του, μεταξύ των οποίων 36 βρέφη και νήπια έως 5 χρονών. Η εκδήλωση συνιστά γενικότερα τιμή και σε όλους τους μαρτυρικούς τόπους της πολύπαθης Ηπείρου.
Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα ντοκουμέντο που έχουμε δημιουργήσει ειδικά για τα σχολεία, μέσα στο οποίο περιλαμβάνεται το ιστορικό της σφαγής του χωριού, εμπλουτισμένο με μαρτυρίες ανθρώπων που γνώρισαν τη φρίκη της ναζιστικής κτηνωδίας, αλλά κατόρθωσαν να κρατηθούν στη ζωή και να την ξαναφτιάξουν απ’ την αρχή μέσα από τα ερείπια και τις στάχτες που άφησαν πίσω τους φεύγοντας οι Γερμανοί στρατιώτες. Η σφαγή του Κομμένου και των άλλων χωριών της Ηπείρου, αλλά και συνολικότερα της πατρίδας μας, δεν είναι μια ακόμη σελίδα της εθνικής μας και παγκόσμιας ιστορίας. Πρόκειται για τη ζωντανή ιστορία του τόπου μας, την οποία πολλοί, δυστυχώς, αγνοούν. Βασικό στοιχείο τού ντοκουμέντου είναι η πρόταση προς τους μαθητές να καλλιεργούν στην ψυχή τους την αμετακίνητη πίστη τους στις αξίες της παιδείας, της δημοκρατίας και της ειρήνης, καθώς και της απεριόριστης αντίστασης στην ιδεολογία του φασισμού και του ναζισμού, η οποία μετατρέπει τον άνθρωπο σε κτήνος.
Στη σύντομη ομιλία μου περιορίστηκα να τονίσω στους μαθητές το πολύτιμο αγαθό της γνώσης και της παιδείας, υπογραμμίζοντας πως πρέπει να αισθάνονται τυχερά τα παιδιά που τα περιμένει πάντα ένα ανοιχτό και ζεστό σχολείο, με δασκάλους που τα αγαπούν αληθινά και φροντίζουν για το μέλλον τους, την επιτυχία τους και την ευτυχία τους. Οι ερωτήσεις και απορίες των μαθητών επικεντρώθηκαν στην έκταση και την ένταση αυτής της απερίγραπτης βίας και φρίκης, όπως είναι το μίσος που σπέρνει ο ναζισμός στις ψυχές των νέων ανθρώπων και η δολοφονία παιδιών και γυναικών.
Κλείνοντας την ενότητα αυτή και εκφράζοντας τις ευχαριστίες μου προς τη διεύθυνση και τον σύλλογο διδασκόντων, ανέλυσα εν συντομία το θέμα των γερμανικών επανορθώσεων, σημειώνοντας πως το σημερινό γερμανικό κράτος καλείται να πληρώσει στη χώρα μας τις οφειλές του από τις τρομακτικές καταστροφές που της προξένησε στα τρία χρόνια (1941-1944) του θανατικού και της φρίκης που έσπειρε σε κάθε σημείο της πατρίδας μας. Πρόσφερα, τέλος, στο σχολείο και στους μαθητές κάποια από τα βιβλία μου που έχουν ως κύριο θέμα τους την ιστορία του τόπου μας και τις θυσίες των ανθρώπων του.
Η εκδήλωση συνοδεύτηκε από τραγούδια σχετικά με τη γιορτή που απέδωσε η χορωδία του σχολείου, υπό τη διεύθυνση της μουσικολόγου Όλγας Κουρεμένου.
Αξίζουν όντως πολλά συγχαρητήρια στη διευθύντρια και στους διδάσκοντες του Πρότυπου Γυμνασίου Πρέβεζας. Μα περισσότερα συγχαρητήρια αξίζουν στις καθηγήτριες Σοφία Γιαννούλη, φιλόλογο, και Βασιλική Γάκη, χημικό, οι οποίες είχαν την ιδέα και ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής της διαφορετικής και ενδιαφέρουσας εκδήλωσης.
Ο αγώνας μας για τη δικαίωση της θυσίας όσων γνώρισαν το απόλυτο κακό συνεχίζεται ες αεί.