Το ακτινίδιο δεν το γνωρίζαμε σχεδόν σ΄ όλη την Ελλάδα, αν είχε πάει κάποιος σε άλλες χώρες ίσως το είχε δει κάπου κι ιδίως στην Αγγλία, γιατί ήταν προϊόν της Ν. Ζηλανδίας. Είχε πάει εκεί από την Κίνα το 1906 περίπου και ονομάστηκε «κινεζίκο φραγκοστάφυλλο». Μετά το 1950 καλλιεργήθηκε στην Ευρώπη Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και Ελλάδα. Στην χώρα μας ήρθε πρώτα στην Πιερία και από εκεί σχεδόν παντού ακόμα και στα Χανιά. Μετά το 1979 το Υπουργείο Γεωργίας είδε ότι είναι ένα προϊόν που πρέπει να πάει σ΄ όλη την χώρα, μεταξύ αυτών κι η Άρτα. Έτσι με πρωτεργάτη τον τότε γεωπόνο της Διεύθυνσης Γεωργίας Αναστάσιο Μπέλλο και βοηθούς όλους τους Γεωπόνους της υπηρεσίας ξεκίνησαν πειραματικά στον Νομό μας στις περιοχές Κωστακιοί και Νεοχώρι.
Βρήκαν και συνεργάστηκαν πλήρως με τους αδελφούς Κώστα και Μήτσο Μπρισένιο στους Κωστακιούς που είχαν κτήματα στην περιοχή της Μερά και βάλανε από 10 στρέμματα και ο δάσκαλος Στάθης Ράπτης στο Νεοχώρι. Η Δ/νση Γεωργίας ανέλαβε όλη την εγκατάσταση και όλα τα έξοδα στα πρώτα χρόνια κι την συνεχή παρακολούθηση του φυτού και του τελικού προϊόντος. Γραφήκανε και μέλη στον συνεταιρισμό της Κατερίνης για να πωλήσουν το τελικό προϊόν και όταν ήρθε η πρώτη εκκαθάριση ήταν όλα χαρά, πρώτη χρονιά 45 δραχμές, την δεύτερη 95 δραχμές, όταν τα καλύτερα πορτοκάλια δεν είχαν πάνω από 20 δραχμές. Συγχρόνως είδαν ότι η ποσότητα ανά στρέμμα ήταν πολύ υψηλή, πάνω από 4 τόνους. Οι Γεωπόνοι ενθουσιάστηκαν και πέρα από την βοήθεια που δίνανε στους καλλιεργητές έκαναν και σεμινάρια και εκδρομές στην Κατερίνη να πάρουν, να δούνε άλλους καλλιεργητές, να μάθουν μυστικά για τα δένδρα, την τεχνική υποστήριξη, τις εμπειρίες, κ.λ.π.
Άλλη μία πληροφορία λέει ότι ο πρώτος που καλλιέργησε ακτινίδια στην Άρτα ήταν ο Ευριπίδης Βασιλείου, ο Γιώργος Τέφας από Φιλιππιάδα, ο γεωπόνος Ναπολέων Νίκου και οι αδελφοί Χαρακλιά, έχοντας πληροφορίες από τον γεωπόνο, Τάσο Μίχο από Κατερίνη που ήταν πρωτεργάτης στην Ελλάδα. Η Πιερία ήταν σε πρόγραμμα πειραματικό και δίδονταν επιδότηση 70% για καλλιέργεια. Ήρθε 2 φορές στην Άρτα και πλήρως ενθουσιασμένος με τις ιδανικές συνθήκες που υπήρχαν στον κάμπο για την καλλιέργεια με τα εδαφικά, νερό και κρύο.
Αργότερα άρχισαν αρκετές καλλιέργειες στα Ρόκκα και Φιλοθέη γιατί είχαν καταλάβει ότι το πορτοκάλι σβήνει και να πάνε σε άλλες καλλιέργειες. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι το κλήμα της περιοχής μας είναι από τα ιδανικότερα για τις απαιτήσεις της καλλιέργειας αυτής, χωρίς πολύ μικρές θερμοκρασίες τον χειμώνα και τα εδάφη όντας προσχωσιγενή αποδίδουν αρκετά μεγάλη στρεμματική παραγωγή.
Έτσι σιγά σιγά και όντας ενήμεροι οι γεωργοί του κάμπου επιδόθηκαν σε μαζική καλλιέργεια, κυρίως αντικαθιστώντας τα πορτοκάλια, τα οποία περάν των συχνών παγετών και χαμηλού εισοδήματος, είχαν καταλάβει ότι είχε γεμίσει η Ελλάδα με πορτοκαλιές και η δυτική Ευρώπη είχε κλείσει από αγορές για τα προϊόντα της Άρτας. Ο Νομός έφθασε να έχει σήμερα πάνω από 20.000 στρέμματα και πάνω από 50.000 τόνους παραγωγή. Ο Νομός όπως πάντοτε δεν είχε δυνατούς εμπόρους, κάτι λίγα πράγματα π.χ να κάνουν συγκέντρωση και να τα προωθήσουν στην Ευρώπη και κατέφθασαν οι Ιταλοί για δικές τους αγορές και Ευρωπαϊκές και όλα πήγαν καλά, η τιμή μερικές φορές διπλάσια από τους Μακεδόνες που τα ήθελαν για Βουλγαρία και Ρουμανία και τα λεφτά οι Ιταλοί στο «κούτσουρο». Υπήρχε όμως στην περιοχή μας μεγάλη έλλειψη Ψυγείων για μεγάλες ποσότητες και το κυριότερο δεν υπήρχαν ομάδες παραγωγών, λίγα μία, δύο παρά τις προσπάθειες αρκετών, πολλοί αγρότες είχαν «καεί» με τις ελιές, τα πορτοκάλια και δεν σκέφτονταν καθόλου τέτοια. ΟΙ Ιταλοί τα ήθελαν σε 200αρια κιβώτια και εδώ υπήρχε μια χασούρα για εργαζόμενους, βιοτεχνίες από το τελικό προϊόν και όχι μόνο πολλές φορές τα πλάσαραν για δικό τους προϊόν στην Ευρώπη , όπως γίνεται με το λάδι.
Οι πρώτοι που φύτευαν στα χωριά τα πρώτα χρόνια είχαν και την κοροϊδία χωριανών τους, όπως «τι βίτσες είναι αυτές που έφερες εδώ» ή ακόμα δεν έλεγαν τίποτα τι είναι αυτά που έβαλαν και ξερίζωσαν τις πορτοκαλιές.
Μερικούς από τα χωριά μας που πρώτοι έβαλαν ακτινίδια. Στα Ρόκκα, Σπ. Μιχάλης, Χρήστος Κώτσης, Λάμπρος Νάσος. Στην Καλαμιά οι αδελφοί Ξυλογιάννοι, ο Θωμάς Ζιώβας, ο Θωμάς Μπαϊλης. Στους Χαλκιάδες ο Ηλίας Καρατζάς και ο Χρ. Κρανιώτης. Στον Άγιο Σπυρίδωνα οι αδελφοί Κακοσίμου και ο Σήφης Γκίκας με τα παιδιά του. Στην Γραμμενίτσα ο Βλ. Μποτσώλης, ο Λεωνίδας Νούλας και ο Σπ. Μπρίνιας. Στον Καλόβατο – Κακόβατο ο Γιώργος Τέφας και ο Γιώργος Δημογιάννης. Στο Πολύδροσο ο Βασίλης Νίκου. Στον Λουτρότοπο ο Στέφανος Σιλιώνης. Στην Περάνθη ο Στράτος Σιλιώνης. Στο Κομπότι ο Μπέκιος. Στο Νεοχώρι ο Στάθης Ράπτης Ναπολέων. Στον Παχυκάλαμοο Βαγγέλης Βαγγέλης. Στην Ακροποταμιά ο Φ. Αναστασίου και ο Χρ. Σκαλτσάς. Στην Λιμίνη ο Τόλιας Παπαδιάς. Στην Γαβριά ο Ορέστης Παπαθανάσης.
Στην Άρτα σήμερα καλλιεργείται το πράσινο ακτινίδιο, λίγο το κίτρινο και γίνονται προσπάθειες να αυξηθεί και υπάρχει και το πράσινο που μέσα είναι κόκκινο. Υπάρχουν 2 ομάδες παραγωγών ο ΑΣΕΑ και ο ΠΥΡΡΟΣ και μερικοί λένε ότι σε λίγα χρόνια θα φτάσουν τα 100.000 στέμματα και η χώρα θα φτάσει να είναι 2 παγκοσμίως δεύτερη σε παραγωγή, παρά τις χαμηλές τιμές που υπάρχουν φέτος. Υπάρχει η μεγάλη και δυναμική επιχείρηση των αδελφών Ξυλογιάννη στην Καλαμιά που έχει τεχνολογία γύρο από τα φυτά και στα ακτινίδια βοηθάει πολύ τον τόπο για φυτά και δεν τρέχουν στην Μακεδονία για τα φυτά.