Έχουμε εισέλθει στην άτυπη, πεντάμηνη με εξάμηνη προεκλογική περίοδο, καθώς υπάρχουν πληροφορίες για βουλευτικές εκλογές την Κυριακή των Βαϊων, 9 Απριλίου 2023, ενώ την ίδια στιγμή συζητάμε για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Για μια ακόμη φορά όμως μεγάλη συζήτηση γίνεται σε αυτές τις διαδικασίες για τα πρόσωπα: ποιοι έχουν προοπτικές να εκλεγούν, ποιοι θα είναι υποψήφιοι, ποιοι θα συμμαχήσουν με ποιους, κλπ.
Το ζήτημα όμως δεν είναι μόνο θέμα προσώπων, αλλά ιδεών, προτάσεων και θέσεων που θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον των πολιτών και θα δώσει άλλη διάσταση σε αυτό που λέγεται πολιτική και στην Ήπειρο. Από ονόματα έχουμε «χορτάσει», ιδέες και προτάσεις χρειάζονται και βέβαια υλοποίησή τους.
Ο αείμνηστος Στέφανος Μανίκας, ένα σημαντικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, με τον οποίο είχα τακτική επικοινωνία ως κοινοβουλευτικός συντάκτης, την περίοδο που ήταν υπουργός Επικρατείας, μου παραχώρησε συνέντευξη για το ημερήσιο Βήμα.
Το μακρινό Οκτώβριο του 2002, μετά τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών μου είχε, στη σκιά του τότε συνθήματος, «τα πρόσωπα στο προσκήνιο και το κόμμα στο παρασκήνιο»: «Θα το έλεγα ως εξής: τα προγράμματα και τα πρόσωπα στο προσκήνιο, ενώ οι κομματικοί μηχανισμοί οφείλουν να υποστηρίζουν εκείνους που μπορούν να αναδείξουν με συνέπεια και αποφασιστικότητα λύσεις στα προβλήματα».
Αυτή είναι και η ουσία όσων συζητάμε σήμερα. Δεν είναι μόνο ζήτημα προσώπων στα κόμματα –αν και εκεί πέφτουν τα φώτα των ΜΜΕ- αλλά αφορά πρωτίστως το προγραμματικό πλαίσιο για το οποίο δεν ακούμε και πολλά, αν και θα έπρεπε «στην εποχή των τεράτων».
Στα συνέδρια των κομμάτων προ μηνών ελάχιστα ακούσαμε περί προγραμμάτων, ειδικά όταν σε όλο κόσμο συντελούνται σημαντικές διεργασίες σε όλα τα επίπεδα και τεκτονικές αλλαγές. Αυτή την περίοδο την άτυπη προεκλογικά, ελάχιστα ακούμε σε επίπεδο προτάσεων.
Όμως, ο δρόμος τα επόμενα χρόνια θα είναι αρκετά ανώμαλος. Η κρίση είναι πολυεπίπεδη και από παντού υπάρχουν αρνητικά μηνύματα. Απόγνωση, απελπισία, προβληματισμός, ανασφάλεια και αγωνία για το αύριο εν μέσω του πολέμου είναι κομμάτια του παζλ της παρούσας περιόδου.
Οι πολίτες, αν και οι στέκονται στα πρόσωπα που όντως έχουν τη σημασία τους και δικαίως πολλές φορές μαγνητίζουν την κοινή γνώμη, θέλουν λύσεις στα προβλήματά τους, τα οποία σε μεγάλο βαθμό συνδέονται με τον βιοπορισμό τους.
Ναι, και πρόσωπα και προτάσεις στο προσκήνιο με έμφαση στο προγραμματικό. Την ίδια στιγμή να μην έχουμε την επικυριαρχία των κομματικών μηχανισμών, εάν θέλουμε ξανά να αναγεννηθεί η πολιτική.
Ουσιαστικά να γίνει αυτό που έλεγε ο Μανίκας για την υποστήριξη των προσώπων που θα προτάξουν λύσεις στα προβλήματα και άρα προγραμματικές θέσεις με αποφασιστικότητα και συνέπεια.
Σε διαφορετική περίπτωση θα επικρατήσουν και εντός των κομμάτων και οι αριβίστες και οι λαϊκιστές και αυτό ισχύει και για την κεντρική πολιτική σκηνή και για την τοπική και περιφερειακή.
Οι νέοι είναι άλλου και τα… κόμματα κοιμούνται!
Και επειδή συζητάμε για πρόσωπα και όχι προτάσεις, προ ημερών στο αμφιθέατρο της Σαριπόλων στην Νομική Αθηνών έγινε μια εκδήλωση που έδινε πολλές απαντήσεις για όσα λέγονται για τους νέους και την πολιτική.
Τι ακούμε μόνιμα; Οι νέοι δεν ασχολούνται με την πολιτική. Είναι αδιάφοροι. Έχουν άλλες προτεραιότητες. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική και αυτό φαίνεται στις κατά καιρούς διαφοροποιήσεις και διαμαρτυρίες τους στο κοινωνικό πεδίο για κρίσιμα θέματα που τους αφορούν και δεν μπορούν να αποκωδικοποιήσουν στα ενδότερα των κυρίαρχων συστημικών κομμάτων.
Μήπως όμως δεν τους αφορά η συζήτηση για πρόσωπα και θέλουν προτάσεις και λύσεις; Οι νέες και οι νέοι σε μια εποχή εργασιακής ανασφάλειας, πενιχρών μισθών, κακών συνθηκών εργασίας, αναξιοκρατίας, και άλλων πολλών στοιχείων που κάνουν την καθημερινότητά τους αφόρητη και τους οδηγούν πολλούς πτυχιούχους στο εξωτερικό, έχουν άλλες απόψεις.
Αυτό φάνηκε σε μια άκρως εντυπωσιακή από πλευράς συμμετοχής κόσμου και ποιότητας συζήτησης στο αμφιθέατρο της Νομικής με καλεσμένο τον νεαρό Γάλλο συγγραφέα Εντουάρ Λουί που ήταν καλεσμένος των εκδόσεων «Αντίποδες» και συμμετοχή του πολιτικού επιστήμονα και συγγραφέα Γιάννη Μπαλαμπανίδη.
Ο 30χρονος Λουί μεγάλωσε σε μία φτωχή οικογένεια υποστηριζόμενη από κρατικά επιδόματα: ο πατέρας του ήταν εργάτης σε ένα εργοστάσιο για μια δεκαετία ώσπου «Μια μέρα στη δουλειά, ένα κοντέινερ έπεσε πάνω του και τσάκισε τη μέση του, αφήνοντας τον κατάκοιτο, να παίρνει μορφίνη για τον πόνο»και ανίκανο να εργαστεί. Η μητέρα του έβρισκε περιστασιακά δουλειά καθαρίζοντας και πλένοντας ηλικιωμένους. Η φτώχεια, ο ρατσισμός, ο αλκοολισμός και η ομοφοβία με τα οποία ήρθε αντιμέτωπος τόσο μέσα στην οικογένειά του όσο και στην κλειστή κοινωνία της κωμόπολης θα γίνουν αργότερα τα θέματα του λογοτεχνικού του έργου.
Η παρουσία τόσων πολλών νέων ανθρώπων μπορεί να μην έχει τα χαρακτηριστικά παλαιότερων εποχών, αλλά είναι εδώ με άλλη μορφή που αδυνατούν τα κόμματα να κατανοήσουν και αποκωδικοποιήσουν.
Και αυτό δεν πρέπει να το υποτιμά κανείς ιδιαίτερα σε εποχές που παραπέμπουν στην περίοδο του Μεσοπολέμου με ότι αυτό σημαίνει για τις πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες εν μέσω οικονομικής αστάθειας.
Η Ήπειρος της φτώχειας
Προ ημερών είδα και πάλι ανησυχητικά στοιχεία για την Ήπειρο και αυτό που ονομάζουμε κίνδυνο φτώχειας. Περίπου ένας στους τρεις Ηπειρώτες βρίσκεται σε αυτή την δύσκολη κατάσταση και αυτοί οι άνθρωποι θέλουν λύσεις. Ως κίνδυνος φτώχειας ορίζεται το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά, των οποίων το συνολικό ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα είναι χαμηλότερο του 60% του εθνικού διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. Άρα καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει και τι δύσκολη περίοδο έχουμε μπροστά μας.