Προ ημερών είδαμε όλοι τι έγινε με την εξέλιξη στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ήπειρο. Είναι μια υπόθεση με πολύ μεγάλο παρασκήνιο, το οποίο η Δημοκρατική Φωνή σε μεγάλο βαθμό το ανέδειξε. Η υπόθεση αυτή όμως έφερε και κρίση στο εσωτερικό της ΝΔ στην Ηπειρο και το ζήτημα είναι τι θα συμβεί από εδώ και πέρα. Ας μην έχουμε αυταπάτες το πρόβλημα δεν λύνεται από τη μια στιγμή στην άλλη και η Ήπειρος επειδή δεν είναι «γαλατικό χωριό» πρέπει ανασυνταχθεί σε σχέση με τη νέα παγκόσμια συγκυρία, η οποία μεταβάλλεται συνεχώς και έχει να κάνει κυρίως με τα ενεργειακά αλλά και με τα περιβαλλοντικά ζητήματα, την κυκλική οικονομία και την ουδετερότητα των πόλεων.
Παρακολουθούμε τι συμβαίνει με τα ενεργειακά ζητήματα, όπου τίθενται η μείωση της κατανάλωσης, η παραγωγή ενέργειας με καθαρό τρόπο και η αποθήκευσή της. Κατ΄ αντιστοιχία ανάλογο τρίπτυχο θα πρέπει να δούμε και για τα απορρίμματα, δηλ. μείωση της παραγωγής απορριμμάτων, εφαρμογή χωριστών ρευμάτων διαλογής στην πηγή και ενεργειακή αξιοποίησή τους.
Αν και πολλοί που ασχολούνται με τα κοινά ή ακόμα και όσοι παρακολουθούν τα δρώμενα έχουν καθαρή εικόνα τι πρέπει να γίνει, η αλήθεια είναι πως κολλάμε. Εδώ όμως επειδή είναι ζωτικής σημασίας θέμα, προέχει να χαραχθεί μια γραμμή, να γίνει ο απολογισμός, να εντοπιστούν και να αναλυθούν τα λάθη και τι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει ώστε να τραβήξει η περιοχή μπροστά με πρωταγωνιστές την Αυτοδιοίκηση Α’ βαθμού».
Συνταγματικά η διαχείριση των απορριμμάτων είναι αρμοδιότητα του Α’ βαθμού Αυτοδιοίκησης. Ωστόσο ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων δεν βοήθησε στη διαχείριση του θέματος, ενώ τα τελευταία 15 χρόνια δεν υπήρχε αρχή, μέση και τέλος, δείγμα έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού στην Ελλάδα κάτι που φάνηκε και στην περιοχή μας.
Επίσης το ότι αργήσαμε να έχουμε εθνικό σχεδιασμό, αλλά και αυτός αλλάξαμε δύο φορές μέσα σε 6 χρόνια, δεν βοήθησε στο να υπάρχει μία ολοκληρωμένη διαχείριση. Το γεγονός και μόνο ότι σήμερα γίνεται η εκκίνηση για δημοπράτηση μονάδων, οι οποίες ακόμη και από την στιγμή της υπογραφής είναι ήδη εκτός ευρωπαϊκών προδιαγραφών, δείχνει το μέγεθος του προβλήματος.
Τουλάχιστον, θα πρέπει αδειοδοτικά αυτή η προσαρμογή, αυτή η μετάβαση να γίνει γρήγορα, γιατί στο παρελθόν οι χρόνοι που απαιτήθηκαν για την περιβαλλοντική αδειοδότηση ήταν πάρα πολύ μεγάλοι».
Επίσης η έλλειψη προσωπικού στους φορείς διαχείρισης και όλη αυτή η πανσπερμία, με συνδέσμους, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου κ.λπ., είναι σαφές ότι δεν βοήθησαν. «Άρα, πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τις παθογένειες που δημιουργήθηκαν και να φύγουμε μπροστά, αλλά με μεθοδολογία, με στόχευση, με ημερομηνίες. Πως θα κάνουμε διαλογή στην πηγή, όταν ακόμη και σήμερα τα πράσινα σημεία και το ΕΣΠΑ στο κομμάτι αυτό δεν έχει περπατήσει; Όταν το κράτος επί 15 χρόνια αδυνατεί να θέσει τις βάσεις, όταν ο ΕΟΑΝ είναι «ευνουχισμένος», όταν τα συστήματα διαχείρισης ανακύκλωσης συσκευασιών πελαγοδρομούν, έχοντας εισφοροδιαφυγή σχεδόν 50%, οι Δήμοι φταίνε που δεν πιάνουμε τα ποσοστά ανακύκλωσης; Οι Δήμοι και οι πολίτες θα έρθουν να πληρώσουν το τέλος ταφής; Καταλαβαίνω πως είναι αιρεσιμότητα για το Ταμείο Ανάκαμψης να επιβληθεί το τέλος ταφής. Ας το πληρώσουν αυτοί που φταίνε, δηλαδή το ίδιο κράτος. Δεν φταίνε σε καμία περίπτωση οι Δήμοι και οι πολίτες» είπε πρόσφατα ο πρόεδρος τη ΚΕΔΕ Γιώργος Παπαστεργίου και δεν έχει άδικο.
Αναμφίβολα η Αυτοδιοίκηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών και πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να βοηθήσει προφανώς για την διαλογή στην πηγή, γιατί πρέπει να στήσει εκ νέου μηχανισμούς, αλλά να αναλάβει και ευθύνες με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, προκειμένου να μπορέσει να ξεκολλήσει αυτό το ντροπιαστικό ποσοστό ανακύκλωσης για τη χώρα.
Σίγουρα δεν είναι ευθύνη μόνο των Δήμων, αλλά οφείλουν όλοι να συνεργαστούν, όπως και με την περιφέρια. Να μείνουν πίσω οι παθογένειες, οι έριδες, οι πικρίες, οι ανταγωνισμοί.
Εάν θέλουμε ικανοποιητικές λύσεις, ας το δουν οι αρμόδιοι διαφορετικά. Δεν είμαστε, όπως προαναφέρθηκε, «γαλατικό χωριό» και εάν δεν υπάρξει λύση θα το βρούμε σύντομα μπροστά μας.
Είναι ευθύνη όλων να συνεργαστούν, ώστε να βγούμε από το τέλμα, να δοθούν λύσεις στο περιβάλλον, στους πολίτες, ώστε να οδεύσουμε σε ένα πιο πράσινο και κυκλικό μέλλον. Δεν είναι δύσκολο, αρκεί να μείνουν στην άκρη οι εγωισμοί εκατέρωθεν.
Αλλαγή υποδείγματος για το παραγωγικό άλμα και στην Ήπειρο
Διάβασα πρόσφατα και συμφωνώ ένα ενδιαφέρον κείμενο, απόσπασμα του οποίου παραθέτω γιατί το μοντέλο αυτό μπορεί να υπάρξει αυτούσιο και στην Ηπειρο. Το κείμενο είναι του Λόη Λαμπριανίδη, Οικονομικού Γεωγράφου, Καθηγητή ΠΑΜΑΚ, π. Γενικού Γραμματέα Ιδιωτικών Επενδύσεων Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης, μέλους Γνωμοδοτικού Συμβουλίου ΕΝΑ και μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Αυτό που χρειάζεται είναι ένα συγκροτημένο σχέδιο για ένα «αναπτυξιακό άλμα» που στοχεύει στην «οικονομία της γνώσης» με παράλληλη μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων. Η στροφή αυτή δεν πρέπει να κατανοείται ως αφορούσα κυρίως τον τομέα των πιο προηγμένων υπηρεσιών αλλά πρέπει να συμπεριλάβει κυριαρχικά την επαναβιομηχάνιση, αντιστρέφοντας την πρόωρη αποβιομηχάνιση που υπέστη, προ δεκαετιών, η χώρα.
Για αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και να βελτιώσουμε τους θεσμούς που το αναδεικνύουν (π.χ. πανεπιστήμιο). Η απαραίτητη αυτή αλλαγή τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα είναι αυτή που θα οδηγήσει σε ένα υπόδειγμα βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης. Παράλληλα, η πολιτική αυτή, μεσο-μακροπρόθεσμα θα συγκρατήσει τη διαρροή του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και θα φέρει πίσω ένα μέρος τουλάχιστον από αυτό. Ταυτόχρονα βέβαια χρειάζονται και πολιτικές που θα βοηθήσουν μεσο-βραχυπρόθεσμα τη στροφή αυτή (π.χ. ενίσχυση της Ε&Α, της καινοτομίας και της επαναβιομηχάνισης), θα υποστηρίξουν το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και θα προσελκύσουν εκ νέου εκείνο που βρίσκεται στο εξωτερικό».