in , ,

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ | «Κεραυνοί απ΄ τον ουρανό της ψυχής μου», Γιάννης Κ. Τσώλης

⬛ Ποίηση – Εκδόσεις Χάρη Πάτση – 2011 – Σελ. 78

editor_image

Του Κώστα Τραχανά


Η Ποίηση είναι λόγος μαινόμενος. Η Ποίηση είναι η πιο ακραία ταχύτητα του πνεύματος στην ωκεάνεια έκταση της έκφρασης, έναρθρης ή εικαστικής. Η Ποίηση, όχημα εκ βαθέων, παραβιάζοντας τα σύνορα του ελεγχόμενου λόγου αναγγέλλει τον παφλασμό του θαύματος. Η Ποίηση είναι κληρούχος του θαύματος κι’ έχει επωμιστεί ένα μέρος της ανατομίας του. Μα και η γνώση, όσες φορές γιγαντώνεται πέρα από κάποιες κεκορεσμένες συμβατικότητές της είναι που αγγίζει, μέσω της Ποίησης, το θαύμα. Κάθε που η επιστήμη αναδιπλώνεται και αυτοξεπερνιέται είναι γιατί ανοίγεται προς την Ποίηση. Η Ποίηση εκφράζει την πάλη ανάμεσα στα πάθη και τον λόγο. Τα πάθη πιέζοντας τον λόγο που έτσι βγαίνει παθιασμένος. Ο λόγος πιέζοντας τα πάθη που εκβάλλουν σε λεξιακά νεφελώματα. Η διαλεκτική αυτή τριβή δίνει διέξοδο προς τον σπινθήρα που είναι το ποίημα”.

Έκτωρ Κακναβάτος

 

Η ποιητική συλλογή «Κεραυνοί απ΄ τον ουρανό της ψυχής μου» αποτελείται από 63 ποιήματα.

Η ποίηση του συμπατριώτη μας Γιάννη Τσώλη, είναι ποίηση εξομολογητική και δυσπρόσιτη, με διαρκείς γλωσσικούς πειραματισμούς και έντονη εικονοποιία.

Επιγραμματικά ποιήματα, οντολογικά, νοηματικά πυκνά και συχνά αφαιρετικά, αναδεικνύουν την επιμονή του ποιητή στην ουσία των λέξεων.

Εμπρός! Να διώξουμε
τα νέφη απ΄ τον ουρανό,
Μια΄ λιαχτίδα να λάμψει,
απ΄ τον παλιό μας ήλιο.
Εμπρός! Να λευτερώσουμε
φυλακισμένα όνειρα,
Να ξαναφτερουγίσουνε
στ΄ αγέρι της ψυχής μας.
Να πάρει χρώμα η χαρά,
να ξανανθίσ΄ η ελπίδα
και ν΄ απαλύνουμε πληγές
που δόλια προξένησαν,
οι ταγμένοι προστάτες.

Δώσε νερό σ΄ όσους διψούν
κι αυτοί να ξεδιψάσουν,
στους κουρασμένους κάθισμα,
δώσε να ξαποστάσουν.
Κι απ΄ όσους έχουνε πολλά,
παρ΄ από μια σταγόνα
στη ζωή δωσ΄ της χάρισμα
μήπως και πάρει χρώμα.
Είν΄ αμαρτία, σαν μπορείς,
χίλιες ζωές να σώσεις,
να θέλεις, απροκάλυπτα,
να τις κατεξοντώσεις.

Το «Κεραυνοί απ΄τον ουρανό της ψυχής μου» είναι ένα έργο συνεκτικό, με θεματικές και μοτίβα που επανέρχονται από ποίημα σε ποίημα, με ενιαίο ύφος, σταθερό ρυθμό, την ίδια μυστική συνταγή κάτω από την επιφάνεια των λέξεων. Θέμα του, η αναλγησία της εξουσίας, οι σφαλισμένες ψυχές, η επιταχυνόμενη φθορά των αξιών, η περιπέτεια του να είσαι ζωντανός, η περιπέτεια να υπάρχεις, όταν όλος ο διάκοσμος, τα ανώφελα και τα ασήμαντα, πέφτουν από πάνω σου σαν παλιό ρούχο…

Η ποίηση του Γιάννη Τσώλη, την ακούς, είναι λιτή και απόκοσμη, απομαγεμένη και μαγική την ίδια στιγμή. Γεμάτη εικόνες. Η αγωνία της έκφρασης, ο αγώνας να υπάρξεις μέσα στις λέξεις, διασχίζοντας αυτήν τη νύχτα που είναι άλλοτε παρηγορητική, άλλοτε ανησυχητική, μα ποτέ απολύτως σκοτεινή. Το φως, το σκοτάδι, οι ασέληνες νύχτες, ο βασανιστικά ζωοδότης ήλιος, ο απόρευτος κόσμος, οι αιμοπότες του κόσμου, οι δύσκολοι καιροί, η αποκρουστική τηλεόραση, η άταφη αιδώς, η Ελληνική παιδεία, ο παράλογος καιρός, ο προδομένος αγωνιστής, η αναξιόπιστη πολιτική, οι ηγέτες μαριονέτες, οι ψευταδάμαντες της πολιτικής, οι πουλημένοι στο χρήμα, οι ανάξιοι που κυρτόμενοι κι έρποντες ανεβαίνουν, τα σημεία παρακμής, οι επαίτες στ΄ όνειρο, οι καιροσκόποι των ονείρων μας, οι αδούλωτες ψυχές, οι επίορκοι και οι ψεύτες, οι ορφανές Καρυάτιδες, τα φτωχά παιδιά από την Αφρική, οι εθελοντές σκλάβοι, οι έξυπνοι Ελληναράδες, οι βδελυρές κι ανίερες πράξεις, το εμπόριο της ειρήνης, το αγγελόφτερο περιστέρι, η κότα που αετός δεν γίνεται, τα καράβια χωρίς άρμενα, οι σιδηροδρομικές τραγωδίες, μια χώρα εκτροχιασμένη, φουσκωμένος Άραχθος η οργή του λαού και τέλος η πανέμορφη και περιφρονημένη Άρτα.

Φύσηξε τ΄ αγριοβόρι,
σήκωσε την άμμο
και την έριξε στα μάτια μας,
για να μη βλέπουμε
τις ελπίδες των ονείρων μας.
Γιατί φυσά χαμηλά ο βοριάς;
Γιατί δε φυσά ψηλά,
να διώκει τα νέφη
και να λάμπει ο ήλιος;

Σκόρπισαν λόγια, τ΄ αγέρα,
μολυσμέν΄ απ΄ εγωπάθεια,
πουλημένα στο χρήμα,
στέρεψαν τη βρύση των στοχασμών
κι άφησαν άνυδρο το περιβάλλον.
Νέκρωσ΄ ο λείος λόγος,
ο σμιλεμένος κι η απάθεια,
τείνει να γίνει κτήμα,
δύσμοιρων, ανόνειρων λαών,
π΄ αφέθηκαν στην τύχη των «μεγάλων».

Η ποίηση του Γιάννη Τσώλη μοιάζει αλληγορική, αλλά είναι νομίζω περισσότερο μια ποίηση που δεν έχει παραιτηθεί από την αναζήτηση του θαύματος της έκφρασης, που παίρνει δύναμη από τη σιωπή που την περιβάλλει όσο κι από την αποσιώπηση που υποβάλει.

Στη ποιητική αυτή συλλογή διακρίνουμε τις αρετές: Καθαρή ματιά, άψογη τεχνική, διακριτική ειρωνεία, λοξή ματιά, λεπτότητα και ευαισθησία.

Σε πολλούς στίχους βρίσκονται οι δυσκολίες που συναντάμε κάθε στιγμή στη ζωής μας· κι όπου όλες μαζί εμφορούνται, έτσι απλά ως ειμαρμένη παρουσιάζοντας κάθε τι βαρυσήμαντο.

Μέσα στη μεστή προοπτική των σκέψεων του ποιητή διαφαίνεται πως κατοικεί μια άλλη ζωή πιο γόνιμη, γεμάτη αυθορμητισμό κι εμπιστοσύνη για τις ανθρώπινες αξίες.

Ο λόγος του συλλαμβάνει τον φαινομενικό κόσμο με την αισθητηριακή εμπειρία και τη λογική συνειδητότητα ενός ανθρώπου που ακολουθεί τους φυσικούς κανόνες της ζωής.

Πίσω από αυτή τη συνειδητή εκφορά, κυριολεκτικά ενυπάρχουν αδιόρατες και ρευστές κινήσεις, συμβολισμοί, ψίθυροι υπονοούμενοι σ’ ένα σύμπαν αρχέτυπων συμβολισμών που συνιστούν την βαθύτερη υπόσταση μιας τέλειας αφηγηματικής έκφρασης η οποία ενεργοποιεί κώδικες ζωής με άπειρες εικονοποιητικές δυνατότητες.

Ένα έργο, υψηλής ωριμότητας, απλότητας και πύκνωσης.

Ένα σπουδαίο ποιητικό έργο σε μια θαυμάσια έκδοση, αληθινό δώρο στους Έλληνες αναγνώστες.

 

Ο Γιάννης Κ. Τσώλης γεννήθηκε στο Νεοχώρι της Άρτας το 1946. Τελείωσε το Β΄ ΚΛΑΣΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ Άρτας. Εργάστηκε στην Αστυνοµία Πόλεων και µετά την ενοποίησή της µε την Ελληνική Χωροφυλακή υπηρέτησε στο νέο Σώµα της Ελληνικής Αστυνοµίας, απ’ όπου αποστρατεύτηκε το 1991. Κατέχει δίπλωµα Βυζαντινής Μουσικής. Ασχολήθηκε µε τη λογοτεχνία και ιδιαίτερα µε την ποίηση.
Το 2004 κυκλοφόρησε το πρώτο ποιητικό έργο του µε τίτλο «Ποιητική (Περι)συλλογή», το 2006 το δεύτερο µε τίτλο «Η άλλη φωνή µου» (Από τον µυστικό διάλογο της ψυχής µου), το 2008 το τρίτο µε τίτλο «Ποιητικά µελωδήµατα» (Με τη φωνή της ψυχής µου), το 2009 το τέταρτο µε τίτλο «Παλµοί καρδιάς» και το 2011 το πέµπτο µε τίτλο «Κεραυνοί απ’ τον ουρανό της ψυχής µου».
Το 2014 το μυθιστόρημα «Οι Άρτιοι… στους Αγώνες, στην Πατρίδα, στην Αγάπη», εκδόσεις Αγγελάκη, το 2016 το μυθιστόρημα «…Και η καμπάνα συνέχισε πένθιμα» και το 2019 το μυθιστόρημα «Το μοιραίο μαντήλι», επίσης από τις εκδόσεις Αγγελάκη. Είναι ένας από τους δέκα συγγραφείς του συλλογικού και συλλεκτικού έργου «Χειμωνιάτικες βραδιές στο τζάκι» των εκδόσεων Apiros Hora. Ποιήματά του και πεζογραφήματα έχουν δημοσιευθεί σε τοπικές αθηναϊκές εφημερίδες, σε λογοτεχνικά φιλολογικά περιοδικά και στη Νέα Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ. Ποιήματά του μετέφρασε στην αγγλική γλώσσα ο Αντώνης Ζαλώνης και η Panagiota Christopoulou Zaloni συμπεριέλαβε αρκετά ποιήματά του στο έργο της με τίτλο “Mes amis”, των εκδόσεων Βεργίνα.
Ο Γιάννης Κ. Τσώλης είναι τακτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων. Ήταν μέλος και αντιπρόεδρος του Πειθαρχικού της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών τη χρονική περίοδο 2010-2012. Μέλος και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κρίσης Νέων Μελών της ως άνω Λογοτεχνικής Εταιρίας της περιόδου 2016-2018, 2018-2020.
Για το έργο του γράφτηκαν πολλές ευνοϊκές κριτικές σε εφημερίδες και περιοδικά από προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών. Έργα του βραβεύτηκαν από λογοτεχνικά σωματεία, συλλόγους και περιοδικά. Έχει λάβει Α΄ βραβείο διηγήματος και Α΄ βραβείο ποίησης. Η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών στις 13-12-2019 βράβευσε με το Α΄ βραβείο μυθιστορήματος το μυθιστόρημά του «Το μοιραίο μαντήλι» των εκδόσεων Αγγελάκη.