Κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη, αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα και υπερκατανάλωση «απειλούν» το ζωτικής σημασίας αγαθό για την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου, που δεν είναι άλλο από το νερό. Οι προκλήσεις για την αγορά, εγχώρια και διεθνή, είναι πολλές και οι στόχοι που έχουν τεθεί για την προστασία του πλανήτη και την εξοικονόμηση πόσιμου νερού είναι φιλόδοξοι αλλά εξίσου σημαντικοί στο να υλοποιηθούν.
Το νερό είναι φυσικό αγαθό που χρησιμοποιείται για την ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών, ενώ με την ευρεία έννοιά του είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος στον περιορισμένο χώρο που βρίσκεται, δηλαδή μέσα στα όρια της λεκάνης απορροής, αλλά και στο χρόνο σε συνάρτηση με τη διακύμανση των κλιματικών συνθηκών.
Το σώμα των παιδιών που βρίσκονται σε ηλικία 5 – 8 χρονών αποτελείται μέχρι και 70% από νερό, ενώ στους άνδρες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 60-65% και στις γυναίκες 50-60%. Έχοντας αυτό κατά νου, δεν μας κάνει εντύπωση το γεγονός πως μόλις τρεις μέρες χωρίς νερό μπορούν να προκαλέσουν σε έναν άνθρωπο τεράστια προβλήματα υγείας, καθώς το νερό συμβάλλει σημαντικά στη ζωή και αναπαραγωγή των ανθρώπινων κυττάρων, αποτελεί το κύριο µέσο για τη μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και τα όργανα του σώµατος, αλλά και το µέσο απομάκρυνσης των τοξικών και άχρηστων ουσιών, ενώ ούτε τα νεφρά μας μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς αυτό. Δεν είναι όμως μόνο το οργανικό και ιατρικό μέρος που καθιστά το νερό ως το ύψιστο αγαθό για την καθημερινότητα και τη διαβίωσή μας. Όσο και αν ο τρόπος ζωής μας θεωρούμε πως έχει εξελιχθεί, όσο και αν οι διατροφικές μας συνήθειες αλλάζουν ή προσαρμόζονται, το νερό παραμένει η σταθερή αξία στην οποία βασίζονται όλα τα μέλη της κάθε οικογένειας.
Η Ελλάδα εξαναγκάζεται σήμερα να ιδιωτικοποιήσει τις δύο μεγαλύτερες επιχειρήσεις ύδρευσης, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η οργή από πολλούς πολίτες είναι μεγάλη και δικαιολογημένη καθώς η αντίδραση αυξάνεται . «Το νερό είναι δημόσιο αγαθό κι όχι εμπορικό προϊόν…» τονίζουν διάφορες συλλογικότητες στις ανακοινώσεις τους ενάντια στο ενδεχόμενο της ιδιωτικοποίησης. Το παραπάνω σύνθημα μάλιστα είχε μετατραπεί σε έκκληση που υπογράφηκε το 2013 από 2 περίπου εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη και ανάγκασε την «Κομισιόν» να εξαιρέσει το νερό από τα σχέδια ιδιωτικοποίησης , εκτός από τις χώρες του Νότου, που μέσα από τα προγράμματα «Δημοσιονομικής Πειθαρχίας» εξαναγκάστηκαν να «υπακούσουν» οι κυβερνήσεις τους σε τέτοιους σχεδιασμούς. Έτσι το ελληνικό κοινοβούλιο αναγκάστηκε να δώσει τη συγκατάθεση για τη μεταφορά των δύο μεγαλύτερων εταιριών παροχής νερού ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο νεοσύστατο και ελεγχόμενο από τους πιστωτές Υπερταμείο ιδιωτικοποίησης, διαφορετικά δεν θα καταβάλλονταν οι επόμενες πιστώσεις.
Η προστασία των υδάτινων πόρων αλλά και η ορθολογιστική διαχείριση τους πρέπει να γίνει υπόθεση όλης της κοινωνίας πριν να είναι αργά.
Η χειροτέρευση της παροχής με ταυτόχρονη αύξηση των τιμών μετά την ιδιωτικοποίηση είναι ο λόγος που πολλοί δήμοι σε διάφορες χώρες κατάφεραν την επαναδημοτικοποίηση των εταιριών νερού . Τελευταία παραδείγματα είναι πόλεις στην Πορτογαλία και Ισπανία που αναγκάστηκαν από την Τρόικα να ακολουθήσουν λανθασμένη πολιτική , η οποία οδήγησε σε αύξηση των τιμών έως και κατά 400 %. Η Σλοβακία λαμβάνει επίσης μέτρα πρόληψης περιλαμβάνοντας στο σύνταγμά της το νερό ως δημόσιο αγαθό και προστατεύοντας το με αυτό τον τρόπο από την ιδιωτικοποίηση.
Ένας από τους πρώτους δήμους που αναγκάστηκε λόγω της αντίστασης του πληθυσμού να ανακαλέσει την ιδιωτικοποίηση του νερού ήταν ο δήμος του Βερολίνου. Ναι μεν το δημόσιο κατείχε το 51% των μεριδίων, αλλά μυστικές συμφωνίες εξασφάλιζαν επί 30 χρόνια υψηλά κέρδη στις διαχειρίστριες εταιρίες. Έτσι ανέβηκε και στο Βερολίνο η τιμή του νερού. Το Βερολίνο είναι επίσης ένα καλό παράδειγμα πετυχημένης αντίστασης.
Στην περιοχή μας ουκ ολίγες φορές έχουν δημιουργηθεί προβλήματα αναφορικά με τις ποσότητες του νερού που τελικώς φτάνουν στους καταναλωτές κυρίως από τις πηγές του Αγίου Γεωργίου κατά τους θερινούς μήνες, με τις τοπικές κοινωνίες να αντιδρούν αναφορικά με συχνές βλάβες στο «απαρχαιωμένο δίκτυο» . Η υποβάθμιση των κατά τόπων ΔΕΥΑ από το κεντρικό κράτος θεωρείται από πολλούς στρατηγική ενέργεια που ανοίγει «τον δρόμο» προς τους ιδιώτες είτε με την ιδιωτικοποίηση των δικτύων είτε με την παραχώρηση όλου του ποσοστού εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης. Επομένως όπως συνέβη και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να «προετοιμάζεται» ένα έδαφος για την είσοδο εταιρειών ακόμα και στην Περιφέρεια της χώρας.
Ακόμη και σήμερα πάντως με τα οικονομικά προβλήματα που υπάρχουν στους ΟΤΑ κυρίως λόγων των «μνημονίων» και τις πολλές συνταξιοδοτήσεις σε έμψυχο δυναμικό εργαζομένων, χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν για έργα και παρεμβάσεις. κυρίως λόγω ευρωπαϊκών προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων που «ανακυκλώνονται» από ευρωπαϊκά ταμεία.
Η γεωγραφική θέση και το ανάγλυφο της Περιφέρειας μας, σε συνδυασμό με τις εδαφο-κλιματολογικές συνθήκες συμβάλλουν στην ύπαρξη φαινομενικά επαρκών υδατικών πόρων, όμως η ανομοιόμορφη κατανομή των βροχοπτώσεων, έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων κατά τη μακρά θερινή περίοδο των μεγάλων απαιτήσεων σε νερό. Η συνεκτίμηση της εξέλιξης των διαθέσιμων υδατικών πόρων και των προοπτικών ζήτησης για κάθε χρήση νερού σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, με σκοπό τον προγραμματισμό της ανάπτυξης των υδατικών πόρων και τον προσανατολισμό των χρήσεων, οδηγεί στο ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης.
Η διαχείριση των υδατικών πόρων μιας περιοχής πρέπει να βασίζεται σ’ ένα πλέγμα μέτρων και δραστηριοτήτων που είναι απαραίτητα για την διαμόρφωση ενός τέτοιου ισοζυγίου προσφοράς- ζήτησης.
Η προστασία των υδάτινων πόρων αλλά και η ορθολογιστική διαχείριση τους λοιπόν πρέπει να γίνει υπόθεση όλης της κοινωνίας πριν να είναι αργά…