Τα σχολεία στην Άρτα άρχισαν να λειτουργούν επίσημα από το 1882-1883, μέχρι τότε η εκπαίδευση ήταν υποτυπώδες και βοηθούμενη από την εκκλησία και τους λίγους «έχοντες», σχολεία δεν υπήρχαν. Μετά την απελευθέρωση το 1881 και στο τέλος του 1882 βγήκαν αρκετά ΦΕΚ για την δημιουργία δημοτικών σχολείων, δύο στην πόλη και από ένα στα μεγάλα χωριά. Κτίρια πουθενά, στους γυναικωνίτες των εκκλησιών ή ακόμα στην ύπαιθρο και όχι όλα τα παιδιά. Στην πόλη βρήκαν δασκάλους και τους πλήρωνε ο Δήμος, πολύ αργότερα τους ανέλαβε το κράτος. Στην πόλη ερχόταν και λίγα παιδιά από τον κάμπο και μερικά από τα ορεινά χωριά μέχρι να πάνε στα χωριά Απρίλιο, Μάη και ξαναπήγαιναν εκεί. Το 1888 έγινε νόμος του κράτους και έγινε κάποια οργάνωση των σχολείων, ιδιαίτερα με τις τάξεις και τους δασκάλους, μονοθέσια κ.λ.π, έβαλε ο νόμος και επιθεωρητές. Το 1929 με τον Βενιζέλο ήρθε η πρώτη μεταρρύθμιση η υποχρεωτική εκπαίδευση 6ετους στα «βίτσα» Δημοτικά, Ο Γεώργιος Παπανδρέου Υπουργό και κτίστηκαν και στην πόλη της Άρτας τα δύο σχολεία, το πρώτο και το δεύτερο το 1931-1932, μπήκαν σε τάξεις τα παιδιά. Στην πόλη μέχρι το 1940 ήταν και 4ετους και 6ετους φοίτησης και πήγαινες στο Ημιγυμνάσιο ή σχολαρχείο.
Με την πόλεμο και κατοχή τα σχολεία έγιναν Νοσοκομεία και τα παιδιά στα κελιά της Παριορίτσας και στον γυναικωνίτη του Αγίου Νικολάου, πρωί απόγευμα. Μερικές φορές έκαναν ελάχιστο μάθημα, πολλά παιδιά πολλές φορές εξαφανίζονταν τον Απρίλιο μήνα, έφευγαν για τα ορεινά, οπότε οι δάσκαλοι πολλές φορές έκαναν και ειδικές εξετάσεις αν περνούσες την τάξη. Οι δάσκαλοι με καμμιά δικαιολογία σε άφηναν στην ίδια τάξη και πολλές φορές κάποιος για να βγάλει το δημοτικό έμεινε 2 ή 3 φορές να πάρει απολυτήριο Δημοτικού. Στο 1ον Δημοτικό λόγω της μεγάλης αύξησης των μαθητών μετά το 1945 έγινε και παράρτημα των «συμμοριοπλήκτων» που κάναμε μάθημα στους Αγίους Πάντες, στα κελιά της Παριορίτσας ή στον Παντοκράτορα. Στο σχολείο αυτό πολλές χρονιές ήταν μονοτάξιο ή διτάξιο κι ένας από τους δασκάλους ήταν ο Ευαγγελής, άλλος μαθητής έρχονταν, άλλος έφευγε. Με την αύξηση των μαθητών στο 1ον αργότερα έγινε και το 3ον, μία βδομάδα πρωί, μία απόγευμα τα δύο σχολεία, είχε γεμίσει η βαλαώρα σπίτια και καλύβες. Στο 2oν Δημοτικό μερικά χρόνια λειτούργησε και πρότυπο σχολείο.
Οι δάσκαλοι αυστηροί όλοι σχεδόν, λίγες οι εξαιρέσεις, τα περισσότερα αγόρια αγρίμια και η «βίτσα» έλυνε πολλά προβλήματα καθημερινά. Τσάντα δερμάτινη λίγα παιδιά, τα υπόλοιπα τρουβάδες, οι νάιλον ήρθαν γύρο στο 1961, όπως και το πρώτο BIC στυλό. Τις μικρές τάξεις όλοι την περίφημη πλάκα και στις μεγαλύτερες μελάνι με πενάκι και ήταν να μην σου χυθεί η μελάνη. Τα βιβλία αγοράζονταν όλα είτε καινούργια ή μεταχειρισμένα από άλλον μαθητή ή τον Μπαρώνο. Θέρμανση πουθενά, στα χωριά είχαν, κουβαλούσαν ξύλα τα παιδιά από τα σπίτια. Βασικό τετράδιο της έκθεσης για κάθε δευτέρα και πάντα καθαρό. Πολλοί δάσκαλοι κάθε Δευτέρα έκαναν έλεγχο καθαριότητας, στα χέρια, στα νύχια, αν είχες πλυμένα τα ποδάρια, δεν ζητούσαν αν τα είχες σιδερωμένα τα φτωχά ρούχα. Όταν έρχονταν ο επιθεωρητής όλοι «σούζα» και δάσκαλοι και μαθητές, έμπαινε σε μια τάξη και έκανε μάθημα ο δάσκαλος και μετά εξέταση κατά το πλείστον πρακτική αριθμητική (προβλήματα). Μία φορά στο 1ον Δημοτικό ένας μαθητής έλυσε τα τρία προβλήματα σε 5 λεπτά, τα πήγε στον επιθεωρητή, αυτός πέταξε το τετράδιο πέρα, ότι ήταν λάθος όλα, νευρίασε ο δάσκαλος, παίρνει ρίχνει μια ματιά, τραβάει το αυτί του παιδιού, κλάμα αυτό και εξηγούσε, ο δάσκαλος στον επιθεωρητή, μικρή φασαρία, τελείωσε η επιθεώρηση. Με τις βροχές όλοι γίνονταν μούσκεμα, είχαμε και τα λαγκάδια της βαλαώρας, δεν υπήρχαν νάιλον, ελάχιστοι είχαν ομπρέλες, μπότες πάλι λίγοι. Οι καθαρίστριες ή κ. Μαγδαληνή και Δέσποινα έκαναν μάχες κάθε μέρα να υπάρχει κάποια καθαριότητα και όταν ήρθε η ΟΥΝΤΡΑ μοίραζαν στο δεύτερο διάλειμμα, γάλα στα μεταλλικά κύπελα και τυρί κίτρινο. Η βέργα καθημερινά έλυνε όλα τα προβλήματα της μάθησης και των δασκάλων, αν ήσουν αδιάβαστος ή έκανες κάποια ζαβολιά, οι παλάμες μαύριζαν από τα κτυπήματα 4 ή 8 κτυπήματα ή ακόμα το τράβηγμα των αυτιών. Οι αυλές ήταν στρωμένες μα ποταμίσιο αμμοχάλικο, τα αγόρια δεν είχε κανένα γόνατα, ιδιαίτερα εκείνα που έπαιζαν μπάλα.
Οι πρώτοι δάσκαλοι που ήταν στο 1ον δημοτικό μετά το 1940 η Ζωγράφου, ο Γαλάζιος, ο Σ. Παπακώστας και ο Χρ. Λουτσάρης. Στο 2ον δημοτικό λίγα χρόνια λειτούργησε και πρότυπο σχολείο με διευθυντή τον Γαλάζιο. Στο 1ον δημοτικό για πολλά χρόνια ήταν οι εξής, ο Μήτσιος Χρήστου, η Χριστίνα Λουτσάρη, ο Ν. Παπανικολάου, ο η Νίνα Κασίμη, η Μαργαρίτα Σαρλή, ο Σκάρλος με το βιολί, η Αλίκη Οικονόμου, η Λόλα Μάγγου, η Καλιακάτσου και διευθυντής ο Κωσταδήμας. Στο 2ον ο Κώστας Τζουμάκας, ο Θανάσης Κρεμπούνης, ο Γιώργος Ζορμπάς, η Αλίκη Οικονόμου, η Χρυσούλα Χαλκιά, η Ρινούλα Τζουβάρα, η Νίκη Γαλαζούλα, ο Ζηγίδης, η Μουζακίτη, ο Στέφανος Φίλος και η περίφημη Παππά Ελένη. Στο 3ον δημοτικό ο Λουτσάρης, οι αδελφοί Γιαννακού, η Πραξιθέα Μπίζα, η κυρία Ευγενούλα και άλλοι. Προς το 1960 έγινε το 5ον δημοτικό στο ΤΟΛ, τρεις τάξεις με δασκάλους τον Μπρατσούλη και τον Χρηστίδη, παιδιά από την βαλαώρα, το 9ον στο υπόγειο της Μελισσουργών, μονοθέσιο με δάσκαλο τον Τσώνο, το 7ον στο γήπεδο με παιδιά από εκεί και την Κάτω Παναγιά και το 4ον στις παλιές εργατικές κατοικίες.
Βασική ερώτηση των γονέων και της γειτονιάς μόλις τελείωναν τα σχολεία τον Ιούνιο ήταν «αν προβάστηκες και πόσο το πήρες», ήταν μεγάλο το ποσοστό, ίσως έφτανε το 10% που άφηναν οι δάσκαλοι στην ίδια τάξη, μερικοί το παρατραβούσαν. Το κυριότερο δεν υπήρχε τάξη με λιγότερους από 50 μαθητές και οι περισσότεροι γονείς αγράμματοι.
Η μεγάλη αλλαγή έγινε τη σχολική χρονιά 1964-65 με την αλλαγή που έγινε με τον Νόμο τον Απρίλιο 1964 του Γ. Παπανδρέου. Ήρθε η δωρεάν παιδεία με το βασικό δωρεάν βιβλία στα σχολεία, 9 χρόνια υποχρεωτική εκπαίδευση και η Δημοτική γλώσσα. Ας μην ξεχνάμε ‘ότι τα μαθήματα ήταν 6 μέρες την εβδομάδα.