Η πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά από 22 χρόνια στην Ζίτσα των Ιωαννίνων και η πρώτη θαλάσσια εξέδρα άντλησης πετρελαίου μετά από 43 χρόνια στον Πρίνο παίρνουν το δρόμο της υλοποίησης σε ορίζοντα λίγων μηνών, παράλληλα με την εκκίνηση των σεισμικών ερευνών στις θαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, την περασμένη εβδομάδα από το πλοίο Sanco Swift.
Οι εξελίξεις στον τομέα της έρευνας υδρογονανθράκων πυκνώνουν μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, τον περασμένο Απρίλιο σε σύσκεψη στα γραφεία της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) για επιτάχυνση των ερευνών.
Ειδικά στην σημερινή περίοδο με το κύμα των αποκαλύψεων για το σκάνδαλο των υποκλοπών να φθείρει τη Ν.Δ, η κυβέρνηση με αγωνία ψάχνει να βρει «επενδυτικό σωσίβιο» γα να αλλάξει την ατζέντα.
Στον δημόσιο διάλογο βέβαια δεν λείπουν οι «λογικές ακροβασίες» περί κερδών από τις επικείμενες επενδύσεις και στον αντίποδα ήδη επιστημονικές ομάδες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά κινήματα πολιτών αντιδρούν.
Εκτός από τα Ιωάννινα, τον Πρίνο και τη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης μια παραγωγική γεώτρηση στο Κατάκολο, όπου υπάρχει διαπιστωμένο κοίτασμα και η συνέχιση των σεισμικών ερευνών στο Ιόνιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας δηλώνουν συγκρατημένα αισιόδοξοι για την έκβαση των ερευνών, στηριζόμενοι αφενός στα σεισμικά δεδομένα που έχουν συλλεγεί τα προηγούμενα χρόνια στις εν λόγω περιοχές αλλά και στα “γεωλογικά ανάλογα” με γειτονικές χώρες (Αίγυπτος, Αλβανία, Ιταλία) όπου έχουν εντοπιστεί ή υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις για κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Ωστόσο βεβαιότητα θα υπάρξει μόνο μετά από γεωτρήσεις.
Η Ήπειρος με το σπάνιο ανάγλυφο, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τις παραγωγικές της δυναμικές και δυνατότητες εξελίξεις στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα δεν μπορεί να γίνει έρμαιο σε αυτό το ενδεχόμενο πλιάτσικο.
Με τα τωρινά δεδομένα οι εξελίξεις ανά περιοχή ενδιαφέροντος διαμορφώνονται ως εξής:
Στον Πρίνο όπου τα τελευταία χρόνια υπάρχει η μοναδική εκμετάλλευση πετρελαίου στον ελληνικό χώρο, η Energean που έχει αναλάβει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων προχωρά στην εγκατάσταση νέας θαλάσσιας εξέδρας για την άντληση πετρελαίου από το κοίτασμα “Έψιλον”, εκτιμώμενου μεγέθους 23 εκατ. βαρελιών πετρελαίου. Πρόκειται για την πρώτη εγκατάσταση εξέδρας μετά τη δεκαετία του ’70, επίσης στην ίδια περιοχή.
Η Energean έχει επίσης τα δικαιώματα έρευνας στα Ιωάννινα, όπου εφόσον εκδοθούν έγκαιρα οι περιβαλλοντικές άδειες θα προχωρήσει το καλοκαίρι του 2023 η πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά το 2001 (οι προηγούμενες είχαν γίνει το 2000 στα Ιωάννινα και την Αχαΐα). Εφόσον τα αποτελέσματα είναι θετικά, η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει το 2025. Σύμφωνα με την εταιρεία η περιοχή (όπως προκύπτει από τις σεισμικές έρευνες που έχουν ολοκληρωθεί) είναι ανάλογη με την περιοχή Δέλβινου της Αλβανίας, όπου έχει εντοπιστεί κοίτασμα φυσικού αερίου.
Στην θαλάσσια περιοχή 10 (Κυπαρισσιακός κόλπος) και στο Ιόνιο όπου δραστηριοποιείται η Hellenic Energy επίκειται η έναρξη τρισδιάστατων σεισμικών ερευνών από το αποτέλεσμα των οποίων θα εξαρτηθεί αν θα ακολουθήσει ερευνητική γεώτρηση το 2024.
Στην περιοχή 2 του Ιονίου έχουν ξεκινήσει οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες το αποτέλεσμα των οποίων, ομοίως, θα κρίνει αν θα πραγματοποιηθεί ερευνητική γεώτρηση το 2024. Τα δικαιώματα έρευνας στην περιοχή ανήκουν κατά 75 % στην Energean και 25 % στην Hellenic Energy. Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, το ενδιαφέρον για την εν λόγω περιοχή είναι ευρύτερο καθώς γειτνιάζει με περιοχή της Ιταλίας για την οποία είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον η Edison, η οποία εν τω μεταξύ έχει εξαγοραστεί από την Energean.
Στο Κατάκολο υπάρχουν διαπιστωμένα αποθέματα (14 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και 1 δισεκ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου). Αναμένεται η έκδοση της περιβαλλοντικής άδειας για την έναρξη της εκμετάλλευσης.
Τέλος, η θαλάσσια περιοχή Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, χαρακτηρίζεται από την ΕΔΕΥΕΠ ως “η πιο υποσχόμενη περιοχή για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και ταυτόχρονα η λιγότερο ώριμη, όπου είναι επιτακτική η άμεση πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων”. Οι σεισμικές έρευνες ξεκίνησαν την περασμένη εβδομάδα με στόχο την πρόσκτηση 11,000 km δισδιάστατων δεδομένων τη χειμερινή περίοδο 2022 – 2023, η ερμηνεία των οποίων θα εξελίσσεται παράλληλα με την έρευνα. Η ερευνητική γεώτρηση τοποθετείται στο 2025 και χαρακτηρίζεται από υψηλό κόστος, της τάξης των 100 εκατ. δολαρίων, λόγω του μεγάλου θαλάσσιου βάθους στην περιοχή, ενώ η έναρξη της παραγωγής, εφόσον εντοπιστεί εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα αναμένεται στα μέσα του 2026. Τα δικαιώματα έρευνας ανήκουν στην Κοινοπραξία ExxonMobil-Hellenic Energy (70-30 %).
Όσον αφορά τον αγωγό EastMed είναι ένα μακρινό σχέδιο.. Ακόμη και να περάσει από την Ήπειρο δεν θα δημιουργήσει τις υποδομές για την τροφοδοσία της περιοχής με φυσικό αέριο. Αυτό θα πρέπει να ακολουθήσει, εάν και εφόσον υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον.. Έρχεται όμως και το άλλο σενάριο με τα πιθανά κοιτάσματα στα Ιωάννινα.
Σε αυτή την περίπτωση θα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το εξής απίστευτο ενδεχόμενο: το φυσικό αέριο από τα Γιάννινα να διοχετεύεται σε όλη την χώρα πλην Ηπείρου.. Κι αυτό γιατί η περιοχή δεν διαθέτει καμία υποδομή, δίκτυο δηλαδή αγωγών το οποίο δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη.
Αυτό που αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πάντως είναι ότι ερήμην των τοπικών κοινωνιών συντελείται ένας παραγωγικός σχεδιασμός πολύ μακριά από τις σημερινές ανάγκες των κατοίκων, στην προκείμενη περίπτωση της δικής μας περιοχής, βάση μιας στρατηγικής πιθανών υπερκερδών για εγχώριες και αλλοδαπές εταιρίες. Η Ήπειρος με το σπάνιο ανάγλυφο, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τις παραγωγικές της δυναμικές και δυνατότητες εξέλιξης στον πρωτογενή , δευτερογενή και τριτογενή τομέα δεν μπορεί να γίνει έρμαιο σε αυτό το ενδεχόμενο πλιάτσικο.