Συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, σηματοδοτώντας μια ιστορική καμπή στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα έδωσε αγώνα για την έξοδο από τα μνημόνια, την ενίσχυση των κοινωνικών δομών και την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας των πολιτών.
Το αποτύπωμα της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ συνοψίζεται κατά τη γνώμη μου στους παρακάτω άξονες
Η Έξοδος από τα Μνημόνια και η Ανάκαμψη
Παρά τις ασφυκτικές πιέσεις από το ευρωπαϊκό και διεθνές κατεστημένο, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να επαναδιαπραγματευτεί τη σχέση της χώρας με τους δανειστές και να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός του αυστηρού μνημονιακού πλαισίου τον Αύγουστο του 2018. Για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια, η Ελλάδα ανέκτησε την οικονομική της κυριαρχία και την αυτονομία της στη χάραξη πολιτικής. Η έξοδος από τα μνημόνια δεν συνοδεύτηκε από νέες δεσμεύσεις λιτότητας, ενώ η κυβέρνηση έθεσε τις βάσεις για μια βιώσιμη οικονομική πορεία, δημιουργώντας ένα «καθαρό διάδρομο» μέχρι το 2032 και ένα «μαξιλάρι»32 δισ. στα διαθέσιμα, τα οποία υπήρξαν για πρώτη φορά στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους.
Συγχρόνως επετεύχθη μείωση του δείκτη απόλυτης φτώχειας, της παιδικής φτώχειας και αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος σε όλα τα εισοδηματικά τεταρτημόρια. Η ανεργία από το 27% το 2014 μειώθηκε στο 17% το 2019, δίνοντας ξανά ευκαιρίες στους εργαζόμενους. Ο δείκτης των ανισοτήτων βελτιώθηκε, ενώ θα πρέπει να τονιστεί πως από το 2020 βρίσκεται ξανά σε πτωτική πορεία. Επανήλθαν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και πραγματοποιήθηκε αύξηση του κατώτατου μισθού από τα 586€ στα 650€, ενώ καταργήθηκε ο υποκατώτατος μισθός για τους νέους.
Η Ενίσχυση του Κοινωνικού Κράτους
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε μια σειρά πολιτικών με στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη και την προστασία των πιο ευάλωτων.
Η καθιέρωση της δωρεάν πρόσβασης στις δημόσιες δομές υγείας, έδωσε πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας σε 2,5 εκατ. Ανασφάλιστους, οι οποίοι αντιμετώπιζαν τεράστια προβλήματα όντας αποκλεισμένοι από την παροχή υπηρεσιών υγείας. Ταυτόχρονα κατήργησε το 5ευρο για την επίσκεψη σε δημόσιες δομές υγείας και μηδένισε σχεδόν 130 εκατ. Ευρώ που είχαν καταλογιστεί ως πρόστιμα σε ανασφάλιστους συμπολίτες μας.
Θεσπίστηκε η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, δημιουργώντας σε πολλές περιοχές της χώρας, ειδικότερα στις πιο απομακρυσμένες, Τοπικές Μονάδες Υγείας.
Καθιερώθηκε το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, αντιμετωπίζοντας με αυτό την ακραία φτώχεια που βίωναν σημαντικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.
Έγινε επαναφορά της 13ης σύνταξης, βελτιώνοντας τα ήδη κατακρεουργημένα εισοδήματα των συνταξιούχων από προηγούμενες περικοπές.
Πάρθηκε δέσμη μέτρων για τη μεταρρύθμιση της Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες. Ειδικότερα κατοχυρώθηκαν τα δικαιώματα των εκπαιδευτικών στην ιδιωτική εκπαίδευση, εκπονήθηκαν προγράμματα διετούς επαγγελματικής εκπαίδευσης στα ΑΕΙ, αναβάθμισε θεσμικά τα ΤΕΙ και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για πρόσβαση σε σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης χωρίς εξετάσεις, ενώ ταυτόχρονα προχώρησε σε σημαντική αύξηση των δαπανών για έρευνα και καινοτομία σε όλα τα επιστημονικά πεδία
Τα Δικαιώματα και η Δημοκρατία στο Προσκήνιο
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ άφησε το αποτύπωμά της σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών ελευθεριών στοχεύοντας στη δημιουργία μιας πιο συμπεριληπτικής και προοδευτικής κοινωνίας.
Το 2015, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επέκτεινε το «Σύμφωνο Συμβίωσης» και στα ομόφυλα ζευγάρια, δίνοντάς τους νομική αναγνώριση και προστασία. Η Ελλάδα, με αυτή την απόφαση, συμμορφώθηκε με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την ισότητα. Μία από τις πιο σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν ο «Νόμος 4491/2017» για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Αναβαθμίστηκε η «αντιρατσιστική νομοθεσία», διευρύνοντας την προστασία έναντι των διακρίσεων με βάση τη φυλή, τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου.
Σε μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις στην Ευρώπη, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε μια πολιτική ανθρωπισμού και αλληλεγγύης. Παρά τις προκλήσεις, η πολιτική αυτή συνέβαλε στη διάσωση χιλιάδων ανθρώπων και ανέδειξε την Ελλάδα ως πυλώνα ανθρωπιάς.
Ενισχύθηκαν οι δημοκρατικοί θεσμοί και η λογοδοσία. Από την ψήφιση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος μέχρι την προστασία της ελευθερίας του Τύπου και τη μάχη ενάντια στη διαπλοκή, έγιναν σημαντικά βήματα που αναβάθμισαν τη δημοκρατική λειτουργία της χώρας.
Η Συμφωνία των Πρεσπών: Ένα Ιστορικό Βήμα
Η Συμφωνία των Πρεσπών, που υπογράφηκε στις 17 Ιουνίου 2018 μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες διπλωματικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Μετά από δεκαετίες αδιεξόδου και εντάσεων γύρω από το ονοματολογικό ζήτημα, η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα πέτυχε μια ιστορική λύση, η οποία έβαλε τέλος στη διαμάχη, ενίσχυσε τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και αναβάθμισε τον ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή.
Το σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας αναθεωρήθηκε ώστε να αφαιρεθούν αλυτρωτικές αναφορές. Η ονομασία “Βόρεια Μακεδονία” έγινε η επίσημη ονομασία της χώρας για όλες τις χρήσεις (erga omnes). Ορίστηκε ότι η μακεδονική γλώσσα ανήκει στις νότιες σλαβικές γλώσσες και δεν σχετίζεται με την ελληνική αρχαία Μακεδονία. Αναγνωρίστηκε η ελληνικότητα της αρχαίας Μακεδονίας, προστατεύοντας την ιστορική κληρονομιά της Ελλάδας.
Η Συμφωνία των Πρεσπών έφερε πολλαπλά οφέλη στη χώρα μας. Η Ελλάδα πέτυχε να διαμορφώσει το πλαίσιο της συμφωνίας με βάση τις εθνικές της θέσεις, διασφαλίζοντας ότι η νέα ονομασία θα χρησιμοποιείται διεθνώς και εσωτερικά. Επίσης η Συμφωνία έβαλε τέλος σε μια χρόνια διπλωματική διαμάχη, ενισχύοντας την ειρήνη και τη συνεργασία στην περιοχή. Η Συμφωνία άνοιξε τον δρόμο για νέες οικονομικές σχέσεις, με ελληνικές επιχειρήσεις να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στη γειτονική χώρα. Τέλος η Ελλάδα καθιερώθηκε σε πρωταγωνιστικό ρόλο ως παράγοντας σταθερότητας στα Βαλκάνια, αποκτώντας μεγαλύτερη διπλωματική επιρροή.
Η Συμφωνία των Πρεσπών χαιρετίστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως παράδειγμα ειρηνικής διπλωματικής λύσης.
Δέκα χρόνια μετά, η περίοδος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί σημείο αναφοράς για την αριστερά και την προοδευτική πολιτική στην Ελλάδα. Με τα λάθη και τις δυσκολίες της, άφησε μια παρακαταθήκη κοινωνικής δικαιοσύνης, δημοκρατικής ενδυνάμωσης και εθνικής ανεξαρτησίας.
Ιδίως στη σημερινή συνθήκη που στην Αριστερά πνέουν πάλι φυγόκεντροι άνεμοι και κυριαρχεί ο κατακερματισμός, η παρακαταθήκη και η εμπειρία της προηγούμενης περιόδου γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Και τα διδάγματα από την περίοδο αυτή δείχνουν ότι μόνο ένας ανοιχτός διάλογος βασισμένος στα πραγματικά γεγονότα μπορεί να υπηρετήσει την τόσο αναγκαία και πάλι ανασυγκρότηση της Αριστεράς και του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Διάλογος ειλικρινής, χωρίς αποκλεισμούς, με σταθερό μέτωπο απέναντι στη ΝεοΔεξιά και τις Νεοφιλελεύθερες εκφάνσεις της και στις προσπάθειες να ξαναγραφεί η ιστορία, δίνοντας ξανά ελπίδα στα λαϊκά στρώματα και ταυτόχρονα πειστικές απαντήσεις στους πολίτες.
Η ιστορία θα συνεχίσει να αξιολογεί την περίοδο εκείνη, αλλά το βέβαιο είναι πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τις όποιες παραλείψεις και τα όποια λάθη που έγιναν, άφησε τη χώρα σε καλύτερο επίπεδο από αυτό που την παρέλαβε και απέδειξε ότι υπήρχε και υπάρχει ένας άλλος δρόμος: αυτός της κοινωνικής αλληλεγγύης, της διαφάνειας και της προόδο