Της Σταυρούλας Μπραΐμη – Μπότση
· Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος, Ανάπτυξης και Εμπορίου.
· Πρώην Δήμαρχος Σουλίου
Οι λέξεις «επιχείρηση» και «επιχειρηματικότητα» προέρχονται από το ρήμα «επιχειρώ», που έχει την έννοια καταπιάνομαι με ένα έργο, προσπαθώ, δημιουργώ, καινοτομώ.
Ο όρος επιχειρηματικότητα αναφέρεται στην ανάπτυξη μιας ιδέας που αφορά στο ξεκίνημα και τη βιωσιμότητα μιας δραστηριότητας για τη δημιουργία νέων προϊόντων ή υπηρεσιών.
Κάθε προσπάθεια για την δημιουργία μιας δραστηριότητας ή αλλιώς μιας επιχείρησης, όπως το ελεύθερο επάγγελμα, η δημιουργία ενός νέου οργανισμού ή η επέκταση ενός ήδη υπάρχοντος, από ιδιώτη ή από ομάδα ιδιωτών ή από επιχειρήσεις που ήδη λειτουργούν, ορίζουν την έννοια της επιχειρηματικότητας.
Η Περιφερειακή αρχή, προσπαθώντας να συμβάλλει στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Ηπείρου, συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια μόχλευσης της τοπικής επιχειρηματικότητας.
Εκμεταλλευόμενη στο μέγιστο τις δυνατότητες που απορρέουν από τον ρόλο της, ως φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης, αξιοποίησε συστηματικά τέσσερα βασικά εργαλεία χρηματοδότησης:
Μέσω του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) Ήπειρος 2014-2020, η Περιφέρεια υλοποίησε ένα πλέγμα παρεμβάσεων, αρχικού προϋπολογισμού 55 εκ€ από τα 325 εκ€ του ΕΠ, στοχεύοντας στην τόνωση της επιχειρηματικότητας.
Επιδιώκοντας καλύτερα αποτελέσματα και μεγαλύτερες απορροφήσεις, η Περιφέρεια σχεδίασε και υλοποίησε το σύνολο των δράσεων μέσω των υπηρεσιών της και χωρίς τη συνδρομή του Ενδιάμεσου Φορέα του Προγράμματος (ΕΦΕΠΑΕ) και κατάφερε τελικά να δεσμεύσει και να διαθέσει περισσότερα από 150 εκ€ για την επιχειρηματικότητα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του www.espa.gr η Περιφέρεια Ηπείρου έχει εκδώσει τις περισσότερες προσκλήσεις που αφορούν την επιχειρηματικότητα από όλες τις Περιφέρειες της χώρας και είναι η μόνη που προχώρησε σε δράσεις έξω από τις συνηθισμένες όπως το ηλεκτρονικό επιχειρείν, την ενίσχυση επιχειρήσεων για πρόσληψη ανέργων, την ενεργειακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων, την επιχορήγηση φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
Καταρχήν εκπονήθηκε η Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης η οποία ανέδειξε 4 κλάδους της οικονομίας, στους οποίους η Ήπειρος διαθέτει ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα, 4 τομείς που εμπλέκονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Για την στήριξη των τομέων της επιχειρηματικότητας που προαναφέρθηκαν, αναδείχτηκε η ανάγκη ίδρυσης τεσσάρων νέων ερευνητικών υποδομών:
• Κέντρο Καινοτομίας Κρέατος,
• Κέντρο Αναπαραγωγής και Γενετικής Βελτίωσης των Ζώων,
• Κέντρο Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών και
• Κέντρο Στήριξης Εξατομικευμένης Ιατρικής & Μοριακής Ιατρικής Ακριβείας.
Η Περιφερειακή αρχή, προσπαθώντας να συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της Ηπείρου, συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια μόχλευσης της τοπικής επιχειρηματικότητας. Εκμεταλλευόμενη τις δυνατότητες που απορρέουν από τον ρόλο της.
Για να διαπιστωθεί η αναγκαιότητα και η βιωσιμότητα των παραπάνω κέντρων, εκπονήθηκαν μελέτες σκοπιμότητας. Για την χρηματοδότηση των κέντρων εκδόθηκε η σχετική πρόσκληση και αναμένονται τα αιτήματα.
Στην προσπάθεια σύνδεσης της έρευνας με την επιχειρηματικότητα η Περιφέρεια δημοσίευσε την πρόσκληση 44 «Ενίσχυση επιχειρήσεων για ερευνητικά έργα στους τομείς αγροδιατροφής, δημιουργικής βιομηχανίας, ΤΠΕ, υγείας και βιοτεχνολογίας» με σκοπό την επιχορήγηση επιχειρήσεων για:
• Την υλοποίηση νέων ερευνητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με τους ερευνητικούς φορείς για την δημιουργία νέων προϊόντων και
• Την πειραματική ανάπτυξη με την κατασκευή πρωτοτύπων, την επίδειξη και την πιλοτική λειτουργία αυτών.
Για την παραπάνω πρόσκληση υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον, εφόσον η διατιθέμενη δημόσια δαπάνη της πρόσκλησης ανέρχονταν στο 6,5εκ € ενώ υποβλήθηκαν προτάσεις ύψους 22εκ €.
Υποβλήθηκαν 65 επενδυτικά σχέδια. Εντάχθηκαν και υλοποιούνται 46 από αυτά.
Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποφασίστηκε η χρηματοδότηση όλων των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων, η δημόσια δαπάνη των οποίων ανέρχεται στα 12εκ €, με υπερδέσμευση κατά 33% του ποσού των 9εκ € που διαθέτει το ΕΠ. Από το σύνολο των 46 επενδυτικών σχεδίων τα 25 αφορούν την αγροδιατροφή, 16 την υγεία, 5 τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) ενώ κανένα την βιομηχανία της εμπειρίας.
Στην προσπάθεια ενίσχυσης της ζήτησης υπηρεσιών πληροφορικής, η Περιφέρεια δημοσίευσε την πρόσκληση 58 «Ηλεκτρονικό επιχειρείν» με σκοπό να επιχορηγηθούν:
a) οι επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου για την ανάπτυξη ιστοσελίδων και εφαρμογών σε ταμπλέτες
και κινητά, για την προώθηση των καταλυμάτων και των παρεχόμενων υπηρεσιών, όπως τουριστικά πακέτα και εφαρμογές διαχείρισης επισκεπτών και
b) οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας για χρήση ΤΠΕ με στόχο τη διαφοροποίηση της οργάνωσης τους και τον εκσυγχρονισμό αυτών.
Από τις 170 προτάσεις που υποβλήθηκαν αξιολογήθηκαν θετικά οι 123 με την διατιθέμενη δημόσια δαπάνη να ανέρχεται σε 1,2εκ €. Οι 102 επιχειρήσεις υλοποίησαν το επενδυτικό τους σχέδιο. Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης δεν εξαντλήθηκε και υπήρξε δεύτερος κύκλος υποβολής προτάσεων.
Στον 2ο κύκλο της προκήρυξης, ο οποίος πλέον αφορούσε το σύνολο των επιχειρήσεων που μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν (εξαιρέθηκαν μόνο αυτές που δεν ήταν επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) υποβλήθηκαν 789 προτάσεις, από τις οποίες εγκρίθηκαν 735 δημόσιας δαπάνης (Δ.Δ.) 7,8 εκ€.
Ουσιαστικά από τους 2 κύκλους επιχορηγήθηκαν και θα επιχορηγηθούν 837 επιχειρήσεις στην Περιφέρεια για να λειτουργήσουν ηλεκτρονικά καταστήματα και να προσφέρουν υπηρεσίες όπως ηλεκτρονικές κρατήσεις.
Όσον αφορά την Ενίσχυση υφιστάμενων ΜΜΕ για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, η Περιφέρεια δημοσίευσε πρόσκληση με μεγάλο ενδιαφέρον συμμετοχών, εφόσον η διατιθέμενη δημόσια δαπάνη της πρόσκλησης ανέρχονταν στα 4,6εκ € και υποβλήθηκαν 55 προτάσεις ύψους 13εκ € με υπερκάλυψη του Π/Υ κατά 282%. Εντάχθηκαν και υλοποιούνται 31 επενδυτικά σχέδια Δ.Δ. 8,5εκ €.
Λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος προκηρύχτηκε και ο 2ο κύκλος της πρόσκλησης στον οποίον υποβλήθηκαν 93 επενδυτικά σχέδια Δ.Δ. 24,5εκ €, η αξιολόγηση των οποίων ολοκληρώνεται τις προσεχείς ημέρες.
Δημοσιεύτηκε επίσης πρόσκληση που αφορά την Οργανωτική καινοτομία & Εξωστρέφεια των επιχειρήσεων με σκοπό την αναδιοργάνωση λειτουργίας ΜΜΕ με προσανατολισμό στην εξωστρέφεια, μέσω της αξιοποίησης συμβουλευτικών υπηρεσιών, ενσωμάτωσης νέων πρακτικών οργάνωσης, διείσδυσης σε νέες γεωγραφικές αγορές, πιστοποίησης παραγομένων προϊόντων και παρεχομένων υπηρεσιών, συμμετοχή σε διεθνείς κλαδικές εκθέσεις.
Στην πρόσκληση αυτή δεν υπήρξε ενδιαφέρον, υποβλήθηκαν και εντάχθηκαν μόνο 2 επενδυτικά σχέδια Δ.Δ. 116.000€.
Αναφορικά με την πρόσκληση Ενίσχυση των ΜΜΕ για επενδύσεις τεχνολογικού εκσυγχρονισμού και εξοικονόμησης ενέργειας υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον καθώς παρότι η διατιθέμενη δημόσια δαπάνη της πρόσκλησης ανέρχονταν στα 5εκ € υποβλήθηκαν 67 προτάσεις ύψους 8εκ € ενώ εντάχθηκαν και υλοποιούνται 59 επενδυτικά σχέδια Δ.Δ. 6,6εκ €.
Σχετικά με την πρόσκληση Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων των τομέων αιχμής της Περιφέρειας Ηπείρου για την απασχόληση ανέργων με υψηλά τυπικά προσόντα υπήρξε επίσης πολύ μεγάλο ενδιαφέρον καθώς παρότι η διατιθέμενη δημόσια δαπάνη της πρόσκλησης ανέρχονταν στα 2εκ € έχουν ήδη ενταχθεί 188 επιχειρήσεις οι οποίες χρηματοδοτούνται με 5εκ € ενώ εκτιμάται ότι θα ενταχθούν περίπου ακόμη 135 επιχειρήσεις έτσι ώστε συνολικά η χρηματοδότηση να ανέρθει σε 8,5εκ € περίπου.
Επίσης είναι ανοικτή η πρόσκληση Επιχορήγηση Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων την 26/2/2021.
Το ΕΠ συμμετέχει με 7,3εκ € στο Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ για την παροχή δανείων (κεφάλαια κίνησης ειδικού σκοπού ή/και επενδυτικού σκοπού) σε ΜΜΕ. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 190 αιτήσεις δανείων για συνολικό ύψος 15,88εκ € εκ των οποίων 6,35εκ € πόροι ΤΕΠΙΧ ΙΙ (δημόσια δαπάνη).
Τέλος για την αντιμετώπιση της κρίσης που δημιουργήθηκε από την πανδημία η Περιφέρεια διέθεσε από το ΕΠ καταρχήν 41,5εκ € στο Υπουργείο Ανάπτυξης για την χρηματοδότηση δράσεων όπως η Επιστρεπτέα επιχορήγηση στις επιχειρήσεις, η παροχή εγγυήσεων για δάνεια κεφαλαίου κίνηση κλπ.
Στη συνέχεια προχώρησε στην έκδοση πρόσκλησης για την Ενίσχυση Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19 με 2.000€ – 15.000€ ανάλογα με τα έξοδα της κάθε επιχείρησης, μέσω μη επιστρεπτέας προκαταβολής των εξόδων του 2021. Στο πλαίσιο αυτής της δράσης θα χρηματοδοτηθούν περίπου 4.000 επιχειρήσεις διαθέτοντας συνολικά 45εκ €, ενώ έκανε δεκτά τα αιτήματα των φορέων για διεύρυνση των ΚΑΔ, για χρηματοδότηση των επιχειρήσεων που εντάσσονται σε ήδη οργανωμένο ομοιόμορφο δίκτυο διανομής προϊόντων.
Για την διαμόρφωση της Περιφερειακής Στρατηγικής, η Περιφέρεια συνεργάζεται με τα Επιμελητήρια μέσω της διαδικασίας της επιχειρηματικής ανακάλυψης, που πραγματοποιήθηκε το 2015.
Τα Επιμελητήρια συμμετέχουν στην διαμόρφωση των στοιχείων και των κριτηρίων ένταξης των προσκλήσεων με τη συμμετοχή εκπροσώπου τους στην Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΠ.
Συμπληρωματικά των παραπάνω, το καλοκαίρι του 2018 και του 2019 πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για την ενημέρωση των μελών των Επιμελητηρίων.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι λαμβάνοντας υπόψη προτάσεις που γίνονται κατά καιρούς η Περιφέρεια προέβηκε στην παράταση όλων των επενδυτικών σχεδίων λόγω της κρίσης που δημιούργησε η πανδημία και στην δυνατότητα καταβολής της επιχορήγησης σε περισσότερες δόσεις από όσες προβλεπόταν αρχικά.