1. Η πανδημία είναι αληθινή ή αντιμετωπίζουμε μία «υπερβολή» των καθεστώτων της Δύσης, μία υπερμεγένθυση ενός πραγματικού μεν (νέος ίος, νέα ασθένεια) αλλά διαχειρισιμου προβλήματος (με τις μεθόδους και τα εργαλεία που διαθέταμε και κυρίως χωρίς πίεση χρόνου) που δίνει την δυνατότητα στα καθεστώτα αυτά να επιβάλλουν την βιοπολιτική καταστολή και να προωθήσουν αντιλαϊκά μέτρα, καθώς επίσης και στην Big Pharma να αποκομίσει αστρονομικά κέρδη;
2. Ο ιός SARS–CoV-2 είναι επικίνδυνος για την δημόσια υγεία ή είναι ένας ιός της κατηγορίας του ιού της γρίπης ;Αντίστοιχα, η COVID-19 είναι μια ασθένεια ισοδύναμη της γρίπης;
3. Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και ασφαλή ή βρίσκονται ακόμη σε πειραματική φάση;
Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, θα μπορούσαμε να κάνουμε παράθεση των αποτελεσμάτων πλήθους επιδημιολογικών δεδομένων από όλες τις χώρες του πλανήτη που δείχνουν την επίδραση της πανδημίας του SARS–CoV-2 στην υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού ώστε να πείσουμε και εκείνους που δεν πείθονται από τα 4 000 000 νεκρών από COVID-19 (και μην ξεχνούμε ότι τα νούμερα αυτά αφορούν σε μεγάλο μέρος κοινωνίες με αναπτυγμένη ιατρική και υψηλού επιπέδου συστήματα περίθαλψης).
Ο τρόπος που τα κράτη της ΕΕ έχουν διαχειριστεί το εμβόλιο εγγράφεται στο ίδιο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο: η κυβέρνηση «κάνει ό,τι χρειάζεται» για να προμηθευτεί και να διαθέσει το εμβόλιο το οποίο σε μια διαδικασία «ψεκάστε-σκουπίστε-τελειώσατε» θα εξαφανίσει την πανδημία.
Σήμερα γίνεται σαφές ότι τόσο στην Ελλάδα όσο και σε επίπεδο ΕΕ η στρατηγική διαχείρισης της πανδημίας έχει αποτύχει. Το 4ο κύμα – όπως αναμενόταν – έχει ήδη ξεκινήσει, έχουμε ένα νέο μεταδοτικότερο στέλεχος του SARS–CoV-2 (μετάλλαξη Δ) που προκαλεί COVID-19 της ίδιας βαρύτητας όπως και τα προηγούμενα στελέχη, η έναρξη του εμβολιαστικού προγράμματος καθυστέρησε (όπως αναμενόταν) με συνέπεια να μπούμε στην τουριστική περίοδο με υψηλό ιικό φορτίο και με ποσοστό εμβολιασμένου πληθυσμού της τάξης του 40% που είναι σημαντικά χαμηλότερο από το απαιτούμενο για την επίτευξη έστω και προσωρινού τείχους ανοσίας.
Η σημερινή στρατηγική διαχείρισης της πανδημίας είναι «μερική» και μονοδιάστατη. Είναι μερική επειδή η επιδημιολογική επιτήρηση είναι ασυνεχής και αποσπασματική. Είναι μονοδιάστατη επειδή η έγκαιρη περίθαλψη των ασθενών με COVID-19 είναι από ανύπαρκτη έως ανοργάνωτη (με διάφορες παραλλαγές και διαβαθμίσεις από χώρα σε χώρα). Ενα χρόνο μετά την έναρξη της πανδημίας, η αντιμετώπιση των ασθενών συνεχίζει να γίνεται εντός νοσοκομείου, σε ασθενείς με βαριά κλινική εικόνα που χρειάζονται παρατεταμένη νοσηλεία είτε σε συμβατικούς θαλάμους είτε σε μονάδες εντατικής θεραπείας με τις γνωστές συνέπειες.
Ας δούμε τώρα ποιο είναι το προφίλ των ασθενών με υψηλή πιθανότητα εμφάνισης σοβαρής ή κρίσιμης νόσου. Περίπου το 65% των ασθενών με κρίσιμη νόσο που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ και το 40% με σοβαρή νόσο που νοσηλεύονται σε συμβατικές νοσοκομειακές μονάδες πάσχουν από αγγειακές παθήσεις ή διαθέτουν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως είναι η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία (με δείκτη μάζας σώματος μεγαλύτερο από 30). Το άρρεν φύλλο και οι αυξημένη ηλικία είναι επίσης παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο, αλλά ο κίνδυνος επιδείνωσης αυξάνεται περαιτέρω όταν συνδυάζεται με αγγειακές συννοσηρότητες. Αυτό σημαίνει ότι ένας άνδρας 45 ετών βάρους 100 κιλών και ύψους 1.78 μέτρων έχει τον ίδιο κίνδυνο σοβαρού COVID-19 με έναν άνδρα 75 ετών, βάρους 70 κιλών και ύψους 1.78 μέτρων.
Η βαρύτητα της νόσου COVID-19 και ο κίνδυνος θανάτου από αυτή σχετίζεται άμεσα με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Η κατοικία σε υποβαθμισμένες περιοχές- κυρίως αστικές- και οι εθνικές μειονότητες με περισσότερες ανισότητες και συννοσηρότητες εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα θανάτου από την COVID-19. Η σφοδρότητα της υγειονομικής κρίσης δεν είναι ίδια μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων χωρών.
«Το εμβόλιο θα μας δώσει την ελευθερία μας και το Σεπτέμβριο η πανδημία θα είναι πίσω μας» ανακοίνωσαν ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Υγείας στις αρχές Ιουνίου. Το εμβόλιο «ανοίγει τα πανιά προς την γαλάζια ελευθερία και την ανάπτυξη» έλεγε το κυβερνητικό marketing. Τον Ιούνιο «άνοιξε ο τουρισμός με ξεγνοιασιά και γεύση ελευθερίας». Η ελευθερία αντικαταστάθηκε από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού και τα lockdown των τουριστικών προορισμών άρχισαν να μπαίνουν στην ημερήσιά διάταξη. Η συζήτηση για την «πανδημία που αφήνουμε πίσω μας» αντικαταστάθηκε από τον προσδιορισμό των «προνομίων των εμβολιασμένων». Oι ελεγείες για «ηρωικό» ΕΣΥ που άντεξε στην πανδημία αντικαταστάθηκαν από τα σχέδια συνεργασίας του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα (με όρους κυριαρχίας του δεύτερου).
Αυτό τον σκοπό υπηρετεί ο υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τις επαγγελματικές ομάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο να νοσήσουν ή να διασπείρουν τον ιό είναι μέρος του εμβολιαστικού προγράμματος. Για τον λόγο αυτό τίθεται κατά προτεραιότητα ο υποχρεωτικός εμβολιασμός του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού. Βέβαια η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση εργαλειοποιεί αυτή την ανάγκη προκειμένου να προωθήσει την βασική της ατζέντα που είναι η προώθηση της απαξίωσης της εργασίας, η ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος και στα ζητήματα υγείας των εργαζομένων και η εγκαθίδρυση καθεστώτος εργοδοτικής αυθαιρεσίας με πρόσχημα την υγειονομική κρίση.
Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού δεν είναι καινούργια έννοια ούτε για την Ελλάδα ούτε για την ΕΕ. Στην ιστοσελίδα του γαλλικού υπουργείου υγείας βρίσκουμε την επικαιροποιημένη λίστα 11 υποχρεωτικών εμβολίων αντίστοιχα. Η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας είναι παρωχημένη και το ερώτημα έχει ήδη απαντηθεί από την δεκαετία του 1970.
Σήμερα, η λειτουργία των δημόσιων δομών υγείας και η κοινωνικο-οικονομική σταθερότητα έχουν συσχετιστεί με αποφάσεις βασισμένες στο κέρδος, καθώς τα εμβόλια, οι διαγνωστικές μέθοδοι και οι θεραπείες βασίζονται σε επιχειρηματικά σχέδια λιγότερων από 10 εταιρειών και ελάχιστων περιοχών του πλανήτη. Οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι κοινοπραξίες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των εμβολίων, των διαγνωστικών τεστ και των θεραπειών για τον COVID-19 οφείλουν να διαχέουν την τεχνική γνώση για τη μαζική παραγωγή των χρήσιμων εργαλείων για τον έλεγχο της πανδημίας.Η έλλειψη εμβολίων και η ανισότητα του εμβολιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν ότι είμαστε ακόμη αρκετά μακριά από το τέλος της πανδημίας και θέτει στην ημερήσια διάταξη το ζήτημα του ανοίγματος των πατεντών για όλα τα ιατρικά προϊόντα που σχετίζονται με την πανδημία. Καθώς ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι ακόμη μακρύς, σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση το κύριο όπλο μας είναι η αλληλεγγύη και η κοινωνική συνοχή. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας απαιτεί ενημέρωση του λαού σχετικά με τις κατευθυντήριες οδηγίες που εκπονούνται από σώματα ειδικών, διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων για θέματα διαχείρισης της πανδημίας, κινητοποίηση για τη διεκδίκηση περίθαλψης και ασφάλειας της εργασίας, ενεργό συμμετοχή στο πρόγραμμα για μαζικό, καθολικό και γρήγορο εμβολιασμό και αλληλεγγύη για τους συνανθρώπους μας που δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
* Αναδημοσίευση ThePressProject