Του Αθανάσιου Ανωγιάτη
• Δημοτικό Σύμβουλος Πρέβεζας
• Διοικητικός υπάλληλος Γ.Ν. Πρέβεζας
• Μέλος ΤΕΕ
Με το νομοθέτημα του «Κλεισθένη», από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, καθιερώθηκε η απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα αποτύπωσης της λαϊκής βούλησης, στις Αυτοδιοικητικές εκλογές, όπου αναλογικά με τα ποσοστά τους θα εκπροσωπούνταν οι παρατάξεις στα Δημοτικά Συμβούλια. Ένα μεγάλο βήμα χειραφέτησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αποτελούσε πάγιο αίτημα του προοδευτικού κόσμου για δεκαετίες. Όλοι αναγνώρισαν πως μια τέτοια αναλογική σύνθεση, παροτρύνει τις παρατάξεις και τους εκλεγμένους σε λογικές συ λειτουργίας και συν απόφασης και ωριμάζει τις κοινωνικές συνειδήσεις.
Δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση έσπευσε μόλις ανέλαβε την εξουσία να ανατρέψει τις κατακτήσεις νομοθετώντας μια σειρά, καταφανώς αντιδημοκρατικών, παρεμβάσεων, που κινούνται στα όρια του νόμιμου και σίγουρα έχοντας ξεπεράσει προ πολλού τα όρια του πολιτικά ηθικού, αλλάζοντας την αποτύπωση της λαϊκής βούλησης εκ των υστέρων. Ενίσχυσε τις αρμοδιότητες Επιτροπών, στις οποίες υποχρεωτικά και καθόλου αναλογικά, η παράταξη του δημάρχου έχει την απόλυτη πλειοψηφία, το δε Δημοτικό Συμβούλιο απλώς ενημερώνεται για τις αποφάσεις αυτών των επιτροπών υποβαθμίζοντας δραματικά τον ρόλο του.
Στην πράξη λοιπόν η Κυβέρνηση απέτρεψε την εφαρμογή της απλής αναλογικής χωρίς να την αφήσει καν να εφαρμοστεί.
Με το νέο εκλογικό νόμο που προωθεί η Κυβέρνηση, ορίζει την καθιέρωση του 43%, ως ορίου εκλογής, η οποία σε συνδυασμό με τη διάτρητη συνταγματικά εξασφάλιση της πλειοψηφίας του 60% του συμβουλίου, οδηγεί στην επαναφορά του γνωστού και αποτυχημένου δημαρχοκεντρικού μοντέλου, που όμοιό του δεν υπάρχει σε καμία ευρωπαϊκή χώρα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται δήμαρχοι μειοψηφίας, με «υπερπλειοψηφική» όμως αντιπροσώπευση, αλλοιώνοντας την τοπική βούληση. Επιπλέον αποκλείει τις μικρές παρατάξεις, επιβάλλοντας επίπλαστο πλαφόν εισόδου 3%, και σε συνδυασμό με την πρόβλεψη κατάθεσης των συνδυασμών 3 μήνες πριν τη διενέργεια των εκλογών, ουσιαστικά τις εξαφανίζει.
Και αυτό είναι ένα ζήτημα Δημοκρατίας.
Οι αρνητικές κατευθύνσεις όμως του νέου νόμου δεν σταματούν εδώ. Προχωρά στη μείωση του αριθμού των Συμβούλων, καταργεί την ξεχωριστή κάλπη για Προέδρους και Συμβούλους Κοινοτήτων, καταργεί τα Τοπικά συμβούλια στις έδρες των Δήμων και καθιερώνοντας την μονοπρόσωπη εκπροσώπηση στις Κοινότητες σε Δήμους μέχρι 500 κατοίκους (από 300 σήμερα), ακυρώνει στην ουσία της το ζητούμενο της λαϊκής συμμετοχής.
Αφαιρεί την δυνατότητα έκφρασης των τοπικών κοινωνιών, μέσω ανεξάρτητων συνδυασμών, θεσμοθετώντας την εξάρτηση με τις παρατάξεις των υποψηφίων Δημάρχων, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία ψηφοδελτίων, που χρησιμοποιούν τα Τοπικά Συμβούλια ως «ψηφοσυλλέκτες» του υποψηφίου Δημάρχου, μετατρέποντας τα σε προέκταση των δημοτικών συνδυασμών, με διαίρεση των μικρών κοινωνιών σε παραταξιακούς οπαδούς και αντιπάλους.
Και όλα αυτά γίνονται βάση του επίπλαστου ζητήματος της κυβερνησιμότητας και της αποτελεσματικότητας στην διοίκηση των ΟΤΑ.
Κυβερνησιμότητα και δημοκρατία όμως δεν γίνεται να λειτουργήσουν αντιπαραθετικά.
Τα συστήματα της απλής αναλογικής, σε διάφορες παραλλαγές, αποτελούν το κυρίαρχο μοντέλο στην ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση, με το δημοτικό συμβούλιο να συνιστά το κυρίαρχο σώμα και την κυβερνησιμότητα να διασφαλίζεται με ισορροπημένη κατανομή εξουσίας στα όργανα. Η κυβερνησιμότητα επίσης δεν εξαρτάται μόνο από την πλειοψηφία, όπως εκφράζεται με το εκλογικό αποτέλεσμα. Αντιθέτως εξαρτάται από κρίσιμους παράγοντες, όπως η διοικητική και τεχνολογική επάρκεια και η οικονομική ευρωστία των ΟΤΑ, που με την υποχρηματοδότηση των μνημονιακών χρόνων της τελευταίας δεκαετίας όμως αποτελεί ζητούμενο.
Η αλήθεια όμως είναι πως την Κυβέρνηση δεν την αφορά τίποτα από όλα αυτά, αλλά συνεχίζει να βλέπει την αυτοδιοίκηση ως άλλο ένα πεδίο μεταφοράς των παθογενειών της κεντρικής διοίκησης και της κομματικής αντιπαράθεσης στις τοπικές κοινωνίες και όχι ως αυτόνομο πεδίο άσκησης πολιτικής, για τις ανάγκες του πολίτη..
Ο νέος νόμος οδηγεί στην οπισθοδρόμηση και την επιστροφή σε ένα εκλογικό μοντέλο που αλλοιώνει την κοινωνική έκφραση, στρεβλώνει την εκπροσώπηση και ευνοεί την αδιαφάνεια και τελικά την επιστροφή, στο πάλαι ποτέ, κραταιό πελατειακό σύστημα που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία.