*Του Πέτρου Καλκανδή,
Είναι Πολιτικός Επιστήμονας – Οικονομολόγος, Μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Νέας Αριστεράς.
Η 25η Γενάρη του 2015 ήταν ταυτόχρονα τέλος και αρχή. Είναι ένα γεγονός που εγγράφεται στη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική ιστορία της Ελλάδας, αλλά και ένα γεγονός παγκόσμιο. Αποτέλεσε το τέλος μιας μακράς περιόδου αγώνων του ελληνικού λαού ενάντια στην φτωχοποίησή του και αρχή μιας περιόδου διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν πρέπει να επιλέξω μια στιγμή που να συμβολίζει του τι συνέβη στη χώρα το 2015, αυτή θα ήταν η απομάκρυνση των προστατευτικών κιγκλιδωμάτων από το Σύνταγμα μπροστά από τον Άγνωστο Στρατιώτη μετά την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.
Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε μια στιγμή κοινωνικής χειραφέτησης απέναντι σε όλους αυτούς και αυτές που θεωρούσαν ότι ήταν οι νόμιμοι ιδιοκτήτες της χώρας, και ταυτόχρονα νίκη μιας νέας γενιάς που πολιτικοποιήθηκε μέσα στους δρόμους. Άλλωστε, η ελληνική κοινωνία, και ειδικότερα η νέα γενιά, από το 2007 βρισκόταν στους δρόμους (άρθρο 16, δολοφονία Γρηγορόπουλου κα) και τα πιο δυναμικά κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας έχτιζαν ένα νέο «εμείς». Η Αριστερά απέδειξε ότι, μέσα από τους αγώνες και την ενότητα, μπορεί να πετύχει αυτό που φαντάζει αδύνατο.
Ταυτόχρονα, η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και μια απάντηση απέναντι στην ακροδεξιά που κέρδιζε κοινωνικά ακροατήρια, αλλά και αποδοχή από μια μεγάλη μερίδα συστημικών μέσων ενημέρωσης, στο όνομα της αποτροπής της Αριστεράς από την εξουσία. Ήταν όμως και ένα παγκόσμιο ορόσημο και αντιπαράδειγμα λαϊκής κινητοποίηση και διεκδίκησης.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν και η διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν αφήσει ανοικτά ερωτήματα που, έτσι και αλλιώς, δεν μπορούν να απαντηθούν εδώ. Προσωπικά, πιστεύω ότι η χώρα που παρέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019 ήταν καλύτερη από αυτή που παρέλαβε το 2015. Τα λόγια του Alain Badiou, που αφορούν την περίοδο πριν το 2019, αποτυπώνουν κατά την άποψη μου την πραγματικότητα: «Ήταν πραγματικά πάρα πολύ δύσκολο η κυβέρνηση να κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που τελικά έκανε, παρόλο που στην πολιτική υπάρχει πάντα μια στιγμή που πρέπει να κάνεις τη διαφορετική επιλογή και όχι την αναγκαία. Μπορώ όμως να κατανοήσω γιατί αποδεχθήκατε να κάνετε το δυνατό και δεν πήρατε αποφάσεις για τις οποίες δεν γνωρίζουμε τι συνέπειες θα είχαν.»
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν τόλμησε να φέρει ρίξεις, νέες πολιτικές, ώριμες για τη ελληνική κοινωνία (πχ διαχωρισμός εκκλησίας – κράτους, πολιτικές για τους νέους, νέες μορφές κοινωνικής επιχειρηματικότητας κα) και σαφέστατά επέλεξε την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη και προφανώς κρίνεται από αυτό. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η στρατηγική της διαπραγμάτευσης που ακολούθησε ήταν η καλύτερη δυνατή. Η «δημιουργική ασάφεια» στο τέλος της ημέρας πάντα λειτουργεί υπέρ του ισχυρού.
Εν κατακλείδι , ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να μετασχηματίσει την κοινωνική διαιρετική τομή μνημόνιο – αντιμνημόνιο σε μια άλλη που να ανταποκρίνεται στην κοινωνική ανάγκη φυγής προς τα μπρος. Ενώ την δεξιά μπορεί να την κερδίσει μόνο η Αριστερά οι πολιτικές του μέσου όρου, που υιοθέτησε σε μια σειρά από ζητήματα, ανήκουν σε μια άλλη ιστορική περίοδο και δεν είχαν – έχουν κανένα κοινωνικό έρεισμα. Οι ίδιες οι παγκόσμιες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις το επιβεβαιώνουν.
Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ανήκει πια στην ιστορία. Η ιστορία όμως δεν είναι μια αφήγηση των γεγονότων του παρελθόντος, η ιστορία είναι μνήμη, είναι η ανάπλαση του παρελθόντος κάτω από το βάρος τους παρόντος. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 έχει σημασία μόνο αν ιδωθεί μέσα από τα κοινωνικοπολιτικά και θεσμικά συμφραζόμενα εκείνης της περιόδου. Η «αναπαράσταση» αυτής της κουβέντας στο σήμερα δεν έχει καμία αξία για το σήμερα. Το 2015 για να έχει διαχρονική σημασία θα πρέπει να μεταφραστεί στο σήμερα, κάτω από το πρίσμα των σημερινών κοινωνικό-πολιτικών συνθηκών.
Για την Αριστερά, το 2015 και ό,τι ακολούθησε ή θα ανήκει στο παρελθόν και θα αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης ή θα επιστρέψει από το μέλλον και θα αποτελεί σημείο αναστοχασμού και μιας νέας σύνθεσης. Αλλιώς, μπορούμε να φτιάξουμε ένα μουσείο για το 2015 και να ζήσουμε τα υπόλοιπα χρόνια δίπλα στο τζάκι παρέα με τα εγγόνια μας να τους διηγούμαστε το ηρωικό παρελθόν εμποτισμένο με ήρωες και προδότες. Όπως λέει και ένα αθυρόστομο σύνθημα f*** May 68, fight now. To 2015 είτε το θέλουν είτε όχι θα επιστρέψει από το μέλλον.