Το βιβλίο αυτό έχει πρωταγωνιστεί μια ψυχοθεραπεύτρια την οποία παρακολουθούμε στις εβδομαδιαίες συνεδρίες της με τους ασθενείς της, αλλά και στις συνεδρίες της με τον δικό της θεραπευτή.
Μια διορατική και συμπονετική ψυχοθεραπεύτρια, η Λόρι Γκόττλιμπ, απέναντι στους ασθενείς της (την Τζούλι, την Ρίτα, την Σάρλοτ, τον Τζον, κ.α.) αλλά και τον ίδιο της τον εαυτό, σε συνεδρίες με τον δικό της χαρισματικό ψυχοθεραπευτή, τον Ουέντελ.
Όλα αρχίζουν μ΄ ένα κινητήριο πρόβλημα. Εξ ορισμού, το κινητήριο πρόβλημα είναι η αφορμή που κάνει έναν άνθρωπο να στραφεί στη θεραπεία. Μπορεί να είναι μια κρίση πανικού, μια απόλυση, ένας θάνατος, η δυσκολία στις σχέσεις, η αδυναμία λήψης μιας μεγάλης απόφασης ή μια περίοδος κατάθλιψης.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια υπαρξιακή εμπειρία αυτογνωσίας, γι΄ αυτό οι θεραπευτές προσαρμόζουν τη θεραπεία στο άτομο μάλλον, παρά στο πρόβλημα.
Οι θεραπευτές δεν προσπαθούν να πείσουν.
Η σχέση με τον θεραπευτή πρέπει να είναι ανεξάρτητη, ξεχωριστή και μοναδική, κι αυτοί οι κανόνες δεν ισχύουν για άλλους γιατρούς.
Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν τρεις πηγές πληροφοριών όταν δουλεύουν με ασθενείς: Τα λόγια των ασθενών, τις πράξεις τους και το πως αισθάνονται οι ίδιοι όταν κάθονται απέναντί τους.
Κάθε συνεδρία ψυχοθεραπείας αφορά τον ασθενή, τον θεραπευτή και την αλληλεπίδραση μεταξύ τους.
Οι άνθρωποι φαντάζονται ότι έρχονται στην ψυχοθεραπεία για ν΄αποκαλύψουν κάτι από το παρελθόν τους και να το συζητήσουνε με τον ψυχοθεραπευτή τους, αλλά ένα μεγάλο μέρος της θεραπείας είναι δουλειά στο παρόν, για να γίνει αντιληπτό αυτό που συμβαίνει στο μυαλό και στην καρδιά των ανθρώπων στην καθημερινή τους ζωή. Πληγώνονται εύκολα; Αισθάνονται συχνά ότι οι άλλοι τους ρίχνουν το φταίξιμο; Αποφεύγουν το βλέμμα των άλλων; Κολλάνε σε φαινομενικά ασήμαντα άγχη; Παίρνουνε οι θεραπευτές αυτές τις πληροφορίες και ενθαρρύνουνε τους ασθενείς να εξασκηθούν στον να χρησιμοποιούν αυτή τη γνώση στον πραγματικό κόσμο.
Οι τέσσερις βασικές ανησυχίες είναι ο θάνατος, η απομόνωση, η ελευθερία και η έλλειψη νοήματος.
Η θεραπεία στον ψυχολόγο είναι ένα από τα ασφαλέστερα μέρη για να κουβαλήσεις την ντροπή σου. Το να μοιράζεσαι δύσκολες αλήθειες μπορεί να έχει ένα κόστος-την ανάγκη να τις αντιμετωπίσεις-αλλά και μια ανταμοιβή: την απελευθέρωση. Η αλήθεια μας απαλλάσσει από την ντροπή.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία μ΄ έναν άλλο θεραπευτή, δεν υπάρχουν δυο ακριβώς ίδιες.
Πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν στην ψυχοθεραπεία αναζητώντας ένα τέλος. «Βοήθησέ με να μην αισθάνομαι πια». Αυτό που τελικά ανακαλύπτουν, είναι ότι δεν μπορείς να φιμώσεις ένα συναίσθημα χωρίς να φιμώσεις και τα άλλα. Θέλεις να βουβάνεις τον πόνο; Θα βουβάνεις και την χαρά. Στον πόνο δεν υπάρχει ιεράρχηση. Τα βάσανα δεν κατατάσσονται, γιατί οι πόνοι δεν περνάνε διαγωνισμούς…
Η ψυχοθεραπεία λέει ότι ο καλύτερος τρόπος να εξουδετερώσεις μια συναισθηματική νάρκη είναι να την εκθέσεις.
Γράφει στο βιβλίο «Ίσως πρέπει να μιλήσεις σε κάποιον» η Λόρι Γκόττλιμπ, για τον χωρισμό της,τον θεραπευτή της, την θνητότητά της, το φόβο μας να πάρουμε την ευθύνη για τη ζωή μας και την ανάγκη να το κάνουμε για να θεραπευτούμε. Γράφει για ξεπερασμένες ιστορίες και ψευδείς αφηγήσεις, και πώς το παρελθόν και το μέλλον μπορεί να παρεισφρήσει στο παρόν, συχνά εξαφανίζοντάς το ολοσχερώς. Γράφει για το πώς κρατάμε πράγματα και πώς απελευθερωνόμαστε, και για το πόσο δύσκολο είναι να περπατήσουμε γύρω απ΄ τα κάγκελα της φυλακής όταν η ελευθερία δεν είναι ακριβώς μπροστά μας αλλά κυριολεκτικά μέσα μας, στο μυαλό μας.
Γράφει για το ότι όποιες κι αν είναι οι εξωτερικές συνθήκες, έχουμε επιλογές για το πώς θα ζήσουμε τη ζωή μας και ότι τίποτα δεν τελειώνει μέχρι να τελειώσει οριστικά. Γράφει για το πώς μερικές φορές έχουμε το κλειδί για μια καλύτερη ζωή, αλλά χρειαζόμαστε κάποιον να μας δείξει πού το αφήσαμε το ρημάδι. Γράφει ότι δεν μπόρεσε να γράψει το βιβλίο περί ευτυχίας επειδή, στην πραγματικότητα, δεν αναζητούσε ευτυχία, αναζητούσε νόημα, από το οποίο προκύπτει ικανοποίηση και, ναι, πού και πού, ευτυχία. Τονίζει ότι οι άνθρωποι συχνά νομίζουν ότι κάνουν ψυχοθεραπεία για να εξηγήσουν κάτι -ας πούμε: γιατί τους άφησε ο/η φίλος/η τους ή γιατί έπαθαν κατάθλιψη-αλλά ο πραγματικός λόγος για τον οποίο βρίσκονται εκεί είναι για την εμπειρία- αυτό το κάτι μοναδικό που δημιουργείται με τον καιρό ανάμεσα σε δύο ανθρώπους για σχεδόν μία ώρα κάθε εβδομάδα. Χάρη στο νόημα αυτής της εμπειρίας μπόρεσε και αυτή να ανακαλύψει άλλα νοήματα…
Μετέτρεψε η Λόρι Γκόττλιμπ τις νυχτερινές συνεδρίες με το λάπτοπ σε πραγματικό βιβλίο και χρησιμοποίησε την δική της εμπειρία για να βοηθήσει άλλους να βρουν κι εκείνοι το νόημα στη ζωή τους, να είναι καλύτερα εξοπλισμένοι απέναντι στις προκλήσεις και στις αβεβαιότητες της ζωής αλλά και πιο ήρεμοι εσωτερικά. Στο τέλος της θεραπείας ο ασθενής νιώθει καλά-πιο ανθεκτικός, πιο ευέλικτος, πιο ικανός να αντεπεξέρχεται στην καθημερινή ζωή. Η Γκόττλιμπ έχει βοηθήσει τους ασθενείς να ακούσουν τις διορατικές ερωτήσεις που ούτε καν γνώριζαν ότι έθεταν στον εαυτό τους: Ποιος είναι; Τι θέλει; Τι μπαίνει εμπόδιο στο δρόμο τους; Τους ενθάρρυνε να αποκαλύψουν τον εαυτό τους…
Συχνά δίνουμε τις καλύτερες συμβουλές στους άλλους, ζούμε όμως με τον φόβο της αλλαγής, με τον φόβο του καλύτερού μας εαυτού…
Ωριμάζουμε σε σχέση με τους άλλους. Φαίνεται ότι τα βιβλία ωριμάζουν με τον ίδιο τρόπο.
Οι ασθενείς διδάξανε τόσα πολλά και στην ψυχοθεραπεύτριά τους.
Κατά τη διάρκεια της ζωής μας μιλάμε στον εαυτό μας περισσότερο απ΄ ό,τι σε οποιονδήποτε άλλον, αλλά με λόγια που δεν είναι πάντα ευγενικά, αληθινά, υποστηρικτικά-ή, έστω, κόσμια. Τα περισσότερα πράγματα που λέμε στον εαυτό μας δεν θα τα λέγαμε ποτέ σε ανθρώπους που αγαπάμε και μας ενδιαφέρουν, όπως οι φίλοι και τα παιδιά μας. Στην ψυχοθεραπεία μαθαίνουμε να δίνουμε μεγάλη προσοχή σ΄ αυτές τις εσωτερικές φωνές, για να μάθουμε καλύτερο τρόπο επικοινωνίας με τον εαυτό μας.
Η ψυχοθεραπεία είναι ένα επάγγελμα που μαθαίνεται στην πράξη, όχι μόνο ως προς την δουλειά του θεραπευτή αλλά και ως προς αυτήν του ασθενή. Είναι μια διπλή μαθητεία, και γι΄ αυτό λένε ότι οι θεραπευτές μπορούν να πάνε τους ασθενείς τους, όσο μακριά έχουν πάει στη δική τους εσωτερική ζωή.
Όλοι οι άνθρωποι δίνουν την εσωτερική μάχη σε κάποιο βαθμό: Παιδί ή ενήλικος; Ασφάλεια ή ελευθερία; Αλλά, όποια κι αν είναι η κατηγορία στην οποία εμπίπτουν, κάθε απόφασή τους βασίζεται σε δύο πράγματα: στο φόβο και στην αγάπη. Η ψυχοθεραπεία πασχίζει να σε μάθει πώς να τα ξεχωρίζεις.
Ο θεραπευτής, μπορεί να κατανοήσει τους ανθρώπους και να τους βοηθήσει να ξεκαθαρίσουν τι θέλουν να κάνουν, αλλά δεν μπορούν να κάνουν οι θεραπευτές τις επιλογές της ζωής τους.
Οι θεραπευτές ακούνε τα μυστικά και τις φαντασιώσεις των ανθρώπων, τη ντροπή και τις αποτυχίες τους, εισβάλλοντες σε χώρους που κανονικά κρατούν κρυφούς.
Η ψυχοθεραπεία είναι πάρα πολλά πράγματα, και μεταξύ των άλλων μια τέχνη που τελειοποιείται με την πάροδο του χρόνου.
Η ψυχοθεραπεία μοιάζει, κατά κάποιον τρόπο, με την πορνογραφία: και οι δύο απαιτούν ένα κάποιο ξεγύμνωμα, και οι δύο συναρπάζουν, και οι δύο έχουν εκατομμύρια οπαδούς οι οποίοι αποκρύπτουν, όμως, την ενασχόλησή τους με το θέμα.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια δύσκολη δουλειά-και όχι μόνο για τον θεραπευτή. Αυτό συμβαίνει διότι η ευθύνη για την όποια αλλαγή πέφτει εξ ολοκλήρου πάνω στον ασθενή.
Η αλλαγή της σχέσης μας με το παρελθόν είναι βασικό στοιχείο της ψυχοθεραπείας.
Σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι να καταλάβεις «τι εαυτός είσαι».
Οι θεραπευτές έχουν μάθει στην εκπαίδευσή τους πόσο δύσκολο είναι να είσαι άνθρωπος…
Δεν είναι περίεργο που συχνά ονειρευόμαστε τους φόβους μας. Έχουμε πολλούς φόβους.
Το αντίθετο της κατάθλιψης δεν είναι η ευτυχία. Είναι η ζωντάνια.
Υπάρχει έξοδος-εφόσον θέλουμε να τη δούμε. Ο μόνος δρόμος για την έξοδο περνάει από μέσα μας.
Η ζωή είναι ο απόλυτος ορισμός της αβεβαιότητας.
Η κόλαση είναι οι άλλοι. Είναι σωστό. Ο κόσμος είναι γεμάτος από δύσκολους ανθρώπους. Πολλές φορές η κόλαση είμαστε εμείς. Πολλές φορές εμείς είμαστε η αιτία των δυσκολιών μας.
Μια αδιαμφισβήτητα εθιστική αποτύπωση της ψυχαναλυτικής εμπειρίας, τόσο από την πλευρά του θεραπευτή όσο και απ΄ αυτήν του θεραπευόμενου, το βιβλίο αυτό προξενεί παράξενες αντιδράσεις στον αναγνώστη.
Πρόκειται για ένα ευφυές, δυνατό και τολμηρό βιβλίο, γεμάτο εξαιρετικές ιστορίες και βαθιά νοήματα, τόσο ειλικρινές και καθηλωτικό.
Ένα βιβλίο που δοξάζει τους ανθρώπινους δεσμούς μας, παρελθόντες και μελλοντικούς, και την ανθρώπινη ανάγκη μας «να μιλήσουμε σε κάποιον».
Πρόκειται για Αριστούργημα.