in

Ταξίδι στον Χρόνο: Οι δημοτικές εκλογές 1951 έως 1964

editor_image

Tου Δημήτρη Χρ. Μπανιά
Συνταξιούχος – Οικονομολόγος


Μετά το 1950 έγιναν 4 δημοτικές εκλογές το 1951, 1954, 1959 και 1964, ύστερα μας ήρθε η χούντα το 1967 και μέχρι το 1975 τέλος οι εκλογές. Στις εκλογές του 1951 ο Νόμος 733/1951 του Σοφοκλή Βενιζέλου έλεγε με απλή αναλογική για τους δημοτικούς συμβούλους. Για την εκλογή του Δημάρχου προέβλεπε να γίνει με έμμεσο τρόπο από τους Δημοτικούς συμβούλους και από τους αναπληρωτές αυτών. Πολύ δύσκολο το αποτέλεσμα να βγει Δήμαρχος και μετά τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας, μόνο στους Δήμους που υπήρχαν δύο υποψήφιοι ήταν καθαρά τα πράγματα, θα έβγαινε δήμαρχος, στις υπόλοιπες περιπτώσεις, φτάναμε στην τρίτη ψηφοφορία όπου εκλεγόταν ο έχων την απλή πλειοψηφία στους δημοτικούς συμβούλους. Δημοτικές εκλογές είχαν να γίνουν από το 1934, καταργημένοι το 1936 επί Μεταξά, διορισμένοι συνέχεια από τις κατοχικές δυνάμεις και συνέχεια από τις κυβερνήσεις από 1945 έως 1951. Έλαβαν μέρος για πρώτη φορά οι γυναίκες, είχαν δικαίωμα να είναι υποψήφιες για Δημοτικοί σύμβουλοι και μόνο. Εκλέχτηκαν μόνο 218 γυναίκες σ΄ όλη την χώρα. Δήμαρχος στην Άρτα ο Ιωάννης Παπαβασιλείου (μονοκούκης). Στην Πρέβεζα ο Ιωάννης Μουστάκης. Στα Γιάννενα ο Θεοδ. Θεοδωρίδης.

Στις επόμενεςστις 21-11-1954 είχαμε αλλαγές στον Νόμο. Μόνο συνδυασμοί γίνονταν δεκτοί, με 40% εκλέγονταν δήμαρχος, τους εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους έπαιρναν μόνο οι δύο πρώτοι συνδυασμοί με ¾ και ¼, οι άλλοι αποκλείονταν. Ο Δήμαρχος εκλέγονταν άμεσα από τον λαό. Όπως καταλαβαίνουμε αποκλείστηκαν από την κατανομή συνδυασμοί που έλαβαν 25%. Στα χωριά ο πλειοψηφών συνδυασμός έβγαζε τον Πρόεδρο. Είχαμε μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών. Σε μεγάλους Δήμους είχαμε συμπράξεις για να καταφέρουν να κερδίσουν αρκετούς Δήμους. Στην Άρτα εκλέχθηκε πάλι ο Ιωάννης Παπαβασιλείου, στην Πρέβεζα ο ίδιος Μουστάκης Ιωάννης και στα Γιάννενα ο Γρηγόρης Σακκάς.

Στις εκλογές του 1959, είχαμε πάλι έμμεση εκλογή Δημάρχου, ο Καραμανλής είχε αλλάξει τον Νόμο. Απλή αναλογία για τους δημοτικούς συμβούλους, ακόμα και ο Δήμαρχος, δεν υπήρχε επικεφαλής. Ακόμα και στις κοινότητες το ίδιο. Μετά την εκλογή των δημοτικών συμβούλων, έκαναν συνεδρίαση οι εκλεγέντες και ψήφιζαν φανερά. Ο Νόμος απαιτούσε τρεις συνεχείς συνεδριάσεις για την εκλογή. Την πρώτη και δεύτερη τα 2/3 των δημοτικών συμβούλων και στην τρίτη την πλειοψηφία. Επίσης εάν δεν είχαμε κάτι τέτοιο έφτανε αυτός που είχε πάρει τους περισσότερους ψήφους, όπως στην Αθήνα που βγήκε Δήμαρχος με 10 ψήφους. Στην Άρτα είχαμε μεγάλο «παζάρι» όπου εκλέχτηκε τελικά ο γιατρός Χρήστος Γκίζας, ένας «επώνυμος» σύμβουλος του άλλου συνδυασμού στην ψηφοφορία τον ψήφισε. Το προηγούμενο βράδυ «χάλασαν» παπούτσια στην Σκουφά μέχρι να βρούνε το «ύψος και το βάρος». Στην Πρέβεζα εκλέχθηκε ο Δημήτριος Κρόκος και στα Γιάννενα εκλέχθηκε ξανά ο Γρηγόρης Σακκάς.

Τελικά στις εκλογές του 1964 έχουμε πάλι αλλαγές στον Νόμο. Απλή αναλογική στους δημοτικούς συμβούλους. Στα ψηφοδέλτια είχαμε επικεφαλής τους Δημάρχους. Ξανά το 40% για την εκλογή. Όμως αν είχαμε διαφορετικά αποτελέσματα, είχαμε εκλογή από το σώμα των συμβούλων, πράγματα μπερδεμένα. Είχαμε και το 10%, αν δεν έπαιρνες. δεν έβγαζες σύμβουλο. Στις εκλογές αυτές αναδείχθηκαν και πρόσωπα της αριστεράς μέσα από τα ψηφοδέλτια της ΕΔΑ ή τα συνεργαζόμενα με την Ένωση Κέντρου. Στην Άρτα ξανά ο Χρήστος Γκίζας Δήμαρχος με 45% με τον συνδυασμό «Δημοκρ. Συνδυασμός Νέα Άρτα», δεύτερος ο Νικ. Σιμιντζής με 37% «Νέα Άρτα»και τρίτος ο Νάκος Μαστρογιάννης με 18% «Δημοκρατική Συνεργασία», (δύο Μελισσουργιώτες για Δήμαρχοι). Στην Πρέβεζα Δήμαρχος ο Χαριλ. Τσάντης με 54% με τον συνδυασμό «Αναγέννησις», δεύτερος ο Ιωάννης Μουστάκης με 34% και τρίτος ο Γεώργιος Φουταράς με 12%. Στην Φιλιππιάδα δήμαρχος ο Νικόλαος Πανούσης. Στην Ηγουμενίτσα Δήμαρχος ο Ιωάννης Πιτούληςμε 62%, δεύτερος ο Πάνος Νταής με 38%. Στα Γιάννενα δήμαρχος ο Γεώργιος Μελανίδης με 41%, «Δημοκρατική Ανόρθωσις», δεύτερος ο Κωνσταντίνος Φρόντζος με 32% και τρίτος ο Γρηγόριος Σακκάς με 17%. Στα Γιάννενα είχαμε συνέχεια, ο Μελανίδης πέθανε στην ορκωμοσία. Ανέλαβε ο Χριστόφορος Κωσταδήμας για ένα χρόνο, συνέχεια ο Σπύρος Κατσαδήμας και τέταρτος ο Αλέκος Σόφης για 10 μέρες.

Τέλος η χούντα το 1967 τους κατήργησε όλους και έβαλε τους διορισμένους. Στην Άρτα τον Ανδρέα Κοσσυβάκη, στην Πρέβεζα τον Ορέστη Τσακαλώτο, και στα Γιάννενα τον Σπυρ. Φιλίππου.