Γενικά μιλώντας, τις δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα δεν τις ταυτίζουν και πολλοί με την αξιοπιστία. Η τρανταχτή αποτυχία τους να προβλέψουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, βαραίνει ακόμα στη φήμη τόσο των εταιριών όσο και των επιστημονικών υπευθύνων τους.
Ωστόσο, ακόμα και για τις μειωμένης αξιοπιστίας ελληνικές δημοσκοπήσεις, αυτό που συνέβη με τις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ ξεπέρασε τα όρια. Γιατί οι δημοσκοπήσεις που είδαν στο φως της δημοσιότητας τις προηγούμενες μέρες, δεν απέτυχαν απλώς να προσεγγίσουν το αποτέλεσμα, αλλά έδωσαν μια τελείως διαφορετική εικόνα από αυτή που προέκυψε στις κάλπες.
Η μεγάλη νίκη του Νίκου Ανδρουλάκη στις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ συνιστά επιβεβαίωση αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε πολιτικά προφανές. Δηλαδή ο κόσμος που συμμετείχε στην εκλογική διαδικασία, επέλεξε τον υποψήφιο που:
– Εκπροσώπησε την ανανέωση και δεν έφερε τα σημάδια της φθοράς του παρελθόντος.
– Εξέφρασε πιο πολύ από τους υπόλοιπους τόσο την ενότητα όσο και την αυτονομία του κόμματος.
– Έπεισε ότι μπορεί να αποσπάσει ψήφους τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και από την Νέα Δημοκρατία.
Λογικά πράγματα δηλαδή. Αυτονόητα θα μπορούσε να τα χαρακτηρίσει κανείς. Αυτονόητα και λογικά που μόνο οι δημοσκοπήσεις δεν κατάφεραν να δουν. Καμία δημοσκόπηση δεν μπόρεσε να προβλέψει το ποσοστού του κ. Ανδρουλάκη. Καμία δεν κατάφερε ούτε καν να προσεγγίσει τη διαφορά του πρώτου με τον δεύτερο. Καμιά δεν διαφοροποιήθηκε από το αφήγημα του «παιχνιδιού για τρεις. Η τεράστια αποτυχία των δημοσκοπήσεων θέτει εκ νέου το ζήτημα της χρησιμοποίησής του ως μέσων χειραγώγησης και όχι επιστημονικής έρευνας.
«Η δημοκρατική παράταξη επιστρέφει, το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει» δήλωσε ο νικητής του πρώτου γύρου και μεγάλο φαβορί για την προεδρία του ΚΙΝ.ΑΛΛ., Νίκος Ανδρουλάκης. Λόγια χαράς ήταν, οπότε ας μη δίνουμε μεγαλύτερη διάσταση απ’ αυτή που έχουν μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες. Ομως είναι πιθανόν να ενσωματώνουν επιθυμίες, να περιγράφουν προθέσεις και να αποκαλύπτουν επιδιώξεις. Στα χρόνια της παντοδυναμίας του το ΠΑΣΟΚ εμφανιζόταν σαν ιδιοκτήτης της δημοκρατικής παράταξης – κάτι ανάλογο με τη Δεξιά, με τη διαφορά ότι αυτή διεκδικεί την ιδιοκτησία της χώρας. Εχει μείνει στην Ιστορία η απαξιωτική φράση: «ΠΑΣΟΚ και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις».
Αυτό ήταν το κόμμα-πυλώνας και τα υπόλοιπα σχήματα της ιστορικής Αριστεράς οι κομπάρσοι που κατά τη γνώμη της ηγεσίας του όφειλαν σε πρώτη φάση να στηρίζουν το ΠΑΣΟΚ για να φύγει η Δεξιά και αργότερα να επικροτούν τις επιλογές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ για να μην ξαναέρθει η Δεξιά. Οποτε αυτό δεν προέκυπτε για διάφορους λόγους, όποτε δηλαδή τα κόμματα της Αριστεράς ασκούσαν κριτική («για Αλλαγή ακούμε, πραγματική Αλλαγή δεν βλέπουμε» είχε πει ο Χ. Φλωράκης) και ακολουθούσαν άλλη πορεία, η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ «ανακάλυπτε» συνωμοσίες και συναλλαγές με τον ιστορικό αντίπαλο. Παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ φλέρταρε επιμόνως με την Αριστερά, παρά το γεγονός ότι αξιοποίησε εμβληματικά στελέχη της βάζοντάς τα είτε στις εκλογικές λίστες του είτε σε κρατικά πόστα, παρά το γεγονός ότι μιλούσε τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του για την ανάγκη συγκλίσεων, παρά το γεγονός ότι συνεργάστηκε με την Αριστερά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στα συνδικάτα, στους μαζικούς συλλόγους, στο κυβερνητικό επίπεδο πορεύτηκε με τη λογική της μοναχοφαγίας.
Ουδέποτε κάλεσε την Αριστερά σ’ έναν προγραμματικό διάλογο, ουδέποτε εξέτασε στα σοβαρά το ενδεχόμενο σχηματισμού προοδευτικής συμμαχικής κυβέρνησης. Κυνηγούσε την αυτοδυναμία, πανηγύριζε όταν το πετύχαινε και παρέπεμπε στο μέλλον (που δεν ήρθε ποτέ) την περίπτωση συμπόρευσης στο κυβερνητικό επίπεδο. Πριν από τις εκλογές φλυαρούσε ασυστόλως για συνεργασίες, μετά τις εκλογές προχωρούσε μόνο του. Και «το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει» σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλάκη. Ποιο ΠΑΣΟΚ όμως; Δεν υπάρχει ένα ΠΑΣΟΚ. Υπάρχουν πολλά ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70, που μιλούσε για σοσιαλισμό, αυτοδιαχείριση, που ήταν κατά του ΝΑΤΟ και της ΕΟΚ, βρίσκεται στο μουσείο της Ιστορίας. Κανένας από το σημερινό πολιτικό προσωπικό του δεν θέλει να το αναστήσει. Το ΠΑΣΟΚ της πρώτης κυβέρνησης με τη γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική και τις βαθιές τομές στους θεσμούς και στο πεδίο της δημοκρατίας αξίζει πράγματι να το θυμούνται οι οπαδοί του. Το ΠΑΣΟΚ που έβαλε την Ελλάδα και την Κύπρο στην ΟΝΕ έχει κλείσει τον κύκλο του με μπόλικα αρνητικά στο βιογραφικό του.
Υπάρχει και το ΠΑΣΟΚ που επέτρεψε να γιγαντωθεί η διαφθορά. Τρία μεγάλα σκάνδαλα σημάδεψαν την πορεία του: το σκάνδαλο Κοσκωτά, το σκάνδαλο της Ζίμενς, το σκάνδαλο των εξοπλιστικών. Κορυφαίοι παράγοντές του -μερικοί πρώτης γραμμής- ενεπλάκησαν στις συγκεκριμένες υποθέσεις, δικάστηκαν, καταδικάστηκαν και μπήκαν φυλακή. Το ΠΑΣΟΚ του πρώτου μνημονίου; Πλήρωσε πανάκριβα την επιλογή του. Το ΠΑΣΟΚ της συνεργασίας με τη Δεξιά; Παραλίγο να βρεθεί εκτός Βουλής. Αρα; Ενα νέο ΠΑΣΟΚ που θα πάρει ό,τι καλό άφησαν τα προηγούμενα ΠΑΣΟΚ και θα αποβάλει τα κακά τους; Δύσκολο στοίχημα για τον επόμενο αρχηγό του. Είναι υποχρεωμένος να «παίξει» όλα τα λεφτά του, αλλά οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος του. Η Δεξιά καραδοκεί για να αποσπάσει κι άλλους που ανήκουν στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διατεθειμένος να παραδώσει την πρωτοκαθεδρία που έχει κατακτήσει στη λεγόμενη δημοκρατική παράταξη.
Το στοίχημα
Το στοίχημα τώρα για τον Νίκο Ανδρουλάκη είναι να μπορέσει να εκπληρώσει την υπόσχεση της νέας αρχής. Για να το καταφέρει, χρειάζεται:
Πρώτον, να μην υποπέσει στον πειρασμό της αναπαλαίωσης του ΠΑΣΟΚ. Μετά από 10 χρόνια σε δεύτερο πολιτικό ρόλο, το ΠΑΣΟΚ είναι πια μια ανάμνηση. Τόσο ισχυρή βέβαια που μπορεί να παραγάγει πολιτικά αποτελέσματα, Αλλά ανάμνηση. Και αυτό φάνηκε στις κάλπες.
Δεύτερον, να καταθέσει μια προγραμματική πρόταση σαφή, συνεκτική και διακριτή από αυτή της κυβέρνησης. Μέχρι τώρα δεν το έχει πράξει. Η δε εμφάνισή του στο debate δεν έπεισε ότι έχει πίσω του ένα στιβαρό πολιτικό επιτελείο. Προφανώς ο κ. Ανδρουλάκης αν εκλεγεί (όπως όλα δείχνουν) νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ θα έχει μια περίοδο χάριτος. Ωστόσο, αυτή η περίοδος δεν θα είναι μακρά. Και όπως έχουμε δει αρκετές φορές στο παρελθόν, ο ούριος άνεμος της αισιοδοξίας εύκολα μετατρέπεται στη βαριά ατμόσφαιρα της απογοήτευσης.