«Να γίνεις τυπογράφος», του είχε συστήσει ο Γιώργος Σεφέρης όταν τον συνάντησε έφηβο ακόμα, να δουλεύει για να συντηρήσει την οικογένεια και συγχρόνως να πηγαίνει στο νυχτερινό Γυμνάσιο. Ηπειρώτικη η καταγωγή του γεννημένου στην Πρέβεζα Αιμίλιου Καλιακάτσου, του τελευταίου των παραδοσιακών τυπογράφων που αυτοβιογραφείται στο Μονόγραμμα, μια εξαιρετική σειρά της ΕΡΤ.
Πρόκειται για τον Έλληνα τυπογράφο που φέρει εντός του, «ομιλούσες σελίδες», από μια εποχή που χάθηκε οριστικά. Τότε που το χαρτί είχε ψυχή και το βιβλίο έβγαινε με μόχθο, έργο χειρών ικανών και με πάθος.
Φτωχά και δύσκολα τα παιδικά χρόνια του Αιμίλιου Καλιακάτσου. Με φόντο τη δίνη του εμφύλιου, και με πολυμελή οικογένεια, ο πατέρας δεν είχε άλλη επιλογή από το να τους φέρει στην Αθήνα για δουλειά. Ένα υπόγειο στην Κοκκινιά ήταν η πρώτη τους κατοικία.
Η πρώτη του δουλειά ήταν στο «αγλαότεχνον τυπογραφείο των αδελφών Ταρουσόπουλου», στην Ακτή Πρωτοψάλτη που το πρόλαβε λίγο πριν το οριστικό κλείσιμο. Εκεί γνώρισε, παιδί ακόμα, ανθρώπους των γραμμάτων που τύπωναν τα βιβλία τους. Τον Γιώργο Σεφέρη, αργότερα τον Ε.Χ. Γονατά, «έναν σπάνιο άνθρωπο με μοναδική γοητεία και απέραντες γνώσεις», τον Παπαδίτσα «εξαιρετικό γιατρό και ποιητή», τον Σαχτούρη, τον Κακναβάτο. Στην πορεία του γνώρισε επίσης τον Μίμη Φωτόπουλο, τον Βάρναλη, τον Καββαδία, τον Ρίτσο, τον Τσίρκα…
Οι συνθήκες δουλειά ήταν πολύ δύσκολες. «Με την αφή ξεχώριζα γρήγορα τα γράμματα/στοιχεία που χρειαζόμουν. Τα τοποθετούσαμε ανάποδα για να τυπωθούν ίσια. Εγώ δεν στοιχειοθετούσα λέξη-λέξη, ώστε να σταματώ κάθε λίγο. Διάβαζα την πρόταση, τη θυμόμουν και στοιχειοθετούσα πρόταση-πρόταση πολύ πιο γρήγορα».
Εργάζεται – ενώ σπουδάζει συγχρόνως – σε πολλά τυπογραφεία, στον Εκδοτικό οίκος του Θανάση Γκόνη, στον Κέδρο της Νανάς Καλιανέση, μπλέκει στους φοιτητικούς αγώνες, συμμετέχει σε παράνομες αντιδικτατορικές εκδόσεις.
Σήμερα τον βρίσκεις στο βιβλιοπωλείο του των εκδόσεων «Στιγμή», στην οδό Καλλιδρομίου 28. Οι εκδόσεις του εστίασαν στη σειρά αρχαίων συγγραφέων, με καινούργιες, καλές μεταφράσεις. Έχει εκδώσει μέχρι σήμερα 60 τόμους, εκδόσεις πολύ προσεγμένες, με πολύ καλές κριτικές και σε ξένα περιοδικά.
Μέσα σε τριάντα πέντε χρόνια έχει εκδώσει 420 τίτλους. Δεν κάνουν μεγάλες πωλήσεις, αλλά είναι βιβλία που πουλάνε σταθερά μέσα στα χρόνια.
Η ERTflix πρόβαλλε στις 7 Ιουνίου το πολύ ωραίο αφιέρωμα στον Αιμ. Καλιακάτσο. Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης, Σκηνοθεσία: Περικλής Κ. Ασπρούλιας
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού – Αντώνης Εμιρζάς, Φωτογραφία: Μαίρη Γκόβα, Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης, Μοντάζ: Βαγγέλης Βασιλάκης
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης
⚫ Για όσους ενδιαφέρονται μπορούν να δουν το αφιέρωμα και πάλι σε αυτή την σελίδα: https://www.ertflix.gr/synenteyxeis/monogramma/monogramma-aimilios-kaliakatsos/
⚫ Το 2014 η Ένωση Γραφιστών Ελλάδας, απονέμει το βραβείο «ΕΒΓΕ Συνολικής Προσφοράς» για το 2014, στον μάστορα, τυπογράφο, επιμελητή εκδόσεων, εκδότη, τον Αιμίλιο Καλιακάτσο, ενώ παράλληλα τον ανακηρύσσει και επίτιμο μέλος της Ένωσης.
Από το 1959 -μικρό παιδί- εργάστηκε στο τυπογραφείο του Λευκαδίτη Ντίνου Δελαπόρτα και στο «Ξυλογραφείον» του Σπυρίδωνα Ματσαϊδόνη στην Πρέβεζα. Αργότερα στην Αθήνα, με τα μεγάλα σύγχρονα τυπογραφεία, τις λινοτυπίες τις μονοτυπίες και τα αυτόματα πιεστήρια… Οι μυθικοί Αδελφοί Ταρουσόπουλοι στην Ακτή Πρωτοψάλτη… Στα 1970 στην πρωτοπόρα διαφημιστική «Αλέκτωρ» του Γιώργου Βακιρτζή, συντροφιά με τον χαράκτη Παναγιώτη Γράβαλο…
Πολυμαθής και ευπροσήγορος, από το 1984, εκτός των άλλων, διευθύνει τον εκδοτικό οίκο «Στιγμή» ο οποίος ξεχωρίζει πάντα για τις καλαίσθητες και επιμελημένες εκδόσεις του.
Ο Αιμίλιος Καλιακάτσος, αποτελεί έναν από τους σοφούς τεχνίτες της παραδοσιακής τυπογραφίας που εργάστηκε μεθοδικά με το στιγμόμετρο στο χέρι να μετρά και να ξαναμετρά στοιχεία, αποστάσεις, περιθώρια, για τη μετακένωση των παλαιών της μυστικών στις νέες τεχνολογίες. Γενναιόδωρος στους νέους τυπογράφους σχεδιαστές, για να μην χαθεί το βασικό στοιχείο της παράδοσης: Η μαθητεία. Η ένταξη δηλαδή του καινούργιου στην αλυσίδα του παλιού… για να ξαναποκτήσουμε βιβλία που θα μυρίζουν μελάνι, μήπως ξανακερδίσουμε και τις χαμένες αισθήσεις: την αφή και την όσφρηση και γιατί όχι και τη γεύση.