Καθώς σ΄ όλο τον νομό δεν είχε μείνει άνδρας για άνδρας, μετά τη σχεδόν την γενική επιστράτευση και υπήρχαν αρκετά δράματα με τις επιστρατεύσεις που ξεκίνησαν το 1912 και φθάσανε μέχρι το 1922. Υπήρχαν τα τμήματα (τα αποσπάσματα) της χωροφυλακής που φέρναμε τα χωριά γύρο γύρο να μαζέψουνε αρκετούς λιποτάκτες που υπήρχαν αρκετοί. Ήταν όλοι αυτοί που δεν ήταν πουθενά γραμμένοι σε κανένα μητρώο, μετά το 1913 και την απελευθέρωση του κάμπου της Άρτας ψάχνανε σε όλα τα χωριά να βρούνε τους νέους άνδρες. Εκεί όμως που πήγαινε το κλάμα ποτάμι ήταν με τους παντρεμένους με παιδιά και τα αδέλφια, δεν λογάριαζαν τίποτα ούτε 2 ούτε 3, όλοι στο ίδιο καζάνι, όλοι φαντάροι. Ιδιαίτερα του κάμπου δεν είχαν πιάσει ποτέ «γκρα» στα χέρια τους, οι ορεινοί κάτι ξέρανε, είχαν κάπου κάπου τουφέκι κάτω από την κάπα τους. Έχουμε αρκετά παραδείγματα που χάθηκαν αδέλφια, πρωτοξάδελφα, γαμπροί, κουμπάροι και οι δικοί τους μέχρι το 1926 δεν είχαν χάσει την υπομονή τους μήπως γυρίσουν, καθότι υπήρχε η πληροφορία ότι ήταν πολλοί αιχμάλωτοι.
Σ΄όλα τα χωριά έχουμε αρκετά γεγονότα με οικογένειες που έμειναν «ορφανοί» από άνδρα στο σπίτι. Είχαμε κι άλλα κοινωνικά γεγονότα όπου υπήρχαν παιδάκια, δεν γνώριζαν πλέον ότι είχαν πατέρα και παίζονταν και κωμικές σκηνές καθημερινά ή ακόμα ο φαντάρος άφησε 3 παιδιά και βρήκε με την επιστροφή 2 ή το χειρότερο χάθηκαν οι δικοί του από φυσιολογικά αίτια δεν βρήκε κανένα πίσω.
Ο Νίκος Ψηλός βλαχόπουλο από Μελισσουργούς, παντρεμένος και δύο παιδιά των πήραν από το ΄12 φαντάρο, πρέπει να ήταν και μεγάλος πάνω από 30 χρονών. Έλαβε μέρος και το ΄12 και ΄13 σε όλες τις μάχες της Μακεδονίας. Ήταν στην Τζουμαγιά (σημερινή Ηράκλεια Σερρών) τον Ιούλιο του 1913, εκεί που έγιναν άγριες μάχες με τους Βουλγάρους. Εκεί σ΄αυτή την μάχη άφησε την πνοή του την τελευταία μέρα των μαχών, πριν την συνθηκολόγηση. Υπάρχει ακόμα σήμερα το Δίπλωμα απονομής σύνταξης στην χήρα με τα δυο παιδάκια αργότερα, έχει ενδιαφέρον, 30,60 δραχμές σύνταξη.
Ο Κώστας Ξυθάλης είχε πάει φαντάρος και τραυματίστηκε, γύρισε στο χωριό, ήταν και 7 αδέλφια, οι πληγές κρατούσαν πολύ να «γένουν», πέρασαν μήνες, χρόνος κι άρχισε ο Κώστας να πηγαίνει σιγά σιγά στα πρόβατα. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Δημήτρης έκανε κομάντο στο μικρό κοπάδι, δεν είχε πάει φαντάρος, λιποτάκτης. Πλάκουσαν τα αποσπάσματα για τους λιποτάκτες, όλοι τους κρυπτόμενοι, υπήρχαν κι οι εκβιασμοί, «αν δεν εμφανιστείς το κοπάδια θα σφαγεί όλο». Μαζεύτηκαν τα παιδιά κι έγινε συμφωνία, «έχουμε πρόβατα, μάνα, πατέρα άρρωστο, έχουμε τρεις αδελφές, μικρό αδελφό, τι θα γίνει» κι τελικά δέχθηκε το απόσπασμα να πάει πάλι ο Κώστας φαντάρος. Δεν ξαναπήραν ούτε γράμμα, ούτε είδηση.
Νίκος Ζορμπάς από Πράμαντα ήταν παντρεμένος το 1913, το πήραν φαντάρο, ήταν μάστορας, ξυλουργός, από όλα να βγάλει μεροκάματο, δεν είχε ούτε πρόβατα, ούτε ρεβένια, χωράφια να ζήσει η οικογένεια. Είχε προλάβει και είχε κάνει κι ένα παιδάκι τον Κώστα. Καθώς έφυγε για φαντάρος τον ξεχάσανε και κράτος κι οικογένεια, τα χρόνια περνούσαν και τίποτα. Ερχόταν τα γράμματα, κάπου, κάπου και καμιά επίσημη ειδοποίηση για τον χαμό κάποιου παλληκαριού για να βαρέσει η καμπάνα της Αγ. Παρασκευής και να κλάψουν οι δικοί του. Η γυναίκα του η Αικατερίνη είχε πάει στον πατέρα της με το παιδάκι της. Στη γειτονιά μερικοί «ανάποδοι» πείραζαν τον Κώστα, «δεν έχεις πατέρα εσύ, που είναι ο πατέρας σου». Λέγε, λέγε το παιδί το είχε ψευδοπιστέψει παρά τις εξηγήσεις της μάνας του. Ήρθε η κατάρρευση το ΄22, γύρισε ο Νίκος, χαρές, από όλα τα καλά, γιατί κι στην Πράμαντα μετρούσαν τους σκοτωμένους και τους τραυματισμένους. Οι κακοί γείτονες όμως συνέχιζαν να ενοχλούν το παιδάκι, τον Κώστα, «ποιος είναι αυτός που είναι στο σπίτι, δεν έχεις πατέρα εσύ». Μήνες έγινε για να συνέλθει το παιδί και να καταλάβει ότι είχε πατέρα. Ένα κοινωνικό δράμα επακόλουθο του άγριου πολέμου.
Ο Μήτσος Δημητριάνος μόλις είχε παντρευτεί τον Αύγουστο του 1912 και όλα καλά με την γυναικούλα του, νέα γυναίκα, κι εδώ φαντάρος τον Οκτώβρη του 1912, στο Μπιζάνι. Σκοτώθηκε στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Το μάθανε στο χωριό, η γυναίκα του με παιδί στην κοιλιά, σε 4-5 μήνες γέννησε, το κορίτσι αυτό έζησε 100 χρόνια ακριβώς και πέθανε το 2013 σε βαθιά γεράματα.
Η οικογένεια Τσέτη, αστοί από την πόλη, μεγαλοοικογένεια, όλοι φαντάροι, ο ένας αξιωματικός ο Κώστας Τσέτης, έφτασε και έπεσε στο Αβγκίν, έστελνε γράμματα στην Μάνα του συνεχώς, όπως κι καρκ ποστάλ, κάποια στιγμή όλα σταμάτησαν, δεν ξαναγύρισε ποτέ, άγνωστο που άφησε την πνοή του. Η φωτογραφία του στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ στις 10 Απριλίου 1921.
Γράψαμε ότι η επιστράτευση δεν ξεχώριζε κανέναν, ούτε μία πολυμελή οικογένεια, βρήκαμε ότι στα Θεοδώριανα τέσσερα(4) αδέλφια υπηρετούσαν αυτά τα 10 χρόνια, οι Δημήτρης, Κώστας, Πάνος και Μιχάλης Βεντίστας, ευτυχώς γυρίσανε όλοι. Επίσης από δύο οικογένειες σκοτώθηκαν και τα δύο παιδιά τους, ο Οδυσσέας και ο Φώτης Ντζιούνης του Γεωργίου και ο Θανάσης και Θωμάς Μαντέλλος του Χρήστου. Έχουμε και στην Άγναντα το ίδιο φαινόμενο τα αδέλφια Κώστας και Χρήστος Αποστόλου του Αποστόλη, ο Βασίλης, ο Χρήστος Κωστάκης του Γιώργου και ο Δημήτρης και Κώστας Σιαπάτης του Πέτρου. Στα ορεινά υπήρχε πολλές φορές κι η άλλη καταστροφή με τα κοπάδια των προβάτων, ποιος να τα φυλάξει, ποιος να τα πάει στα χειμαδιά, γι αυτό με την επιστροφή των παιδιών το ΄22 βρήκαν τα μισά πρόβατα, που είχαν αφήσει. Υπάρχουν εκατοντάδες ιστορίες με δράματα και παιδιά που χάθηκαν.